Quelltext vun der Säit Gemeng (Lëtzebuerg) weisen

[[Fichier:Hengescht Schëld vrun der Märei.jpg|thumb|300px|Schëld bei der Märei vun der fréierer Gemeng [[Gemeng Hengescht|Hengescht]]|alternativtext=]]
D''''Gemeng zu [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]]''' ass déi klengst administrativ Ënnerdeelung, déi vun engem exakt definéierten Territoire gebilt gëtt an déi normalerweis eng oder méi Uertschafte begräift. D'Gemeng gëtt vun demokratesch gewielte Volleksvertrieder gefouert.

Lëtzebuerg ass an {{Gemengenzuel}} Gemengen opgedeelt.

„Gemeng“ gëtt dacks als Synonym fir „Märei“ gebraucht, also dem Gebai an deem d'Gemengeverwaltung hire Sëtz huet. Et entsprécht dann der Franséischer ''mairie'' oder dem ''hôtel de ville''.

== Kommunal Autonomie ==

D'Gemengeresponsabel sollen d'lokal Intressien eegestänneg verwalte kënnen. Dëse Grondsaz ass am Artikel 107 vun der [[Lëtzebuerger Constitutioun]] festgeschriwwen:

"''Les communes forment des collectivités autonomes, à base territoriale, possédant la personnalité juridique et gérant leur patrimoine et leurs intérêts propres''".

D'Gemenge stinn allerdéngs ënner staatlecher Kontroll.

== De Gemengerot ==

De Gemengerot ({{Fr}} ''conseil communal'') ass souzesoen d<nowiki>'</nowiki>''[[Parlament]]'' vun der Gemeng a gëtt all sechs Joer nei [[Gemengewalen (Lëtzebuerg)|gewielt]]. D'Zuel vun de [[Conseiller (Lëtzebuerg)|Conseilleren]] hänkt vun der Awunnerzuel vun der Gemeng of an ass ëmmer ongerued. Et gëtt<ref>Artikel 5 vum Gemengegesetz</ref>:

* 7 Conseilleren a Gemenge mat maximal 999 Awunner;
* 9 Conseilleren a Gemenge mat tëscht 1.000 an 2.999 Awunner;
* 11 Conseilleren a Gemenge mat tëscht 3.000 a 5.999 Awunner;
* 13 Conseilleren a Gemenge mat tëscht 6.000 an 9.999 Awunner;
* 15 Conseilleren a Gemenge mat tëscht 10.000 a 14.999 Awunner;
* 17 Conseilleren a Gemenge mat tëscht 15.000 an 19.999 Awunner;
* 19 Conseilleren a Gemenge mat op d'mannst 20.000 Awunner, ausser fir
* d'Stad Lëtzebuerg, wou de Conseil aus 27 Conseillere besteet.
{{Méi Info 1|Lëscht vun de Lëtzebuerger Gemengen}}

De Gemengerot kënnt wéinstens all dräi Méint zesummen a gëtt vum Schäfferot oder, wann et presséiert, vum [[Buergermeeschter]] ageruff. De Gemengerot ass beschlossfäeg wann d'Majoritéit vu senge Memberen do ass. D'Seancë sinn an der Reegel ëffentlech. De "Conseil" ass fir all kommunal Ugeleeënheeten zoustänneg a ka Reglementer, déi natierlech de Gesetzer vum Land entsprieche mussen, erloossen. De Gemengerot këmmert sech ëm d'Verwaltung a stëmmt de [[Budget]], dee vum Schäfferot presentéiert gëtt. D'lokal Schoulorganisatioun, d'Astelle vu Personal (Beamten, Employéen, Léierpersonal), d'kommunal Verkéiersreglementer, d'Ausschaffe vun engem allgemenge Bebauungsplang mat engem Bautereglement falen ënner d'Kompetenz vum Gemengerot.

== De Schäfferot ==

De [[Schäfferot]] ({{Fr}} ''collège des bourgmestre et échevins'', dacks gekierzt als ''collège échevinal'') ass d<nowiki>'</nowiki>''[[Regierung]]'' um lokale Plang. Normalerweis besteet de Schäfferot aus dem Buergermeeschter an zwéi Schäffen, déi alleguer Member vum Gemengerot musse sinn. Op Grond vun der Awunnerzuel kënne grouss Gemenge duerch en ''Arrêté grand-ducal'' awer och méi Schäffen hunn<ref>Artikel 38 vum Gemengegesetz</ref>:

* 3 Schäffen a Gemengen tëscht 10000 an 19999 Awunner;
* 4 Schäffen a Gemenge mat méi wéi 20000 Awunner;
* 6 Schäffe fir d'[[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]].

Och fir Fusiounsgemenge gëtt et eng méi héich Zuel Schäffe wärend enger Iwwergankszäit vu maximal 12 Joer.

