Quelltext vun der Säit Conseil fir d'Lëtzebuerger Sprooch weisen

De '''Conseil fir d'Lëtzebuerger Sprooch''' (op [[Franséisch]] '''Conseil permanent de la langue luxembourgeoise''' an ofgekierzt '''CPLL''') ass e consultatiivt Organ am Zesummenhang mat der Entwécklung vun der [[Lëtzebuergesch|Lëtzebuerger Sprooch]].

<!--Observatoire vun der [[Lëtzebuergesch|lëtzebuergescher Sprooch]] mat Sëtz am [[Centre national de littérature|Nationale Literaturzentrum]] zu [[Miersch]]. Hie soll eis Sprooch studéieren, beschreiwen an zu hirer Verbreedung bäidroen. De Conseil koordinéiert déi vun der Regierung etabléiert Aarbechtsgruppen, déi sech mam Ausschaffe vun neie Lëtzebuerger Dictionnaire befaassen.-->== Zweck vum Conseil ==
De Conseil fir d'Lëtzebuerger Sprooch ass eng Institutioun, déi hiren Avis ofgëtt bei Froen iwwer d'Ëmsetze vun der Politik iwwer d'lëtzebuergesch Sprooch. E gëtt och en Avis bei Froen iwwer d'[[Orthographie|Rechtschreiwung]], d'[[Grammaire]], d'[[Phoneetik]] an de korrekte Gebrauch vum Lëtzebuergeschen of. Doriwwer eraus muss en ëm en Avis gefrot gi bei all Gesetzesprojet oder -propositioun, an deem et ëm d'Lëtzebuerger Sprooch geet.

D'Reegelwierker iwwer d'Lëtzebuerger Grammaire a Rechtschreiwung, déi vum [[Zenter fir d'Lëtzebuerger Sprooch]] erausgi ginn, mussen och am Virfeld vum Conseil aviséiert ginn.

=== Aarbecht vum Conseil ===
De Conseil huet am Mäerz 2019 e Reegelwierk vun der Schreifweis vun der Lëtzebuerger Sprooch ugeholl, dat déi bis dohin offiziell Reegelen iwwer d'Orthographie vun der Lëtzebuerger Sprooch<ref>Arrêté ministériel du 10 octobre 1975 portant réforme du système officiel d'orthographe luxembourgeoise</ref>{{,}}<ref>Règlement grand-ducal du 30 juillet 1999 portant réforme du système officiel d'orthographe luxembourgeoise</ref> komplettéiert, andeem ë.&nbsp;a. déi Fäll gereegelt goufen, déi net an den zwéin offiziellen Texter dra stinn.

== Fonctionnement vum Conseil ==
De Conseil setzt sech aus eelef Memberen an eelef Suppleanten zesummen, déi vun der Regierung fir dräi Joer genannt ginn. Et mussen op d'mannst véier Membere vun all Geschlecht vertruede sinn.

Nieft den effektive Membere kënnen nach Experten de Conseil beroden.

De President vum Conseil gëtt vun der Regierung genannt. D'[[Myriam Welschbillig]] huet dës Funktioun am Mäerz 2019 vum [[Marc Barthelemy]] iwwerholl<ref name=":0" />.

== Gesetzlech Basis ==
=== D'ministeriellt Reglement vun 1998 ===
Duerch e [[ministeriellt Reglement]] gëtt 1998 de Conseil permanent de la langue luxembourgeoise gegrënnt<ref>Cf. Règlement ministériel du 5 janvier 1998 portant création du Conseil permanent de la langue luxembourgeoise. [http://legilux.public.lu/eli/etat/leg/rmin/1998/01/05/n1/jo Mémorial A n° 9: 144, 17.02.1998]</ref>. D'Membere vum Conseil gi fir e Mandat vu fënnef Joer vum Kulturminister genannt. Hiert Mandat ass erneierbar. D'Kommissioun besteet aus maximal 11 Memberen.

De Conseil permanent huet domat déi sougenannt ''Dictionnaireskommissioun'' vun 1992 (Commission du dictionnaire et de l'orthographe de la langue luxembourgeoise) ersat, déi duerch en Arrêté vum 7. Januar 1998 ofgeschaaft gouf<ref>[http://eli.legilux.public.lu/eli/etat/leg/agc/1998/01/07/n1 Arrêté du Gouvernement en conseil du 7 janvier 1998 portant abrogation de l'arrêté du Gouvernement en conseil du 12 juin 1992 portant institution d'une Commission du Dictionnaire et de l'Orthographe de la langue luxembourgeoise]</ref>.

=== D'groussherzoglecht Reglement vun 1999 ===
Dat ministeriellt Reglement vun 1998 gouf duerch dat groussherzoglecht Reglement vun 1999 ofgeschaaft<ref>Cf. Règlement grand-ducal du 29 juillet 1999 portant création du Conseil permanent de la langue luxembourgeoise. [http://www.legilux.public.lu/leg/a/archives/1999/0107/#1999A20161 Mémorial A n° 107: 2016, 06.08.1999].</ref>.

