Haaptsäit/Op engem/November

All Dag gëtt op der Haaptsäit eng kleng Lëscht vun deene wichtegsten Evenementer gewisen, déi op deem Dag geschitt sinn. Op dëser Säit sinn d'Schabloune vum Mount November.

Oktober < < < November > > > Dezember

1. November 1570: Allerhellegenhéichwaasser op der Nordmierküst vun den Nidderlanden a vun Däitschland; ronn 20.000 Doudeger. 1755: Lissabon gëtt bei engem Äerbiewen an engem Tsunami duerno zu zwee Drëttel zerstéiert. Ongeféier 60.000 Mënsche kommen dobäi ëm d'Liewen. 1842: Gebuert vum lëtzebuergeschen Industriellen a Politiker Léon Metz. 1880: Den däitsche Meteorolog a Geophysiker Alfred Wegener gëtt gebuer. 1885: De lëtzebuergesche Politiker Pierre Dupong kënnt op d'Welt. 1894: Den Nikolai II. gëtt nom Doud vu sengem Papp Alexander III. Zar vu Russland. 1956: Ungarn erkläert seng Neutralitéit an den Austrëtt aus dem Warschauer Pakt. Doropshi fänke sowjetesch Truppen un, den Ungaresche Volleksopstand nidderzeschloen. 1993: Den Traité vu Maastricht trëtt a Kraaft; d'Europäesch Unioun gëtt gegrënnt.	2. November 1721: De Péiter de Groussen gëtt zu Sankt Péitersbuerg zum Zar ausgeruff. 1755: Gebuert vun der Marie-Antoinette vun Éisträich, Kinnigin vu Frankräich. 1789: A Frankräich gëtt de Kierchebesëtz verstaatlecht (Säkularisatioun). 1803: De lëtzebuergesche Botaniker François Auguste Tinant kënnt op d'Welt. 1882: De lëtzebuergesche Literaturkritiker a Schrëftsteller Mathias Esch gëtt gebuer. 1906: Gebuert vum italieenesche Regisseur Luchino Visconti. 1975: Um Fluchhafe Lëtzebuerg um Findel gëtt eng nei Aerogare ageweit. 1976: Den Jimmy Carter gewënnt d'US-Presidentewale géint de President a Republikaner Gerald Ford.
3. November 1882: Gebuert vum lëtzebuergesche Journalist a Schrëftsteller Frantz Clément. 1900: De lëtzebuergeschen Orchesterchef Henri Pensis gëtt gebuer. 1901: De franséische Schrëftsteller André Malraux an de belsche Kinnek Leopold III. kommen op d'Welt. 1903: Panama gëtt vu Kolumbien onofhängeg. 1913: Gebuert vun der däitsch-ungarescher Dänzerin a Schauspillerin Marika Rökk. 1918: D'Donaumonarchie gëtt opgeléist. 1970: De Salvador Allende gëtt als President vum Chile vereedegt. 1992: Den Demokrat Bill Clinton gewënnt d'Presidentschaftswalen an den USA.	4. November 1899: Gebuert vum lëtzebuergesche Vëlossportler an zweefachen Tour-de-France-Gewënner Nicolas Frantz. 1922: Egypten: Den Howard Carter fënnt am Dall vun de Kinneke bei Luxor dat bis dohin onbekannt Graf vum Pharao Tutanchamun. 1950: Zu Roum gëtt d'Europäesch Mënscherechtskonventioun ënnerschriwwen. 1963: De Vizepresident vun den USA, de Lyndon B. Johnson, ass zu Lëtzebuerg op Staatsbesuch. 1979: Iranesch Studente besetzen d'amerikanesch Ambassad zu Teheran a fuerderen d'Ausliwwerung vum Schah Rezah Pahlevi deen an d'USA geflücht war. D'Besetzung dauert bis den 20. Januar 1981. 1982: Doud vum franséische Filmregisseur a -schauspiller Jacques Tati. 1995: Den israeelesche Premier Itzchak Rabbin gëtt vun engem jiddeschen Extremist ëmbruecht. 2008: De Barack Obama gewënnt d'US-Presidentschaftswalen.
