Dwergstaat

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Dwergstaten

Een dwergstaat of ministaat is een staat met een zeer klein landoppervlak. Vaak – maar niet altijd – gaat het om een eilandstaat of stadstaat. Dwergstaat en ministaat zijn onofficiële benamingen, er zijn geen algemeen aanvaarde criteria voor wat wel en geen dwergstaat is.

Oorzaken van het bestaan van dwergstaten[bewerken | brontekst bewerken]

Dwergstaten bestaan door verschillende oorzaken.

  • Eilandstaten hebben een geografie die zich goed leent voor zelfbestuur.
  • Bij dwergstaatjes in berggebieden gaat het meestal om moeilijk toegankelijke gebieden, die vanuit de omringende landen niet of nauwelijks aan te vallen waren, terwijl het dwergstaatje zelf zich goed kon verdedigen.
  • Ook ontstaan veel dwergstaten doordat landen het niet eens kunnen worden over de loop van de grens, en er een verdrag gesloten wordt om het betwiste gebied onder zelfbestuur of dubbelbestuur te plaatsen.
  • Ook historische anomalieën kunnen aanleiding geven tot de vorming van dwergstaten waardoor ze buiten grotere staten kunnen blijven.

Afhankelijkheid[bewerken | brontekst bewerken]

Dwergstaten kampen, net als eilandstaten (veel dwergstaten zijn bovendien ook eilandstaten), met een tekort aan economische hulpbronnen die middelen van bestaan kunnen garanderen. Dit leidde met name in de 19e eeuw tot een uittocht van jonge mensen die hun geluk elders gingen beproeven, waardoor de staatjes te kampen kregen met een braindrain en ontvolkt dreigden te raken. In de 20e eeuw wisten veel van hen nieuwe inkomensbronnen te vinden, geholpen door de toenemende mobiliteit. Sommige ministaten leven grotendeels van toerisme, anderen moeten het hebben van een bankgeheim, voordelige belastingfaciliteiten of het zijn van goedkoop vlagland. Anderen, zoals Singapore en Hong Kong, profiteerden van hun gunstige ligging en ontwikkelden zich tot een handelshub.

Aan het bankgeheim, fiscale faciliteiten en het zijn van goedkoop vlagland kleven risico's. Het kan ergernis opwekken bij grotere (OESO-)landen, die zich zorgen maken over het weglekken van belastinggelden of misbruik door de georganiseerde misdaad. Dit kan leiden tot economische sancties waar de ministaat weinig tegenover kan stellen. Veel ministaten hebben dan ook een 'broodheer' (vaak de voormalige kolonisator of het buurland) die het in internationaal verband enigszins voor hen opneemt, onder voorwaarde dat het economisch beleid de 'broodheer' niet schaadt. Zo is Frankrijk de 'broodheer' van Andorra en Monaco, Zwitserland van Liechtenstein, Italië van San Marino en Vaticaanstad, het Verenigd Koninkrijk van Jersey, Guernsey, Man, Gibraltar en van zijn voormalige koloniën, en China sinds eind jaren 90 van Hong Kong en Macau. Ook wordt vaak de defensie door de broodheer behartigd.

Een aantal dwergstaten is hierdoor economisch zeer succesvol geworden.

Europese dwergstaten[bewerken | brontekst bewerken]

Europese dwergstaten zijn (gerangschikt naar aflopende grootte):

Vlag van Andorra Andorra 468 km²
Vlag van Malta Malta 316 km²
Vlag van Liechtenstein Liechtenstein 160 km²
Vlag van San Marino San Marino 61 km²
Vlag van Monaco Monaco 2 km²
Vlag van Vaticaanstad Vaticaanstad 0,44 km²

Wel een staatkundige eenheid maar niet onafhankelijk zijn:

Vlag van Faeröer Faeröer 1399 km² Vlag van Denemarken Denemarken
Vlag van het eiland Man Man 572 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Vlag van Verenigd Koninkrijk Akrotiri en Dhekelia 254 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Vlag van Jersey Jersey 116 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Vlag van Guernsey Guernsey 63 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Vlag van Gibraltar Gibraltar 6 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk

Noord-Amerikaanse dwergstaten[bewerken | brontekst bewerken]

Dominica 754 km²
Saint Lucia 620 km²
Antigua en Barbuda 442 km²
Barbados 420 km²
Saint Vincent en de Grenadines 389 km²
Grenada 344 km²
Saint Kitts en Nevis 261 km²

Wel staatkundige eenheden, maar niet onafhankelijk zijn:

Turks- en Caicoseilanden 948 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Curaçao 444 km² Koninkrijk der Nederlanden
Amerikaanse Maagdeneilanden 347 km² Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Kaaimaneilanden 264 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Saint-Pierre en Miquelon 242 km² Vlag van Frankrijk Frankrijk
Aruba 180 km² Koninkrijk der Nederlanden
Britse Maagdeneilanden 151 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Montserrat 102 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Anguilla 91 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Sint-Maarten 54 km² Vlag van Frankrijk Frankrijk
Bermuda 53 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk
Sint-Maarten 34 km² Koninkrijk der Nederlanden
Saint-Barthélemy 21 km² Vlag van Frankrijk Frankrijk

Aziatische dwergstaten[bewerken | brontekst bewerken]

Singapore 716 km²
Bahrein 665 km²
Maldiven 298 km²

Oceanische dwergstaten[bewerken | brontekst bewerken]

Tonga 748 km²
Kiribati 717 km²
Micronesia 702 km²
Palau 459 km²
Tuvalu 26 km²
Nauru 21,1 km²

Wel staatkundige eenheden, maar niet onafhankelijk zijn:

Frans-Polynesië 4000 km² Vlag van Frankrijk Frankrijk
Guam 549 km² Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Noordelijke Marianen 264 km² Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Niue 260 km² Vlag van Nieuw-Zeeland Nieuw-Zeeland
Cookeilanden 236 km² Vlag van Nieuw-Zeeland Nieuw-Zeeland
Wallis en Futuna 200 km² Vlag van Frankrijk Frankrijk
Amerikaans-Samoa 199 km² Vlag van Verenigde Staten Verenigde Staten
Norfolk 36 km² Vlag van Australië Australië
Tokelau 12 km² Vlag van Nieuw-Zeeland Nieuw-Zeeland
Pitcairneilanden 5 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk

Afrikaanse dwergstaten[bewerken | brontekst bewerken]

Comoren 2235 km²
Mauritius 2040 km²
Sao Tomé en Principe 1001 km²
Seychellen 455 km²

Wel een staatkundige eenheid maar niet onafhankelijk zijn:

Mayotte 374 km² Vlag van Frankrijk Frankrijk
Sint-Helena 122 km² Vlag van Verenigd Koninkrijk Verenigd Koninkrijk

(Ter vergelijking: het eiland Texel heeft een oppervlakte van 170 km².)

Historische dwergstaten[bewerken | brontekst bewerken]

Vrije stad Danzig 1920-1939 1966 km²
Republiek Gersau 1433-1798, 1814-1817 14,35 km²
Neutraal Moresnet 1816-1920 3,44 km² (Condominium tussen Nederland/België en Pruisen)
Abdijvorstendom Thorn ±1150-1794 1,5 km²

Zie ook[bewerken | brontekst bewerken]