=== D'Gesetz vun 2004 ===
Am Kader vum Gesetz iwwer eng nei Organisatioun vun de Kulturinstitutioune vum Staat<ref>Cf. d'Grënnung vum CPLL am Artikel 24 vum follgende Gesetz: Loi du 25 juin 2004 portant réorganisation des instituts culturels de l'Etat [http://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/2004/06/25/n7/jo Mémorial A - N° 120: 1798-1810, 15. Juli 2004]</ref> gëtt beim [[Centre national de littérature|Nationale Literaturzentrum]] de ''Conseil permanent de la langue luxembourgeoise'' (CCPL) gegrënnt. De CPLL krut als Optrag d'Lëtzebuerger Sprooch ze studéieren, ze beschreiwen a se ze verbreeden. De CPLL ass och zoustänneg fir d'Koordinatioun vun den Aarbechten, déi mam Ausschaffe vun de lëtzebuergeschen Dictionnairen ze dinn hunn. D'Kommissioun besteet aus maximal 11 Memberen, déi berufflech mat der Lëtzebuerger Sprooch ze dinn hunn an duerch en "Arrêté grand-ducal" fir e Mandat vun dräi Joer genannt ginn. Hiert Mandat ass erneierbar.

=== D'groussherzoglecht Reglement vun 2007 ===
En neit groussherzoglecht Reglement vum 5. Februar 2007<ref>Cf. Règlement grand-ducal du 5 février 2007 déterminant l'organisation du Conseil permanent de la langue luxembourgeoise. [http://legilux.public.lu/eli/etat/leg/rgd/2007/02/05/n2/jo Mémorial A n° 19: 502-503, 26.02.2007]</ref> bestëmmt d'Organisatioun vum CPLL an huet d'groussherzoglecht Reglement vum 29. Juli 1999 ofgeschaaft.

=== D'Gesetz vun 2018 ===
Mam Gesetz fir d'Promotioun vun der Lëtzebuerger Sprooch vun 2018<ref>Cf. Artikelen 11 an 12 vun der ''Loi du 20 juillet 2018 portant sur la promotion de la langue luxembourgeoise'' [http://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/2018/07/20/a646/jo Mémorial A646 vum 3. August 2018]</ref> ginn dem CPLL seng Ziler a säi Fonctionnement nei definéiert an e kritt och eng offiziell Lëtzebuerger Bezeechnung: „Conseil fir d'Lëtzebuerger Sprooch”.

== D'Kommissiounen ==
=== D'Kommissioun vun 1998 ===
Lëscht vun de Memberen, déi 1998 genannt goufen:
* [[Joseph Reisdoerfer]]<ref>De [[Joseph Reisdoerfer]], fréiere Member vun der Dictionnaires-Kommissioun vum CPLL, huet no senger Kollaboratioun mat dem CPLL ugefaangen, den ''Dictionnaire étymologique des éléments français du Luxembourgeois'', deen aus zéng Fascicule bestoe soll, ze publizéieren, an dat zesumme mat dem [[Geneviève Bender-Berland]] an dem [[Johannes Kramer]] vun der Universitéit Tréier.</ref>
* [[Nico Weber]]<ref>De lëtzebuergesche Linguist [[Nico Weber]] war vun 1998-2003 Member vum CPLL, säi Mandat gouf awer net erneiert. 1999 hat hien de [[Jérôme Lulling]] gefrot, fir déi geplangt Reform vun der Lëtzebuerger Schreifweis ze kommentéieren. E puer vu sengen Iddie goufen dann och mat an de finale Règlement grand-ducal vun 1999 opgeholl. Am Joer 2000 huet dunn den CPLL zesumme mam [[Centre de Recherche Public - Gabriel Lippmann]] d'Entwécklung vun deem éischte [[Spellchecker]] fir d'Lëtzebuergescht an d'Weeër geleet (Projet CORTINA).</ref>

=== D'Kommissioun vun 2003 ===
Lëscht vun de Memberen, déi 2003 genannt goufen:
{{Div col|cols=3}}
* [[Josy Braun]]
* [[René Faber]]
* [[Maryse Fisch]]
* [[Germaine Goetzinger]]
* [[Jean-Paul Lehners]]
* [[Jeannot Hansen]]
* [[Félix Molitor]]
* [[Pierre Reding]]
* [[Michel Schmitt]]
* [[Alexis Werné]]
* [[Georges Wirtgen]]
* [[Danielle Zerbato]]
{{Div col end}}

=== D'Kommissioun 2007 ===
President ass de [[Georges Wirtgen]].
Lëscht vun de Memberen, déi 2007 genannt goufen<ref>Cf. Arrêté grand-ducal du 5 février 2007 portant nomination des membres du Conseil permanent de la langue luxembourgeoise. [http://www.legilux.public.lu/adm/b/archives/2007/0012/#2007B0107C Mémorial B N° 12: 107-108, 26 Februar 2007]</ref>:
{{Div col|cols=3}}
* Marc Barthelemy
* [[Valeria Berrini]]
* [[Denise Besch]]
* Josy Braun
* Germaine Goetzinger
* [[Lucien Kerger]]
* [[Gaby Kunsch]]
* Pierre Reding
* [[Lex Roth]]
* Michel Schmitt
* Georges Wirtgen
{{Div col end}}