5. November 1884: Um Stater Knuedler gëtt d'Monument vum Kinnek-Groussherzog Wëllem II. ageweit. 1913: Gebuert vun der englescher Schauspillerin Vivien Leigh. 1931: Den US-amerikanesche Museker a Lidderkomponist Ike Turner kënnt op d'Welt. 1937: Lëtzebuerg: D'Regierung Dupong-Krier gëtt vereedegt. 1938: De franséische Sänger Joe Dassin gëtt gebuer. 1940: Gebuert vun der däitscher Schauspillerin, Schlagersängerin a Molerin Elke Sommer. 1940: De Franklin D. Roosevelt gëtt fir déi drëtt Kéier President vun de USA.	6. November 1814: Gebuert vum belsche Museksinstrumentebauer Adolphe Sax, dem Erfinder vum Saxophon. 1878: De lëtzebuergesche Politiker Hubert Loutsch gëtt gebuer. 1880: Den éisträichesche Schrëftsteller Robert Musil kënnt op d'Welt. 1880: De franséischen Dokter Alphonse Laveran entdeckt de Malaria-Virus. 1886: Gebuert vum lëtzebuergesch-franséischen Archeolog Joseph Hackin. 1915: D'Regierung Loutsch gëtt zu Lëtzebuerg vereedegt. 1921: Déi lëtzebuergesch Politikerin a Resistenzlerin Yvonne Useldinger kënnt op d'Welt. 2002: De Fluch 9642 vun der Luxair verongléckt bei Nidderaanwen, 20 vun den 22 Leit u Bord kommen ëm d'Liewen, dorënner och de Moler Michel Majerus.
7. November 0739: Doud vum Willibrord, Missionär vun de Frisen. 1659: Den Traité vun de Pyrenäen gëtt tëscht Frankräich a Spuenien ënnerschriwwen. 1867: Déi franséisch-polnesch Cheemikerin a Physikerin an Nobelpräisdréierin Marie Curie (Maria Skłodowska) gëtt gebuer. 1879: De russesche Revolutionär Leo Trotzki kënnt op d'Welt. 1903: Gebuert vum éisträichesche Verhalensfuerscher an Nobelpräisdréier Konrad Lorenz. 1913: De franséische Schrëftsteller a Philosoph Albert Camus gëtt gebuer. 1917: Ufank vun der Oktoberrevolutioun a Russland. 1980: Doud vum US-amerikanesche Filmschauspiller Steve McQueen.	8. November 1656: Gebuert vum englesche Mathematiker an Astronom Edmond Halley. 1847: De brittesche Schrëftsteller Bram Stoker gëtt gebuer. 1890: Doud vum franséische Komponist César Franck. 1895: De Wilhelm Conrad Röntgen entdeckt d'Röntgestralen. 1935: De franséische Filmschauspiller Alain Delon kënnt op d'Welt. 1960: Den John F. Kennedy gewënnt d'US-amerikanesch Presidentschaftwale géint de Richard M. Nixon. 1988: Den George H. W. Bush gewënnt d'US-amerikanesch Presidentschaftwalen. 1998: De franséische Schauspiller Jean Marais stierft.
9. November 1799: Coup d'État vum 18. an 19. Brumaire: De Napoleon setzt a Frankräich dem Regime vum Directoire en Enn . 1888: Gebuert vum franséische Politiker Jean Monnet. 1907: De lëtzebuergesche Politiker a Schrëftsteller Pierre Grégoire gëtt gebuer. 1914: Déi éisträichesch-US-amerikanesch Schauspillerin an Erfinderin Hedy Lamarr kënnt op d'Welt. 1918: Däitschland: De Keeser Wilhelm II. trëtt zeréck; d'Weimarer Republik gëtt ausgeruff. 1938: Däitschland: "Reichskristallnacht": Dausende Synagogen a jiddesch Geschäfter ginn zerstéiert, eng 400 Leit kommen dobäi ëm. 1970: Doud vum franséische Generol a Staatspresident Charles de Gaulle. 1989: D'DDR mécht d'Grenzen zu Westdäitschland op. Honnertdausende vu Leit kënne fir d'éischt Kéier no 28 Joer an de Westen.	10. November 1433: Gebuert vum Karel dem Kéngen, Herzog vun der Bourgogne a vu Lëtzebuerg. 1483: Den däitsche Reformateur Martin Luther kënnt op d'Welt. 1759: Den däitsche Schrëftsteller Friedrich Schiller gëtt gebuer. 1891: Doud vum franséischen Dichter Arthur Rimbaud. 1925: De brittesche Schauspiller Richard Burton kënnt op d'Welt. 1928: Den italieenesche Filmmusek-Komponist Ennio Morricone gëtt gebuer. 1982: Doud vum Generalsekretär vun der KP vun der Sowjetunioun Leonid Iljitsch Breschnew. 2015: Doud vum däitsche Politiker Helmut Schmidt.
