Quelltext vun der Säit Copernicus (Stär) weisen

{|class="wikitable" cellspacing="0" cellpadding="5" style="float:right;margin-left:0.5em"
| colspan="3" align="center" bgcolor="#ffdf" | '''Copernicus'''
|-
|colspan="2" align="center" | [[Fichier:Newneptune nasa big.jpg|thumb|center|Copernicus A an de Planéit Janssen (kënschtleresch Duerstellung).]]
|-
| ''[[Stärebild]]:'' || {{Cancer}}
|- 
| colspan="2" align="center" bgcolor="#ffdf" | '''Daten ''<small>([[Equinoxe]] [[J2000.0]])</small>'''''
|- 
| ''[[Rektaszensioun]]'' ||A= 08{{h}} 52{{m}} 36{{s}}<br>B= 08{{h}} 52{{m}} 41{{s}}
|-
| ''[[Deklinatioun (Astronomie)|Deklinatioun]]'' ||A= + 28° 19' 51"<br>B= + 28° 19' 59"
|-
| ''[[visuell Magnitude]]''|| A= 5,80 mag <br>B= 13,15 mag
|-
| ''[[Spektralklass]]:'' || A= G8 V<br>B= M3,5-4 V
|-
| colspan="2" align="center" bgcolor="#ffdf" | '''Astrometrie'''
|-
| ''[[Radialvitess]]:'' || ? 
|-
| ''[[Parallax]]:'' || ? 
|-
| ''[[Distanz]]''|| ?
|-
| ''[[Liichtkraaft]]'' || A= 0,63 mag<br>B= 0,0076 mag
|-
| colspan="2" align="center" bgcolor="#ffdf" | '''Physikalesch Eegenschaften'''
|-
| ''[[Mass (Physik)|Mass]]:'' || A= 0,95 ± 0,10 M☉<br>B= 0,13 M☉
|-
| ''[[Radius]]:'' || A= 0,96 R☉<br>B= 0,30 R☉
|-
| ''[[Metallizitéit]]:'' || ? 
|-
| ''[[Uewerflächentemperatur]]'' || ?
|- 
| colspan="2" align="center" bgcolor="#ffdf" | '''Aner Bezeechnungen'''
|-
| ''[[Bonner Duerchmusterung]]'' || BD +28°&nbsp;1660
|-
| ''[[Gliese-Katalog|GJ]]''	|| GJ 324
|-
| ''[[Bright Star Catalogue]]''|| HR 3522
|-
| ''[[Flamsteed-Bezeechnung]]'' || 55&nbsp;Cancri
|-
| ''[[Henry-Draper-Katalog]]''||HD 75732
|-
| ''[[Hipparcos-Katalog]]'' || HIP 43587
|-
| ''[[Luyten Half-Second catalogue|LHS]]'' || LHS&nbsp;2062<br>LHS&nbsp;2063
|- 
| ''[[SAO-Katalog|SAO]]'' || SAO 80478
|-
| ''[[Tycho-Katalog]]'' || TYC 1949/2012/1
|-
| ''Weider Katalogen'' || Bayer = ρ<sup>1</sup>&nbsp;Cancri
|}
De '''Copernicus''' ([[Bayer-Bezeechnung]] '''Rho<sup>1</sup>&nbsp;Cancri''', [[Flamsteed-Bezeechnung]] '''55&nbsp;Cancri''', kuerz: '''55&nbsp;Cnc''') ass en [[Duebelstär]]esystem, dee ronn 41 [[Liichtjoer]] vun eiser [[Sonn]] ewech am [[Stärebild]] [[Cancer (Stärebild)|Cancer]] läit. De System besteet aus dem [[Gielen Zwerg]] ''Copernicus A'' an dem [[Rouden Zwerg]] ''Copernicus B''. Mat fënnef bekannten [[Exoplanéit]]e gehéiert de Copernicus am Ament zu de gréisste bekannte [[Planéitesystem]]er baussenzeg vun eisem [[Sonnesystem]].

