Quelltext vun der Säit Athene weisen

{{Aner Bedeitungen|der griichescher Gëttin}}
[[Fichier:Athena1.JPG|thumb|450px|D'Athene vum [[Paul Troger]], 1739.]]
D''''Pallas Athene''', och '''Athene Parthenos''' (attesch an ionesch '''Ἀθηνᾶ''' (''Athēnâ''), doresch '''Ἀθανᾶ''' (''Athānâ''), [[griichesch|gr.]]: '''Αθηνά''' (''Athiná''), Bäinumm Atrytone; '''Παρθένος''' (''Parthénos'') algr.: d'Jongfra) war eng [[Olympesch Gëtter|olympesch Gëttin]] an der [[Griichesch Mythologie|griichescher Mythologie]]. Si war d'Duechter vum [[Zeus]] an der [[Metis]], a gëllt als Gëttin vun der Wäisheet, der Krichstaktik an der Strategie, a war Patréinesch vun der Konscht an der Wëssenschaft. Si war d'Palais- a Schutzgëttin vun de [[mykene]]schen Herrscher an huet sech mam Handwierk auskannt.

== Gebuert ==
D'Athene war d'Duechter vum [[Zeus]] an der [[Metis]] (enger [[Okeaniden|Okeanide]]). Den [[Uranos]], de Stäerenhimmel, huet den Zeus gewarnt, datt e Jong deen d'Metis op d'Welt brénge géif, him säin Troun géif ewechhuelen. Sou huet den Zeus decidéiert, soubal d'Methis schwanger war, d'Kanner ze verschlécken<sup>1</sup>. E puer Méint méi spéit krut den Zeus staarke Kappwéi, wéi hien um Bord vum Séi Triton suz<sup>2</sup>. Also huet hien den [[Hephaistos]], de Gott vun der Schmëdd, ëm Hëllef gefrot, an him gesot e soll him de Kapp opschloen, fir dat, wat wéi gedo huet, erauszehuelen. Sou ass d'Athene aus dem Zeus sengem Kapp gesprongen, an huet mat Lanz a Schëld gejaut wéi am Krich. Sou gouf d'Athene eenzeg an eleng als Duechter vum Zeus ugesinn. Beim [[Aischylos]] deklaréiert si: « ''Ech hat keng Mamm, déi mir d'Liewe geschenkt huet''<sup>3</sup>. »

D'Athene gouf zu den [[Olympesch Gëtter|olympesche Gëtter]] gezielt, an huet bei hinnen eng wichteg Roll gespillt. An der ''[[Ilias]]'', der ''[[Odyssee]]'' an den ''[[Homeresch Hymn|Homereschen Hymne]]'' gëtt si als eng Favoritin vum Zeus duergestallt, hie konnt hir ni e Wonsch ofschloen. Genee wéi den Zeus huet d'Athene d'[[Aigis]] gedroen, a konnt Blëtz an Donner ruffen. Si gouf dacks zesumme mam Zeus a mam [[Apollo (Mythologie)|Apollo]] ernimmt. Si war d'Gëttin vun der [[Polis]], mä huet sech als Gëttin vun der Wäisheet, déi duerch d'[[Eil]] an den [[Olivebam]] representéiert ginn ass, duerchgesat, a gouf zu engem Symbol fir d'griichesch Zivilisatioun bis an eis Zäit.

Wéi d'[[Hestia]] an d'[[Artemis]] war d'Athene Jongfra, an et si keng Aventurë vun hir bekannt.

== Rollen ==
[[Fichier:Austria Parlament Athena bw.jpg|thumb|350px|left|Statu vun der Athene virum éisträichesche Parlament zu [[Wien]].]]
=== Patréinesch vun Athen ===

Der Legend vum [[Kekrops I.|Kekrops]] no, hu sech d'Athene an de [[Poseidon]] ëm [[Attika]] gestridden. Als Arbitter hu si de Kekrops geruff, den éischte Kinnek vun dësem Territoire. De Poseidon huet mat sengem Dräizack op d'[[Akropolis]] geschloen, an domat eng Quell vu Salzwaasser zum erschénge bruecht. D'Athene huet en Olivebam ugebueden. De Kekrops huet entscheet, datt de Kado vun der Gëttin bei wäitem méi nëtzlech fir säi Vollek wir, a sou gouf aus der Athene d'[[Patréiner|Patréinesch]] vun der Stad [[Athen]].