De Buergermeeschter gëtt vum [[Groussherzog]] genannt, d'Schäffen aus de [[Lëscht vun de Lëtzebuerger Stied|Stied]] vum Groussherzog, an déi aus deenen anere Gemenge vum [[Inneminister]], ëmmer op Virschlag vun der Majoritéit vun de Conseilleren.

Nieft de kommunale Chargen handelt de Schäfferot a bestëmmte Fäll och als Organ vum [[Staat]]. Hien ass zoustänneg fir d'Ausféierung vun de Gesetzer a Reglementer op lokalem Plang.

De Schäfferot preparéiert d'Sëtzunge vum Gemengerot a suergt fir d'Publizéieren an Ausféiere vun den Decisiounen. Hie geréiert déi kommunal Aarbechten a iwwerwaacht d'Servicer vun der Gemeng.

== De Buergermeeschter ==

De Buergermeeschter ({{Fr}} ''bourgmestre'', vereenzelt och ''maire'') gëtt vum Groussherzog ënner de Membere vum Gemengerot fir e [[Mandat]] vu sechs Joer ernannt, op Propose vun der Majoritéit vun de Membere vum Gemengerot. Dat Mandat ass erneierbar. De Buergermeeschter gëtt zu [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] also ni vun de Leit gewielt, weeder direkt nach indirekt.

De Buergermeeschter spillt am [[Schäfferot]] an am Gemengerot vun der Gemeng eng primär Roll. E suergt vir d'Ausféiere vun de Policegesetzer a -reglementer. Dozou zielt och d'Bautereglement. De Buergermeeschter erdeelt (oder refuséiert) am Prinzip d'Baugeneemegungen. En iwwerwaacht d'ëffentlech Sécherheet, den ëffentleche Regëster an en ass ''Officier de l'état civil'' (Standesbeamten). Déi zivil Hochzäit gëtt virum Buergermeeschter oder sengem Remplaçant zelebréiert.

== Iewescht Opsiicht ==

Déi sougenannt ''tutelle administrative'' ass d'iewescht Opsiicht, déi vum ''Inneministère'' iwwer d'Gemenge waacht. Bis den [[3. Oktober]] [[2015]] hunn [[Distriktskommissariat]]er - eng Verwaltung tëscht de [[Lëscht vun de Lëtzebuerger Gemengen|Gemengen]] an dem Inneministère - d'Gestioun vun de Gemenge kontrolléiert. Zanterhier gëtt déi Charge direkt vum Ministère iwwerholl.

Eng ganz Partie Decisioune gi vum [[Staat]] approuvéiert oder, wa se géint d'allgemeng Intressen oder géint d'Legislatioun verstoussen, verworf. D'Gemeng kann awer géint d'Decisioune vum Staat virum [[Verwaltungsgeriicht]] kloen.

== D'Gemengesyndikater ==
Aus techneschen oder finanzielle Grënn kann eng Gemeng bestëmmt Servicer an Aufgaben net eleng droen. D'Gemenge schléisse sech dofir a [[Syndikat]]er zesummen. Zu Lëtzebuerg gëtt et momentan 64 sou [[Syndikat]]er, vu Waasserversuergung a Knaschtentsuergung iwwer Sportinfrastrukture bis Schoulgebaier.
{{Méi Info 1|Interkommunal Syndikater zu Lëtzebuerg}}

==Soss==
2021 goung aus Donnéeë vum Inneministère ervir, datt d'Altersmoyenne vun alle Gemengeconseilleren am Land bei 54 Joer léich, quasi identesch wéi 10 Joer virdrun. All véierte Mandataire an engem Gemengerot ass eng Fra, deemno si 75% Männer.<ref>Äntwert vun der Inneministesch Taina Bofferding op eng parlamentaresch Fro vum Marc Goergen. [https://www.rtl.lu/news/national/a/1671015.html "75% vu Gemengeconseillere si Männer, Altersmoyenne läit bei 54 Joer."] rtl.lu, 12.02.2021.</ref>

== Kuckt och ==
* [[Gemengewalen (Lëtzebuerg)]]
* [[Lëscht vun de Lëtzebuerger Gemengen]]
* [[Entwécklung vun der Gemengenzuel zu Lëtzebuerg]]

== Um Spaweck ==
{{Commonscat|Municipalities in Luxembourg|Gemengen zu Lëtzebuerg}}
* [http://legilux.public.lu/eli/etat/leg/tc/2011/02/17/n1/jo Gemengegesetz vun 1988 Gemengegesetz vun 1988]

{{Referenzen an Notten}}

{{DEFAULTSORT:Gemeng (Letzebuerg)}}
[[Kategorie:Gemengen zu Lëtzebuerg| ]]