11. November 1821: Gebuert vum russeschen Dichter Fjodor Michailowitsch Dostojewski. 1885: Den US-amerikanesche Generol George S. Patton gëtt gebuer. 1895: De lëtzebuergesche Sänger an Dirigent Venant Paucké kënnt op d'Welt. 1917: De lëtzebuergesche Schauspiller a Sänger Marcel Jander gëtt gebuer. 1918: Zu Compiègne gëtt de Waffestëllstand tëscht dem Däitsche Räich an den Alliéierten ënnerschriwwen; Enn vum Éischte Weltkrich. 1918: Proklamatioun vun der Onofhängegkeet vu Polen. 1975: Angola gëtt vu Portugal onofhängeg. 1981: Den Ierfgroussherzog Guillaume vu Lëtzebuerg kënnt op d'Welt.	12. November 1840: Gebuert vum franséische Sculpteur Auguste Rodin. 1866: De chineesesche Politiker Sun Yat-sen kënnt op d'Welt. 1903: De franséische Moler Camille Pissarro stierft. 1921: Doud vum belsche Moler a Graphiker Fernand Khnopff. 1923: Den däitschen Humorist, Zeechner, Schauspiller a Regisseur Vicco von Bülow (Loriot) gëtt gebuer. 1929: Gebuert vun der US-amerikanescher Schauspillerin a monegassescher Prinzessin Grace Kelly (Gracia Patricia vu Monaco). 1964: D'Grande-Duchesse Charlotte vu Lëtzebuerg dankt of, hire Jong Jean gëtt Groussherzog. 1970: En Hurrikan mat Wandvitesseë vun bis zu 230 km/h a meterhéige Wellen trëfft Bangladesch (deemools Ostpakistan): 300.000 Doudeger.
13. November 1850: Gebuert vum schottesche Schrëftsteller Robert Louis Stevenson. 1868: Doud vum italieenesche Komponist Gioacchino Rossini. 1890: De lëtzebuergesche Museker a Komponist Emile Boeres gëtt gebuer. 1938: Déi US-amerikanesch Schauspillerin Jean Seberg kënnt op d'Welt. 1940: Zu Montréal a Kanada forméiert d'Groussherzogin Charlotte vu Lëtzebuerg eng Exilregierung. 1956: Den Ieweschte Geriichtshaff vun den USA erkläert datt Gesetzer, mat deenen eng Rassentrennung an ëffentlechen Transportmëttele dekretéiert gouf, géint d'Verfassung verstoussen. 1977: De lëtzebuergesche Schrëftsteller Jean-Pierre Erpelding stierft. 2002: Virun der galicescher Küst havaréiert den Uelegtanker Prestige; de Pëtrol, deen duerno ausleeft, verknascht grouss Deeler vun der spuenescher Atlantikküst.	14. November 1840: Gebuert vum franséische Moler Claude Monet. 1874: De lëtzebuergesche Museker Max Menager kënnt op d'Welt. 1889: Den indesche Premierminister Jawaharlal Nehru gëtt gebuer. 1906: Gebuert vun der US-amerikanescher Schauspillerin Louise Brooks. 1907: Déi schweedesch Kannerbuchauteurin Astrid Lindgren kënnt op d'Welt. 1919: Déi US-amerikanessch Schauspillerin Veronica Lake gëtt gebuer. 1945: Ufank vun den Nürnberger Prozesser. 1948: Gebuert vum Prënz Charles vu Wales, dem aktuelle Kinnek Charles III.