Laut dem [[Marcus Terentius Varro|Varro]], huet de Kekrops d'Bierger vun Athen (och d'Fraen) gefrot, wie si als Beschützer wéilten. D'Männer hu sech fir d'Päerd entscheet, wat hinnen a wichtege Schluechten zu enger Victoire hëllefe géif. D'Fraleit ware fir den Olivebam. D'Fraen haten eng Stëmm méi, an domat gouf d'Athene gewielt. De Poseidon, deen doriwwer rose gi war, huet ganz Attika iwwerschwemme gelooss. Fir hien ze besänftegen, hunn d'Athener hire Fraen dräi Strofe misse ginn: d'Fraleit kruten d'Walrecht geholl; kee Kand duerft den Numm vu senger Mamm kréien; d'Fraleit goufen net méi "Athenerinne" genannt.

Duerno huet d'Athene e weidere mythesche Kinnek opgezunn, den [[Erichthonios vun Athen|Erichthonios]]. Hien huet fir d'Gëttin den [[Erechtheion]] baue gelooss, dat eelst Hellegtum op der Akropolis, an déi éischt Paschtéisch waren d'Duechtere vum Kekrops, d'[[Aglauros (Duechter vum Kekrops)|Aglauros]], d'[[Pandrosos]] an d'[[Herse (Mythologie)|Herse]]. Hien huet fir d'Athene och d'[[Panathenäen|Panathenäe]] gegrënnt, fir de Gebuertsdag vun der Gëttin ze feieren, wat dat gréisst reliéist Fest vun Athen war. D'Athener hunn d'Athene och veréiert, well si hinne bäibruecht huet, wéi ee verschidden Handwierker benotzt. Sou gouf d'Athene zu enger poliader Gëttin ('''Πολιάς''', « Beschützerin vun der Polis ») vun Athen.

=== Rot fir d'Heroen ===
Genee wéi hiren Hallefbrudder [[Hermes]], huet sech d'Athene och ëm d'Heroe gekëmmert. Sou zum Beispill am Kader vum [[Trojanesche Krich]], wou si, nodeem de [[Paris (Mythologie)|Paris]] si beim Urteel vum [[Ida (Tierkei)|Bierg Ida]] zeréckgewisen hat, op der Säit vun de Griiche stoung. Si huet sech besonnesch ëm den [[Diomedes]] gekëmmert. Nom Krich huet si den [[Odysseus]] a besonnesch den [[Telemachos]] beschützt, dëst an der Form vum [[Mentor (Mythologie)|Mentor]]. Si huet d'[[Erinyen]] zeréckgehalen, an den [[Orestes]] vum [[Areopag]] fräisprieche gelooss.

Si huet och dem [[Herakles]] bei sengen [[Dodekathlos|zwielef Aufgabe]] gehollef, an dem [[Perseus]] a sengem Kampf géint d'[[Medua]], der hire Kapp si duerno op hirem Schëld [[Aigis]] gedroen huet. Si huet dem [[Kadmos]], deen d'Stad [[Theben (Griicheland)|Theben]] gegrënnt huet, de Rot ginn, den Draach ëmzebréngen, a seng Zänn ze verstreeën, fir eng Arméi domat ze ruffen. D'Athene huet och dem [[Bellerophon]] verroden, wéi hien de [[Pegasos (Mythologie)|Pegasos]] kéint zähmen.

=== Krichsgëttin ===
Op den éischte Bléck ass et komesch, datt eng Gëttin vun der Wäisheet mat Waffen op d'Welt komm ass, a gläichzäiteg och eng Krichsgëttin ass. Mä hir [[Epikles]]e weisen: si ass d'Athene '''Πρόμαχος''' / ''Prómakhos'', déi, déi an der éischter Linn kämpft, oder och Athene '''Νίκη''' / ''Níkê'', Gëttin vun der Victoire — vill Representatioune weisen dann och d'Athene, déi d'[[Nike (Mythologie)|Nike]] an der Hand hält, genee wéi den Zeus. Hire Rot huet d'Gëtter an der [[Gigantomachie]] gefouert, a laut verschiddenen Traditioune soll si selwer de [[Giganten|Gigant]] [[Pallas]] ëmbruecht hunn, wouduerch si den Numm « Pallas Athena » krut.