== Physikalesch Eegenschaften ==
=== Copernicus A ===
De Copernicus A (55&nbsp;Cnc&nbsp;A) ass mat engem Radius vun 0,96 Sonneradie souwuel eppes méi kleng, wéi och méi liichtschwach wéi eis [[Sonn]]. Béid Stäre gehéieren zu der [[Spektralklass]]&nbsp;G, de Copernicus&nbsp;A ass awer mat G8 een eppes méi spéide Ënnertyp wéi d'Sonn mat G2. Dee klengen Ënnerscheed kënnt duerch déi géigeniwwer der Sonn eppes méi kill Uewerflächentemperatur vun ongeféier 5300&nbsp;°C (5570 ± 50K) zoustanen. De Stär huet keng resp. bal keng Verännerlechkeet a wéineg Ausstralung vu senger [[Chromosphär]]. Hie gehéiert wéi och d'Sonn zu den [[Haaptrei]]estäre vun der [[Liichtkraaftklass]] V. En ass deemno an der stabiler Phas vum [[Waasserstoffbrennen]]. D'Ofwäichunge vun de physikalesche Parameter tëscht Copernicus A an der Sonn sinn am Wiesentlechen duerch déi ënnerschiddlech Stäremasse bedéngt. Dat spigelt sech och an der Lag vun de Stären zueneen op der Haaptrei zeréck. D'Mass vum Copernicus A ass ongeféier 0,95 Sonnemassen. Dofir ass de Stär ronn 12&nbsp;Mrd. Joer, a soumat knapps eng Mrd. Joer méi laang wéi d'Sonn, an der [[Haaptrei]].

Um Enn vu sengem Liewe wäert de Copernicus A seng Reserve vu [[Waasserstoff]] verbraucht hunn an den Zoustand vun engem [[Roude Ris]] erreechen, deen déi bannenzeg Planéiten absorbéiere wäert, fir da schliisslech e [[Wäissen Zwerg]] ze ginn.

=== Copernicus B ===
De Copernicus B ass e [[rouden Zwerg]]stär vun der Spektralklass M3 a läit op enger Distanz vun 1065&nbsp;[[Astronomesch Eenheet|AE]] vum Copernicus A ewech. Seng Mass entsprécht 0,13 Sonnemassen a säin Duerchmiesser ass 0,3 Sonnenduerchmiesser. Déi schwaach [[Liichtkraaft]] mécht ongeféier 1 % vun der Copernicus A-Liichtkraaft aus. Obwuel et net sécher ass, gëtt et Unzeechen, datt et sech beim Copernicus B selwer och ëm en [[Duebelstär]]esystem handelt.

:{| class="wikitable"
|- class="hintergrundfarbe8" style="text-align:center;"
! width="17%" | Numm
! width="16%" | Duerchmiesser <br>[Mio.&nbsp;km]
! width="16%" | Radius <br>[R<sub>☉</sub>]
! width="16%" | Mass <br>[M<sub>☉</sub>]
! width="16%" | Liichtkraaft <br>[L<sub>☉</sub>]
! width="16%" | Spektralklass
|-
| '''''Copernicus A'''''
| align="center" | 1,32
| align="center" | 0,96
| align="center" | 0,95
| align="center" | 0,63
| align="center" | G8&nbsp;V
|-
| '''''Copernicus B'''''
| align="center" | 0,42
| align="center" | 0,30
| align="center" | 0,13
| align="center" | 0,0076
| align="center" | M3,5-4&nbsp;V
|-
| '''''Sonn'''''
| align="center" | 1,39
| align="center" | 1,0
| align="center" | 1,0
| align="center" | 1,0
| align="center" | G2&nbsp;V
|}

