Quelltext vun der Säit Fomalhaut (Stär) weisen

{|class="wikitable" cellspacing="0" cellpadding="5" style="float:right;margin-left:0.5em"
| colspan="2" align="center" bgcolor="#ffdf"| '''Formalhaut'''<br> ''α Piscis Austrini''
|- 
|colspan="2" align="center" |[[Fichier:Heic0821f-s.jpg|thumb|center|DSS-Foto vum Stärfeld ëm Fomalhaut (Himmelsausschnëtt vu knapps 3 Grad)]]
|- 
|-
| ''[[Stärebild]]:'' || {{Piscis Austrinus}}
|- 
| colspan="2" align="center" bgcolor="#ffdf" | '''Daten'''
|-
| ''[[Equinoxe]]'' || [[J2000.0]]
|- 
| ''[[Rektaszensioun]]'' || 22h 57m 39.046s
|-
| ''[[Deklinatioun (Astronomie)|Deklinatioun]]'' || - 29° 37' 20.05"
|-
| ''[[visuell Magnitude]]''|| + 1,17 mag
|-
| ''[[Spektralklass]]:'' || A3 V
|-
| colspan="2" align="center" bgcolor="#ffdf" | '''Astrometrie'''
|-
| ''[[Radialvitess]]:'' || (+6,5 ± 0,5) km/s
|-
| ''[[Parallax]]'' || (129,81 ± 0,47) mas
|-
| ''[[Distanz]]''|| (25,13 ± 0,09) Lj
|-
| colspan="2" align="center" bgcolor="#ffdf" |'''Physikalesch Eegenschaften'''
|-
| ''[[Mass (Physik)|Mass]]:'' || 2,59
|-
| ''[[Liichtkraaft]]:'' || 17,3
|-
| ''[[Uewerflächentemperatur]]'' || 8500 K
|-
| Rotatioun	= 0,6 Deeg
|-
| Alter	= zirka 200 Mio.
|- 
| colspan="2" align="center" bgcolor="#ffdf" | '''Aner Bezeechnungen'''
|-
| ''[[Bayer-Bezeechnung]]'' || α Piscis Austrini
|-
| ''[[FK5]] ''		|| 867
|-
| ''[[Bright Star Catalogue]]''|| HR 8728
|-
| CD ||−30° 19370
|-
| Flamsteed 	|| 24 Piscis Austrini
|-
| ''[[Henry-Draper-Katalog]]''|| HD 216956
|-
| ''[[Hipparcos-Katalog]]'' || HIP 113368
|-
| ''[[SAO-Katalog]]'' || SAO 191524
|- 
| ''[[Tycho-Katalog]]'' || TYC 6977/1267/1
|-
|colspan="2" align="center" |[[Fichier:Piscis Austrinus constellation map.png|center|thumb|D'Stärebild Piscis Austrinus]]
|}

De '''Fomalhaut''' (α Piscis Austrini) ass den hellste [[Stär]] am [[Stärebild]] [[Piscis Austrinus (Stärebild)|Piscis Austrinus]] an den 18. an der [[Lëscht vun den hellste Stären]] um Himmel. Den Numm bedeit „Schnëss vum Wal“ (arab. {{ar|فم الحوت}} ''fam al-ḥūt''). Aner Nimm sinn: Difda al Auwel, Hastorang an Os Piscis Meridiani.

== Physikalesch Eegenschaften ==
Fomalhaut ass 25 [[Liichtjoer]] vun eis ewech. Hien ass wéi déi eppes méi waarm [[Vega (Stär)|Vega]] en [[Haaptrei]]estär vun der [[Spektralklass]] A. Seng Uewerflächentemperatur läit bei 8500 [[Kelvin|K]]. Et gëtt ugeholl, datt d'Fomalhaut ongeféier 100 bis 300 Millioune Joer al ass. Seng Liewenszäit gëtt op ronn eng Milliard Joer geschat.

== Urspronk ==
Fomalhaut ass e Member vum [[Castor-Beweegungskoup]], zu deem ënner anerem och d'Vega gezielt gëtt. Den nächste Member vun dësem [[Beweegungskoup]] ass den [[TW Piscis Austrini]] (e verännerleche Stär vum Typ [[BY-Draconis-Stär|BY&nbsp;Draconis]]), läit nëmmen zirka 0,85 Liichtjoer vum Fomalhaut ewech an huet eng änlech [[Eegebeweegung]].