Am Géigesaz zum [[Ares]], engem brutale Krichsgott, stoung d'Athene fir e méi uerdentleche Krich, dee sech u verschidde Reegelen hält, souwéi fir Strategie a Krichstaktik.

=== Patréinesch vun de Kënscht a vum Handwierk ===
[[Fichier:Mattei Athena Louvre Ma530.jpg|thumb|300px|''Athena Mattei'', [[Louvre]], [[Paräis]].]]
Zu gudder Lescht war d'Athene och eng Zivilisatiounsgëttin, wéi am Fall vun Athen, wou si veréiert gouf, well si den Awunner landwirtschaftlech Technike bäibruecht huet. Si huet dem [[Erichthonios vun Athen|Erichthonios]] bäibruecht, wéi een e Sträitwon baut<sup>5</sup>, an dem [[Danaos]], zu [[Rhodos]], wéi een e Schëff mat 50 Rudder baut - eng änlech Roll huet si och an der [[Argonauten|Argonautelegend]] gespillt, si huet gewise, wéi een d'Argo baut. D'Athene ass och d'Patréinesch vun de Kënschtler an Aarbechter, als '''Ἐργάνη''' / ''Erganê'', « déi, déi schafft ».

Alles wat gebutt gouf, hat säin Ursprong an der Gëttin, sou wéi et och an der Fabel vun der [[Arachne]] erzielt gëtt, déi an eng Spann verwandelt ginn ass, well si behaapt huet, si kéint besser bitze wéi d'Gëttin. Sou gëtt si och dacks mat engem Spannrad representéiert<sup>6</sup>.

Schlussendlech ass si och d'Athene '''Ὑγεία''' / ''Hygeia'', d'Beschützerin vun der familiärer Gesondheet.

== Epitheten, Attributer an Hellegtümer ==

* '''Homeresch Ephiteten:'''
** mat An wéi eng Eil ('''γλαυκῶπις''' / ''glaukôpis''),
** déi gudde Rot gëtt ('''πολύϐουλος''' / ''polyboulos''),
** Duechter vum Zeus déi d'Aigis dréit ('''θύγατερ Διὸς αἰγιόχοιο''' / ''tygater Dios aigiokhoio'') ;
* '''Attributer:''' d'[[Aigis]], den [[Olivebam]], d'Lanz, den Helm, de [[Gorgoneion]] ;
* '''Déieren:''' d'[[Eil]] ;
* '''Hellegtümer:''' Hellegtum vun der Athene ''Khalkiokos'' (« Bronzehaus ») zu [[Sparta]] ; [[Erechtheion]] vun Athen, mam [[Palladion]]
* D''''Hellegtum vun der Athene''' zu [[Lindos]], op der Insel [[Rhodos]], ass eng Kultplaz, déi vun den [[Dorer]] gegrënnt gouf.

== Literatur zum Theema ==
* Susan Deacy, ''Athena'', Routledge, New York, 2006. {{small|(ISBN 0-415-30066-5)}}
*[[Hesiod]], ''Theogonie'' (886-900).
*[[Aischylos]], ''D'Eumeniden'' (V. 293).
*Aischylos, ''D'Eumeniden'' (736).
*[[Aurelius Augustinus]], ''De civitate Dei'' (XVIII, 9).
*''Homeresch Hymnen'' (fir d'Aphrodite, 7-15).
*[[Vergil]], ''Georgica'' (IV, 246-247) an [[Ovid]], ''Metamorphoses'' (VI, 5-145).
{{Analogien|[[Minerva]]}}
== Um Spaweck ==
{{Commonscat|Athena|Athene}}
* {{en}} [http://www.goddess-athena.org/Museum/Sculptures/index.htm Roy George, ''Athena: The sculptures of the goddess''.]
* {{en}} [http://www.theoi.com/Cult/AthenaCult.html Klassesch Texter zum Kult vun der Athene.]
* {{en}} [https://web.archive.org/web/20070314155541/http://www.anistor.co.hol.gr/english/enback/e023 Virginia Hicks, ''Minoan Origins of Athena''.]

{{LinkPortalGrMytho}}

[[Kategorie:Olympesch Gëtter]]
[[Kategorie:Trojanesche Krich]]