Palindrom
E Palindrom, aus dem Griicheschen „palíndromos“ (= eppes wat hannerzeg leeft) ass e Wuert oder e Saz, dee vu vir oder vun hanne gelies d'selwecht bleift oder e Sënn ergëtt. D’Grouss- a Klengschreiwung, d'Wuertgrenzen oder d'diakritesch Zeechen (Apostroph, Accent, Tëppelcher, ...) kënnen awer ë. Ë. geännert ginn.
Wuertpalindrom[änneren | Quelltext änneren]
E Wuertpalindrom ass e Wuert, dat vu lénks no riets oder vu riets no lénks dat selwecht Wuert ergëtt.
Lëtzebuergesch Beispiller:
- DVD
- ee (Form ouni n vun een)
- Ee
- elle (Form ouni n vun ellen)
- Enne (Form ouni n vun Ennen, der Méizuel vun Enn)
- gelleg
- Iddi
- Kajak
- mam
- Mam
- mmm
- Neen
- neien (vum Adjektiv nei)
- nennen
- Nennen
- Neyen (Familljennumm)
- ojo
- pap (Imperativ vum Verb papen)
- Pap
- Pop
- pup (Imperativ vum Verb pupen)
- Radar
- rar
- Rentner
- sees
- SMS
- SOS
- sos (Imparfait vu soen an der zweeter Persoun Eenzuel)
- tut (vum Verb tuten)
- Tut
- Uhu
- viv
Lëtzebuergesch Beispiller ouni d'diakritesch Zeechen ze beuechten:
- Ära
- ënne
- Ënne
- erënnere
- fënnef
- Lëmmel
- mëllem
- nëmmen
- Reeër
- réier
- Réier
- Rëpper
- Trëllert
Däitsch Beispiller:
- Anna
- Drehherd
- Ebbe
- hangnah
- Lagerregal
- Marktkram
- Neffen
- nun
- Otto
- Regallager
- Reittier
- Reliefpfeiler
- Rentner
- Retsinakanister
- stets
- Testset
Franséisch Beispiller:
- elle
- ère
- été
- ici
- non
- réifier
- ressasser (de längste Palindrom am Franséischen)
- rêver
- selles
- serres
- tôt
Markennimm
- Ata (Botzmëttel)
- Axa (Versécherungsgesellschaft)
- Maoam (Kamellen)
- Omo (Wäschmëttel)
- Uhu (Pech)
- Viiv (Spezifikatioun fir Multimedia-PCen)
- Xemex (Aueremark)
Heteropalindrom[änneren | Quelltext änneren]
En Heteropalindrom ass eng speziell Form vun engem Anagramm an et ass e Wuert dat „vijenzeg“ oder „hannerzeg “ gelies, en anert sënnvollt Wuert erginn.
Lëtzebuergesch Beispiller:
- daf-fad
- Dar-Rad
- dee-Eed (dee: Form ouni n vun deen)
- Deel-Leed
- deem-Meed
- deits-Stied (deits: vum Verb deiten)
- ee-Ee
- Fa-Af (Fa: Museksnout)
- fak-kaf (fak: vum englesche Verb faken)
- Fal-Laf
- fal-laf
- Far-raf
- Feel-Leef (Feel: vum Ausdrock an der Feel sinn; Leef: Méizuel vu Laf)
- fees-Seef (fees: vum Verb feeën)
- Feiler-Relief
- Feil-lief
- frot-Torf
- Gal-Lag
- genee-eeneg
- Gras-Sarg
- Kap-Pak
- knat-Tank
- Koma-Amok
- La-al (La: Museksnout)
- Lage-egal (Lage: Form ouni n vu Lagen, der Méizuel vun Lag)
- Lager-Regal
- lees-Seel
- leits-stiel
- lues-Suel
- ma-am
- Mees-Seem(Mees: e Vull; Seem: Méizuel vu Sam)
- Mier-Reim
- Mos-Som (Mos: Variant vu Moos)
- nee-een
- nees-seen
- neier-Reien
- Nenne-Ennen
- Nenner-rennen
- Neon-noen
- ni-in
- Nu-un
- Par-Rap
- Part-Trap
- Re-er (Re: Museksnout; er: Personalpronomen)
- Rei-ier
- reits-Stier
- reit-Tier
- reiz-zier
- Reiz-Zier
- renne-Enner
- Ris-Sir
- sav-Vas (sav: vum englesche Verb saven)
- se-es (se: Personalpronomen; es: Indefinitpronomen)
- Sie-eis
- trei-iert
- tut-Tut
- zu-Uz
Däitsch Beispiller:
- die-Eid
- Gras-Sarg
- Nebel-Leben
- Neger-Regen
Franséisch Beispiller:
- mon-nom
Sazpalindrom[änneren | Quelltext änneren]
Bei engem Sazpalindrom bleift de ganze Saz dee selwechten, egal ob e vu vir no hannen oder vun hannen no vir gelies gëtt. E Sazpalindrom kann esouguer aus e puer Sätz bestoen. Et gëtt souguer Gedichter an Palindromform.
Däitsch Beispiller:
- Ein Neger mit Gazelle zagt im Regen nie.
- Eine treue Familie bei Lima feuerte nie.
- Geist ziert Leben, Mut hegt Siege, Beileid trägt belegbare Reue, Neid dient nie, nun eint Neid die Neuerer, abgelebt gärt die Liebe, Geist geht, umnebelt reizt Sieg. (Autor: Herbert Pfeiffer)
- Lesen Esel?
- Sei lieb – nebenbei lies!
- Vitaler Nebel mit Sinn ist im Leben relativ.
Franséisch Beispiller:
- Esope reste ici et se repose.
- Élu par cette crapule.
- Engage le jeu, que je le gagne.
- Émile nu a une lime.
- Tu l'as trop écrasé César ce Port-Salut.
- Tu l'as trop écrasé César ce Port-Salut.
Kuckt och[änneren | Quelltext änneren]
Literatur[änneren | Quelltext änneren]
- Luc Marteling, „Op der Sproochespillplaz“ an: Die Warte 26|2658 (S. 2-3), Luxemburger Wort vum 16. Juli 2020
Um Spaweck[änneren | Quelltext änneren]
Referenzen an Notten[Quelltext änneren]
- Quell vun de meeschte lëtzebuergesche Beispiller: Marteling L., „Op der Sproochespillplaz“ (kuckt: Um Spaweck)