== Planéiten ==
De ''Copernicus A'' gëtt vun op d'mannst fënnef [[Planéit]]en ëmkreest<ref>{{en}} [http://exoplanet.eu/star.php?st=55+Cnc 55 Cnc] – Notiz bei ''Extrasolar Planets Encyclopaedia''</ref>. Si loosse sech dobäi a véier bannenzeg an ee baussenzege Planéit andeelen. D'Benennung war am Ufank– wéi gewinnt – an der Reiefolleg vun hirer Entdeckung: ''55&nbsp;Cancri b, -c, -d, -e an -f''. Am Dezember [[2015]] kruten d'Planéiten an hiren Zentralstär, no enger ëffentlech ausgeschriwwener Ofstëmmung, all en Numm vun der [[International Astronomesch Unioun|I.A.U.]]. D'Benennung koum op Virschlag vun der ''Koninklijke Nederlandse Vereniging voor Weer- en Sterrenkunde''. Et sinn Nimm vun Astronomen an Optiker aus der [[Renaissance]].

{| class="wikitable sortable" border="1" cellspacing="0" cellpadding="2" align="center" style="text-align:center; border-collapse:collapse;"
|- bgcolor="#a0b0ff"
! [[Planéit]]<br><small>(no der Distanz vum Zentralstär)</small>
! Entdeckungsjoer
! [[Mass (Physik)|Mass]]<br><small>(an M<sub>J</sub>)</small>
! [[Ëmlafzäit]]<br><small>(an Deeg)</small>
! [[Hallefachs vun der Ellips|Grouss Hallefachs]]<br><small>(an AE)</small>
! [[Exzentrizitéit (Mathematik)|Exzentrizitéit]]
|-
| [[Janssen (Exoplanéit)|Janssen]] (55 Cancri e)
| 2004
| >0,034 ± 0,0036
| 0,7365 ± 0,0001
| 0,0156 ± 10<sup>−6</sup>
| 0,07 ± 0,06
|-
| [[Galileo (Exoplanéit)|Galileo]] (55 Cancri b)
| 1996
| >0,824 ± 0,007
| 14,65162 ± 0,0007
| 0,115 ± 0,0001
| 0,014 ± 0,008
|-
| [[Brahe (Exoplanéit)|Brahe]] (55 Cancri c)
| 2002
| >0,169 ± 0,008
| 43,93 ± 0,021
| 0,240 ± 4,5×10<sup>−5</sup>
| 0,086 ± 0,052
|-
| [[Harriot (Exoplanéit)|Harriot]] (55 Cancri f)
| 2007
| >0,144 ± 0,04
| 260 ± 1,1
| 0,781 ± 0,007
| 0,2 ± 0,2
|-
| [[Lipperhey (Exoplanéit)|Lipperhey]] (55 Cancri d)
| 2002
| >3,835 ± 0,08
| 5218 ± 230
| 5,77 ± 0,11
| 0,025 ± 0,03
|}

Mat wuessender Distanz vun hirem Zentralstär sinn et:

[[Fichier:55Cnc system.jpg|thumb|Verglach vun de visuelle Gréissten an Hellegkeete vum Copernicus A.]]
[[Fichier:Extrasolar planet NASA2.jpg|thumb|[[Planéitesystem]] vum Copernicus A an eisem [[Sonnesystem]] an der Géigeniwwerstellung.]]
[[Fichier:55CncInnerOrbits.svg|thumb|Verglach vun de bannenzege Planéitebunnen.]]

=== Janssen ===
{{Haaptartikel|Janssen (Exoplanéit)}}

De ''Janssen'' ass en [[Exoplanéit]]. Seng Mass (0,034 Jupitermassen) beweegt sech genee op der Grenz tëscht [[Gasplanéit|Gasris]] an [[äerdänleche Planéit]]. Et kéint sinn, datt dëse Planéit eng Aart "[[Superäerd]]" ass. Hie beweegt sech an nëmmen 18 Stonnen ëm säi Mammestär, mat enger [[Exzentrizitéit (Mathematik)|Exzentrizitéit]] vun 0,07. Am Fall wou de Planéit eng fest Uewerfläch hätt, wier se warscheinlech mat Vulkaner a Lavastréim duerchsat.

Och am Fall, wou de Planéit äerdänlech wier, wier hie mat enger Distanz vun nëmmen 0,016 [[Astronomesch Eenheet|A.E.]] vill ze no bei sengem Stär, fir datt op him Liewen existéiere kéint. D'Uewerflächentemperatur misst bei där Distanz 1200&nbsp;°C waarm sinn. De Janssen gouf am Joer [[2004]] entdeckt.