Déi béid Stäre schénge schwaach gravitativ gebonnen ze sinn a forme warscheinlech awer keen [[Duebelstär]]esystem. Et gëtt ugeholl, datt änlech Beweegungskéip e kollektive Urspronk als [[Stärekoup]] vu klenger Dicht haten.

== Stëbsscheif an Exoplanéit ==
[[Fichier:Key features of the Fomalhaut system.jpg|thumb|left|Stëbswollek an Ausschnëttsvergréisserung vum [[Fomalhaut b]]]]
[[Fichier:Fomalhaut-Hubble-ALMA-Eso1216a.tif|thumb|left|Foto vun der Stëbscheif mat dem [[Hubble-Weltraumteleskop]] an dem [[ALMA]]-Observatoire]]
{{Haaptartikel|Fomalhaut b}}

Fomalhaut gëtt vun enger Stëbscheif ëmkreest, déi en Duerchmiesser vun ongeféier 40 Milliarde Kilometer huet. De Gravitatiounszentrum fält net mat dem Stär zesummen, mä ass ongeféier 15 Astronomesch Eenheeten ([[Astronomesch Eenheet|AE]]) vum Fomalhaut ewech. Et gëtt dofir e [[Planéit]] op enger Distanz vun zirka 7,4 bis 10,5 Milliarde Kilometer ëm de Stär ugeholl.<ref>Bei einem Zweikörperproblem wäre die Rotationsachse „Stern-Planet“ durch das Gravitationszentrum entsprechend dem Kehrwert des Massenverhältnisses unterteilt.</ref>

D'Stëbsscheif weist eng Rankstruktur, vun där ugeholl gouf, datt si duerch d'[[Gravitatioun|Schwéierkraftwierkung]] vun engem Planéit verursaacht gëtt. D'[[infrarout]] Ofstralung vun der Scheif konnt schonn an den [[1980]]er Joren duerch den [[Infrared Astronomical Satellite]] (IRAS) vun der [[NASA]] observéiert ginn. D'Stëbscheif ass banne bei enger Distanz vun ongeféier 133 AE vum Haaptstär schaarf ofgegrenzt an huet selwer eng Breet vu ronn 25&nbsp;[[Astronomesch Eenheet|AE]].

Den Exoplanéit emkreest den Zentralstär an engem mëttleren Ofstand vun ongeféier 115&nbsp;AE banne vum vum bannenzege Stëbsrankbord vun der [[Exzentrizitéit (Astronomie)|Exzentrizitéit]] vun der Ëmlafbunn vun 0,11 schwankt den Ofstand tëscht 102 an 128 AE a läit am Moment bei ongeféier 119&nbsp;AE.

De Moossstaf am Bild lénks ënnen huet eng Längt vun 100&nbsp;AE resp 13". Zum Vergläich: Déi däitlech begrenzte Bouscheif vu Fomalhaut am Bild ganz uewen huet en Duerchmesser vun 130".

== Um Spaweck ==
{{Commonscat|Fomalhaut}}
* [https://web.archive.org/web/20151203210745/http://imgsrc.hubblesite.org/hu/db/2005/10/videos/d/formats/high_quicktime.mov Fotoen an Animatioune vun der Stëbscheif an dem Planéit kombinéiert an engem Video]
* [http://www.astro.wisc.edu/~dolan/constellations/hr/8728.html Daten zu Fomalhaut]
* [http://www.astro.uiuc.edu/~kaler/sow/fomalhaut.html Méi zum Stär]
* [http://www.wissenschaft.de/wissen/news/254522.html www.wissenschaft.de: Forscher vermuten junge Himmelskörper im Ringsystem um den Stern Fomalhaut] Planétegenesis ass warscheinlech
* [http://sci.esa.int/science-e/www/object/index.cfm?fobjectid=43721 Hubble directly observes planet orbiting Fomalhaut]
* [http://simbad.u-strasbg.fr/simbad/sim-id?Ident=HD+216956&NbIdent=1 SIMBAD-Datenbank] zum Stär.
* idw: ''[http://idw-online.de/pages/de/news472012 ALMA enthüllt den Aufbau eines nahegelegenen Planetensystems]''

{{Kuckt och Stären 1}}

{{Referenzen}}

[[Kategorie:Stären]]
[[Kategorie:Stären 1. Gréisst]]
[[Kategorie:Haaptreiestären]]
[[Kategorie:Stärebild Piscis Austrinus]]
[[Kategorie:Stäre mat Exoplanéiten]]
[[Kategorie:Dräistäresystemer]]