Mëttelalter

Dëse Geschichtsartikel ass eréischt just eng Skizz. Wann Dir méi iwwer dëst Theema wësst, sidd Dir häerzlech invitéiert, aus dëse puer Sätz e richtegen Artikel ze schreiwen. Wann Dir beim Schreiwen Hëllef braucht, da luusst bis an d'FAQ eran.

D'Mëttelalter ass eng Epoch an der europäescher Geschicht tëscht der Antiquitéit an der Neizäit. Dës Epoch féiert chrëschtlech, antik a keltesch, germanesch a slawesch Entwécklungen zesummen. Den Ufank vum Mëttelalter gëtt meeschtens op d'Joer 476 festgeluecht, an deem d'West-Réimescht Räich ënnergaangen ass. D'Enn vum Mëttelalter geet op d'Joer 1492 zeréck, an deem de Kontinent Amerika vum Christoph Kolumbus entdeckt gouf.

Den Numm selwer koum eréischt am Ufank vun der Neizäit op, wéi am Kader vun der Renaissance d'Ierfschaft vun der griichesch-réimescher Antiquitéit nei entdeckt, respektiv a ville Beräicher zum Modell gemaach gouf. Déi ronn dausend Joer "an der Mëtt", deemno tëscht der eigentlecher Antiquitéit an der "Neigebuert" vun der Antiquitéit, gouf als "Mëttelalter" bezeechent, änlech wéi d'Mier tëscht den dräi Kontinente vun der Aler Welt als "Mëttelmier" bezeechent gëtt.

Zäitlech Andeelungen

D'Mëttelalter gëtt an dräi Ënnerzäiten agedeelt:

D'fréit Mëttelalter (Frühmittelalter, le haut Moyen Âge oder les débuts du Moyen Âge), vun ëm 500 bis ëm 1050
D'héicht Mëttelalter (Hochmittelalter, le Moyen Âge central), vun ëm 1050 bis ëm 1250
D'spéit Mëttelalter (Spätmittelalter, le bas Moyen Âge oder le Moyen Âge tardif), vun ëm 1250 bis 1500

Fréit Mëttelalter

Wichteg Dynastien

Merowenger (482-751)
Karolenger (751-987)
Ottonen
Kapetenger (987-1328)

Wichteg Evenementer

Kathoulesch Daf vum Clovis I. (ëm 500)
Christianiséierung vun England (vu 60-500)
Christianiséierung vun Irland (vu 410-zirka 700)
Schluecht vu Poitiers ënner dem Karl Martell (732)
Kréinung vum Pippin de Mëttelsten (751)
Keeserkréinung vum Karel de Groussen (800)
Traité vu Verdun: Dräideelung vun der Herrschaft am Frankeräich (843)

Literatur

Ferdinand Lot, La fin du monde antique et le début du Moyen Âge; Paräis (La Renaissance du Livre), 1927; ëmmer nees opgeluecht, bis haut (-> Albin Michel).
Renée Doehaerd, Le haut Moyen Âge occidental - Économies et sociétés; Paräis (P.U.F., coll. Nouvelle Clio), 1971.
Patrick J. Geary, Before France and Germany. The Creation and Transformation of the Merovingian World, New York - Oxford 1988 (dt.: Die Merowinger. Europa vor Karl dem Großen, München 1996)
Hans-Werner Goetz, Europa im frühen Mittelalter 500-1050 (Handbuch der Geschichte Europas 2), Stuttgart 2003

Héicht Mëttelalter (1050-1250)

Wichteg Dynastien

Salier (1027 bis 1125)
Staufer (1125 bis 1254)
Kapetenger (~987 -> Haus Valois)

Wichteg Evenementer

"Erneierung" vum réimesche Keeserräich ënner dem Karel dem Groussen am Joer 800 ("Renovatio Imperii")
Wikinger an Nordwesteuropa (789 bis ëm 1100)
"Transfert" vum Schwéierpunkt vum réimesche Räich an d'Ostfrankenräich, respektiv Däitschland am Joer 962 ("Translatio Imperii"); vgl.: Otto I. (HRR)
Investitursträit (1075 bis 1122)
Éischt Universitéiten (~1200...)
Kräizzich (vun 1095 bis 1291)
Honnertjärege Krich (vun 1337 bis 1453)