=== Galileo ===
{{Haaptartikel|Galileo (Exoplanéit)}}

De Planéit ''Galileo'' gouf [[1996]] als éischte Planéit vum System entdeckt. Seng Mass entsprécht ongeféier 0,82 [[Astronomesch Moosseenheeten|Jupitermassen]]. Seng Ëmlafbunn huet eng [[Hallefachs vun der Ellips|grouss Hallefachs]] vun 0,115&nbsp;AE an eng [[Exzentrizitéit (Mathematik)|Exzentrizitéit]] vun 0,014. D'Ëmlafzäit dauert 14,65 Deeg.

=== Brahe ===
{{Haaptartikel|Brahe (Exoplanéit)}}

De Planéit ''Brahe'' gouf [[2002]] entdeckt. Seng Mass entsprécht 0,16 Jupitermassen, hien ass domat eppes méi kleng wéi de Saturn. Seng bal kreesfërmeg Ëmlafbunn ([[Exzentrizitéit (Mathematik)|Exzentrizitéit]] vun ongeféier 0,086) huet eng grouss Hallefachs vun 0,24&nbsp;AE. Seng Ëmlafzäit ass 44,34 Deeg.

=== Harriot ===
{{Haaptartikel|Harriot (Exoplanéit)}}

De [[6. November]] [[2007]] huet en amerikanescht Astronomenteam mam ''Harriot'' de fënnefte Planéit ëm de ''Copernicus A'' entdeckt<ref>[http://www.pro-physik.de/Phy/leadArticle.do?laid=9822 Sonnensystem mat op d'mannst fënnef Planéiten] – Artikel bei ''pro-physik.de'', vum [[8. November]] [[2007]]</ref>. Op him kéint et flëssegt Waasser ginn, well hien an der [[Habitabel Zon|bewunnbarer Zon]] läit. Warscheinlech ass et awer e [[Gasplanéit|Gasris]], deen awer Mounde mat enger fester Uewerfläch kéint hunn.

Deen nei entdeckte Planéit huet ongeféier déi hallef Mass wéi de [[Saturn (Planéit)|Saturn]] a kreest an 260 Deeg eemol ëm seng Sonn Copernicus A.

=== Lipperhey ===
{{Haaptartikel|Lipperhey (Exoplanéit)}}

De Planéit ''Lipperhey'' gouf [[2002]] entdeckt. Seng Mass huet ongeféier 3,8 Jupitermassen. De Lipperhey ass méi massiv wéi déi aner véier Planéiten zesummen a kéint och eng stabiliséierend Roll fir d'Planéitesystem spillen, wéi de Jupiter an eisem Sonnesystem. Mat enger grousser Hallefachs vu 5,77&nbsp;AE bei enger [[Exzentrizitéit (Mathematik)|Exzentrizitéit]] vun ongeféier 0,025 läit de 55 Cancri d och bal an der selwechter Distanz wéi bei eis de Jupiter. D'Ëmlafzäit dauert ronn 5218 Deeg.

== Kuckt och ==
{{Kuckt och Portal:Astronomie}}
* [[Lëscht vun Exoplanéiten]]
* [[Lëscht vu Planéitesystemer]]

== Um Spaweck ==
{{Commonscat|55 Cancri}}
* {{en}} [http://exoplanet.eu/star.php?st=55+Cnc Exoplanet.eu: 55 Cnc – The Star, 5 Planets]
* [https://web.archive.org/web/20150510174730/http://www.exoplaneten.de/55Cancrib/index.html Exoplaneten.de] – 55 Cancri A an 55 Cancri b

{{Referenzen}}

[[Kategorie:Giel Zwergen]]
[[Kategorie:Rout Zwergen]]
[[Kategorie:Duebelstären]]
[[Kategorie:Stäre mat Exoplanéiten]]
[[Kategorie:Stärebild Cancer]]