=== D'Kommissioun 2010 ===
President ass de Georges Wirtgen. Lëscht vun de Memberen, déi 2010 genannt goufen<ref>Cf. Arrêté grand-ducal du 18 février 2010 portant renouvellement du mandat des membres du Conseil Permanent de la langue luxembourgeoise. [https://web.archive.org/web/20110925022142/http://www.legilux.public.lu/adm/b/archives/2010/0023/2010B0363A.html Mémorial B N° 23: 363, 12 Mäerz 2010]</ref>:
{{Div col|cols=3}}
* [[Claude Baché]]
* Marc Barthelemy
* Denise Besch
* Josy Braun
* Germaine Goetzinger
* Lucien Kerger
* [[Romain Kieffer]]
* Gaby Kunsch
* Pierre Reding
* Lex Roth
* Georges Wirtgen
{{Div col end}}

=== D'Kommissioun 2013===
President ass de Marc Barthelemy.
Lëscht vun de Memberen, déi 2013 genannt goufen<ref>Cf. Arrêté grand-ducal du 27 juin 2013 portant renouvellement du mandat des membres respectivement nomination de nouveaux membres du Conseil permanent de la langue luxembourgeoise. [http://www.legilux.public.lu/adm/b/archives/2013/0071/2013B1576A.html Mémorial B N° 71: 1576-1577, 17 Juli 2013]</ref>:
{{Div col|cols=3}}
* [[Alain Atten]]
* Claude Baché
* Marc Barthelemy
* [[Guy Berg]]
* Denise Besch
* [[Peter Gilles]]
* Germaine Goetzinger
* [[Josiane Kartheiser]]
* Gaby Kunsch
* Pierre Reding
* Lex Roth
{{Div col end}}

=== D'Kommissioun 2016 ===
President ass de Marc Barthelemy. Lëscht vun de Memberen, déi 2016 genannt goufen<ref>[http://legilux.public.lu/eli/etat/adm/agd/2016/11/25/n2/jo Arrêté grand-ducal du 25 novembre 2016 portant nomination des membres du Conseil permanent de la langue luxembourgeoise.]</ref>:

{{Div col|cols=3}}
* Alain Atten
* Claude Bache
* Marc Barthelemy
* Angèle Gaasch
* Peter Gilles
* Claude Kremer
* Pierre Reding
* Lex Roth
* Nora Si Abderrahmane
* Helmuth Sperl
* Myriam Welschbillig
{{Div col end}}

=== D'Kommissioun 2019 ===
Presidentin ass d'[[Myriam Welschbillig]]<ref name=":0">[https://www.rtl.lu/kultur/news/a/1323424.html D'Myriam Welschbillig ass nei Presidentin] op rtl.lu den 21. Mäerz 2019</ref>. Lëscht vun de Memberen, déi 2019 genannt goufen:

<!-- waarden op den neien Arrêté grand-ducal 
{{Div col|cols=3}}
*
*
{{Div col end}}
-->

=== Orthographie ===
{{Update}}
Am September 2008 huet eng nei Orthographiesgrupp ugefaangen, en aktualiséierten ''Texte coordonné'' vun de [[Geschicht vun der Lëtzebuerger Schreifweis|lëtzebuergeschen Orthographiesreegelen]] zesummenzesetzen, deen duerno aktualiséiert gehalen an duerch groussherzoglech Reglementer formaliséiert gëtt. Déi Grupp schafft och eng [[Phoneetik|phoneetesch]] Transkriptioun vun der Lëtzebuergescher Sprooch aus. Ausserdeem probéiert se, Léisunge fir Orthographiesproblemer ze fannen, deenen d'Dictionnairesgrupp am Laf vu senger Aarbecht begéint.

=== Grammaire ===
{{Update}}
2009 soll eng Grammairesgrupp eng änlech Aarbecht am Beräich vun der Lëtzebuerger Grammaire maachen.

== Kuckt och ==
* [[Lëtzebuergesch]]
* [[Geschicht vun der Lëtzebuerger Sprooch]]
* [[Geschicht vun der Lëtzebuerger Schreifweis]]
* [[Lëtzebuergesch Dictionnairen]]
* [[Laboratoire de linguistique et de littératures luxembourgeoises]] (Uni Lëtzebuerg)
* [[Section de linguistique, d'ethnologie et d'onomastique (Institut grand-ducal)]]

== Um Spaweck ==
* [https://web.archive.org/web/20190616130604/https://www.cpll.lu/ Websäit vum Conseil fir d'Lëtzebuerger Sprooch]

{{Referenzen an Notten}}

[[Kategorie:Lëtzebuergesch Sprooch]]