15. November 1738: Gebuert vum däitsch-britteschen Astronom a Museker Wilhelm Herschel. 1862: Den däitsche Schrëftsteller Gerhart Hauptmann gëtt gebuer. 1882: De Kinnek Manuel II. vu Portugal kënnt op d'Welt. 1923: Mam Aféiere vun der Rentenmark an Däitschland kënnt do d'Inflatioun op en Enn. 1932: Gebuert vun der englescher Popsängerin a Schauspillerin Petula Clark. 1936: Den däitsche Liddermécher Wolf Biermann gëtt gebuer. 1949: Doud vum lëtzebuergeschen Industriellen a Politiker Marcel Cahen. 1978: Den Avortement kritt zu Lëtzebuerg e gesetzleche Kader.	16. November 42 v. Chr.: Gebuert vum zweete réimesche Keeser Tiberius. 1717: De franséische Mathematiker an Enzyklopedist Jean Baptiste le Rond d'Alembert kënnt op d'Welt. 1894: Den éisträichesche Politiker Richard Nikolaus Coudenhove-Kalergi gëtt gebuer. 1895: Gebuert vum däitsche Komponist a Museker Paul Hindemith. 1908: Déi belsch Uerdensfra an Autorin Marie-Madeleine Cinquin (Soeur Emmanuelle) kënnt op d'Welt. 1922: De portugisesche Schrëftsteller a Literatur-Nobelpräisdréier José Saramago gëtt gebuer. 1960: Doud vum US-amerikanesche Schauspiller Clark Gable.
17. November 0009: Gebuert vum réimesche Keeser Vespasian. 1755: De Louis XVIII., Kinnek vu Frankräich, gëtt gebuer. 1890: De lëtzebuergeschen Theaterauteur an Editeur Hary Trauffler kënnt op d'Welt. 1901: Gebuert vum däitsche Politiker an 1. President vun der Europäescher Kommission, Walter Hallstein. 1905: Nom Doud vu sengem Papp Adolphe gëtt de Wëllem IV. Groussherzog vu Lëtzebuerg. 1920: De lëtzebuergesche Sänger, Radios- an Tëleesanimatuer, Schlagertextschreiwer a Schauspiller Camille Felgen gëtt gebuer. 1966: Gebuert vun der franséischer Schauspillerin Sophie Marceau. 1989: Eng Studente-Manifestatioun zu Prag gëtt vun der Police brutal zerschloen; Ausléiser vun der Samette Revolutioun, déi bannent e puer Wochen de kommunistesche Regime an der Tschechoslowakei ewechbotzt.	18. November 1626: De Péitersdoum zu Roum gëtt vum Poopst Urban VIII. ageweit. 1787: De franséische Kënschtler, Pionéier vun der Fotografie Louis Daguerre kënnt op d'Welt. 1819: De lëtzebuergesche Politiker a Botaniker Léon de la Fontaine gëtt gebuer. 1906: Gebuert vum däitsch-amerikanesche Schrëftsteller Klaus Mann. 1911: De lëtzebuergesche Moler Joseph Probst kënnt op d'Welt. 1922: De franséische Schrëftsteller Marcel Proust stierft. 1927: Gebuert vum lëtzebuergesche Moler Ben Heyart. 1978: A Guyana bréngen iwwer 900 Membere vun der "Vollekstempler-Sekt" sech selwer ëm.
19. November 1600: Gebuert vum Charles I., Kinnek vun England, Schottland, Irland an, dem Titel no, Frankräich. 1828: Doud vum éisträichesche Komponist Franz Schubert. 1850: De lëtzebuergesche Pedagog Mathias Adam gëtt gebuer. 1870: De lëtzebuergesche Politiker, Affekot a Journalist Robert Brasseur kënnt op d'Welt. 1900: Gebuert vun der däitscher Schrëftstellerin Anna Seghers. 1917: Déi indesch Politikerin Indira Gandhi gëtt gebuer. 1923: De lëtzebuergeschen Historiker an Editeur Paul Margue kënnt op d'Welt. 1962: Gebuert vun der US-amerikanescher Schauspillerin Jodie Foster.	20. November 1785: Gebuert vum lëtzebuergeschen Entreprener, Editeur a Politiker Jacques Lamort. 1809: De lëtzebuergeschen Architekt Jean-François Eydt gëtt gebuer. 1858: Déi schweedesch Schrëftstellerin an Nobelpräisdréiesch Selma Lagerlöf kënnt op d'Welt. 1889: Gebuert vum US-amerikaneschen Astronom Edwin Hubble. 1907: De franséische Filmregisseur Henri-Georges Clouzot gëtt gebuer. 1923: Déi südafrikanesch Schrëftstellerin an Nobelpräisdréiesch Nadine Gordimer kënnt op d'Welt. 1924: Gebuert vum franséisch-US-amerikanesche Mathematiker Benoît Mandelbrot. 1994: Déi angolanesch Regierung an d'Rebellenorganisation UNITA ënnerschreiwen e Friddensvertrag, de Protokoll vu Lusaka.