Literatur

René Fédou (+ 9 Mataarbechter), Lexique historique du Moyen Âge; Paräis (Armand Colin), 1980.
Jean-Pierre Poly & Éric Bournazel, La mutation féodale Xe-XIIe siècles; Paräis (PUF; coll. 'Nouvelle Clio'), 1980.
Robert Delort (ënner der Leedung vum), La France de l'an Mil; Paräis (Seuil; coll. 'Points Histoire), n° H130, 1990.
Léopold Genicot, Les lignes de faîte du Moyen Âge; Tournai (Casterman), 1975 (= 7. Editioun). Ee grousse Klassiker, deen ëmmer nees opgeluecht gëtt.
Laurent Theis, 3 juillet 987: L'avènement d'Hugues Capet; Paräis (Gallimard), 1984.
Louis Mexandeau, Les Capétiens; Paräis (éd. Rencontre), 1969; Neioplo am Täscheformat, Verlag Marabout, zu Verviers, 1987.
François Menant, Hervé Martin, Bernard Merdrignac et Monique Chauvin, Les Capétiens (987-1328) - Histoire et dictionnaire; Paräis (Robert Laffont; coll. 'Bouquins'), 1999.
Léopold Genicot, Le XIIIe siècle européen; Paräis (PUF; coll. 'Nouvelle Clio'), 1968.
Michael Borgolte: Europa entdeckt seine Vielfalt, 1050-1250 (Handbuch der Geschichte Europas 3), Stuttgart 2002, vergraff (Abrëll 2007)
Allmand, Christopher T.: The Hundred Years War. England and France at War c. 1300–1450, Cambridge 1988
Knut Görich: Die Staufer. Herrscher und Reich, München 2006
Jörg K. Hoensch: Die Luxemburger. Eine spätmittelalterliche Dynastie gesamteuropäischer Bedeutung 1308-1437, Stuttgart 2000
Johannes Laudage: Die Salier. Das erste deutsche Königshaus, München 2006

Spéit Mëttelalter (1250-1500)

Wichteg Dynastien

Lëtzebuerger (1254 [???] bis 1437)
Valoisen (1328 bis 1498)
Habsburger

Wichteg Evenementer

Honnertjärege Krich (vun 1337 bis 1453)
Eruewerung vu Konstantinopel, dem haitegen Istanbul, duerch d'Tierken am Joer 1453

Literatur

Malte Prietzel, Das Heilige Römische Reich im Spätmittelalter - Geschichte kompakt ; Darmstadt, 2004.

Allgemeng Literatur

Aféierungen

Martina Hartmann: Mittelalterliche Geschichte studieren, UTB basics, Sept. 2004, Täschebuch. Praktesche Schongläffel fir Ufänger.
Hartmut Boockmann: Einführung in die Geschichte des Mittelalters, 1988, C.H. Beck, Täschebuch. Kuerz, kloer, liicht quokelege Stil.
Michel Balard, Jean-Philippe Genet, Michel Rouche (Hg.): Le Moyen Age en Occident, Paris 1990
Robert Fossier (ënner der Leedung vum), Le Moyen Âge; Paräis (Armand Colin), ~1980...; 3 Bänn: I. Les mondes nouveaux 350-950; II. L'éveil de l'Europe 950-1250; III. Le temps des crises 1250-1520; dee leschte Band ass am Februar 1983 erauskomm.
Ulrich Knefelkamp: Das Mittelalter, Paderborn 2003
Paul Margue: Luxemburg in Mittelalter und Neuzeit, Luxemburg 1988 (= Neioplo; 1. Ausgab: 1974).

Handbicher

The New Cambridge Medieval History, Cambridge University Press, 1995ff.
Lexikon des Mittelalters, dtv-Verlag, München, 2002 (Hardcover: 1980–1998, München-Zürich).

Kuckt och

Mëttelaltermaart

Um Spaweck

Commons: Mëttelalter – Biller, Videoen oder Audiodateien