21. November 1694: Gebuert vum franséische Schrëftsteller a Philosoph Voltaire (François-Marie Arouet). 1811: Doud vum däitschen Dichter a Schrëftsteller Heinrich von Kleist. 1898: De belsche Moler René Magritte kënnt op d'Welt. 1918: Eng 20.000 amerikanesch Besatzungszaldote kommen op Lëtzebuerg. 1924: De lëtzebuergesche Politiker Camille Polfer gëtt gebuer. 1965: Gebuert vun der islännescher Musekerin Björk. 1980: De Gaston Thorn gëtt zum President vun der Europäescher Kommissioun ernannt. 1995: D'Friddensofkommes vun Dayton mécht dem Biergerkrich a Bosnien an Herzegowina en Enn.	22. November 1869: Gebuert vum franséische Schrëftsteller André Gide. 1890: De franséische Generol a Staatspresident Charles de Gaulle gëtt gebuer. 1901: De spuenesche Komponist Joaquín Rodrigo kënnt op d'Welt. 1913: Gebuert vum englesche Komponist, Dirigent a Pianist Benjamin Britten. 1940: Den US-amerikanesche Regisseur an Animateur Terry Gilliam kënnt op d'Welt. 1963: Den amerikanesche President John F. Kennedy gëtt zu Dallas op oppener Strooss erschoss. 1975: De Juan Carlos I. gëtt Kinnek vu Spuenien. 2005: D'Angela Merkel gëtt vum däitsche Bundestag zur Bundeskanzlerin gewielt.
23. November 0912: Gebuert vum Otto I., ostfränkesche Kinnek an éischte Keeser vum Hellege Réimesche Räich. 1862: De belsche Moler Théo Van Rysselberghe gëtt gebuer. 1876: De spuenesche Komponist Manuel de Falla kënnt op d'Welt. 1887: Gebuert vum englesche Schauspiller Boris Karloff. 1888: Den US-amerikanesche Komiker a Schauspiller Harpo Marx gëtt gebuer. 1912: De lëtzebuergesche Geeschtlechen, Bëschof an Äerzbëschof Jean Hengen kënnt op d'Welt. 1945: D'Regierung vun der Befreiung gëtt zu Lëtzebuerg vereedegt. 1980: Bei engem Äerdbiewen a Kampanien kommen 3.114 Leit ëm d'Liewen. 2003: Doud vum lëtzebuergesche Politiker Johny Lahure.	24. November 1632: Gebuert vum hollännesche Philosoph Baruch Spinoza. 1826: Den italieenesche Schrëftsteller Carlo Collodi gëtt gebuer. 1859: Den Charles Darwin publizéiert mat sengem Wierk The Origin of Species seng Evolutiounstheorie. 1864: De franséische Moler Henri de Toulouse-Lautrec kënnt op d'Welt. 1877: Gebuert vun der lëtzebuergescher Komponistin Helen Buchholtz. 1880: Den Abd al-Aziz ibn Saud, Grënner vum Kinnekräich Saudiarabien, kënnt op d'Welt. 1889: De lëtzebuergesch-amerikanesche Fuerscher an Erfinder William J. Kroll gëtt gebuer. 1916: Doud vun der Adélaïde-Marie, Fra vum Groussherzog Adolphe.
25. November 1640: Gebuert vum spueneschen Offizéier an Adelegen Juan Domingo de Zuñiga y Fonseca, Grof vu Monterrey. 1562: De spueneschen Dichter Lope de Vega kënnt op d'Welt. 1722: De lëtzebuergesche Botaniker Henri-Jean-Népomucène Crantz gëtt gebuer. 1855: D'Chamber stëmmt e Gesetz iwwer den Opbau vun engem Eisebunnsreseau zu Lëtzebuerg. 1860: Gebuert vum lëtzebuergesche Journalist, Feuilletonist a Schrëftsteller Batty Weber. 1915: De chileenesche Generol an Diktator Augusto Pinochet gëtt gebuer. 1974: Doud vum Sithu U Thant, 3. UN-Generalsekretär. 1983: De fréiere Kinnek vun de Belsch Leopold III. stierft.	26. November 1346: De Karel IV. gëtt zu Bonn zum Kinnek gekréint. 1857: Gebuert vum Schwäizer Sproochwëssenschaftler Ferdinand de Saussure. 1866: Doud vum lëtzebuergesche Politiker Jean-Jacques Willmar. 1909: De rumänesch-franséischen Theaterschrëftsteller Eugène Ionesco gëtt gebuer. 1922: Den US-amerikanesche Comiczeechner Charles M. Schulz (Peanuts) kënnt op d'Welt. 1936: Japan an d'Däitscht Räich ënnerschreiwen zu Berlin den Antikomintern-Pakt. Domat steet d'Achs Berlin-Roum-Tokyo. 1939: Gebuert vun der US-amerikanescher Sängerin Tina Turner. 1965: Frankräich start déi éischt Diamant-Rakéit mat Erfolleg zu Hammaguir.
27. November 0511: Doud vum Clovis I., Kinnek vun de Franken. 1701: Gebuert vum schweedeschen Astronom Anders Celsius. 1852: Déi brittesch Mathematikerin Ada Lovelace stierft. 1856: De Kinnek-Groussherzog Wëllem III. léist an engem Staatsstreech d'Lëtzebuerger Chamber op a verlaangt, datt déi liberal Verfassung vun 1848 radikal geännert soll ginn.. 1921: Den tschechoslowakesche Politiker Alexander Dubček gëtt gebuer. 1929: De lëtzebuergesche Journalist an Auteur Paul Cerf kënnt op d'Welt. 1940: Gebuert vum chineesesch-US-amerikanesche Schauspiller Bruce Lee. 1942: Den US-amerikanesche Museker Jimi Hendrix gëtt gebuer.	28. November 1632: Gebuert vum italieenesche Komponist Jean-Baptiste Lully. 1820: Den däitsche Philosph Friedrich Engels gëtt gebuer. 1857: De spuenesche Kinnek Alfonso XII. kënnt op d'Welt. 1881: Gebuert vum éisträichesche Schrëftsteller Stefan Zweig. 1885: Doud vum lëtzebuergesche Politiker, Entreprener an Industrie-Pionéier Norbert Metz. 1912: Albanien deklaréiert seng Onofhängegkeet vum Osmanesche Räich. 1943: Konferenz vun Teheran iwwer d'Neiuerdnung vun Europa nom Enn vum Zweete Weltkrich. 1960: Mauretanien gëtt vu Frankräich onofhängeg.
29. November 1378: Doud vum Karel IV., Kinnek vu Béimen (vun 1347 un) a Réimesch-däitsche Keeser (vun 1355 un) 1489: D' Margaret Tudor, Kinnigin vu Schottland, kënnt op d'Welt. 1780: Doud vun der Maria Theresia, Äerzherzogin vun Éisträich, Kinnigin vun Ungarn a Béimen, réimesch-däitsch Keeserin. 1803: Gebuert vum éisträichesche Physiker Christian Doppler. 1856: Den däitsche Politiker Theobald von Bethmann Hollweg kënnt op d'Welt. 1873: De lëtzebuergesche Jurist a Politiker Auguste Thorn gëtt gebuer. 1893: Gebuer vum lëtzebuergeschen Theaterauteur Max Goergen. 1986: Den US-amerikanesche Schauspiller Cary Grant stierft.	30. November 1789: Korsika gëtt en Deel vu Frankräich. 1667: Gebuert vum anglo-iresche Schrëftsteller Jonathan Swift. 1825: De franséische Moler William-Adolphe Bouguereau kënnt op d'Welt. 1835: Den US-amerikanesche Schrëftsteller Mark Twain gëtt gebuer. 1874: Gebuert vum brittesche Politiker Winston Churchill. 1935: Doud vum portugiseschen Dichter Fernando Pessoa. 1939: Russesch Fligere bombardéieren déi finnesch Haaptstad Helsinki, Ufank vum Finnesch-Sowjetesche Wanterkrich. 1967: D'Republik Südjemen gëtt ausgeruff.