Quelltext vun der Säit Händschenindustrie zu Lëtzebuerg weisen

[[Fichier:Haendschefabrik1963kutter.jpg|thumb|350px|Gebai vun der aler Händschefabrick Albert Reinhard am Gronn<br>Foto Edouard Kutter, Copyright: Photothèque de la Ville de Luxembourg"]]
D''''Händschenindustrie zu Lëtzebuerg''' verdankt dem [[Jonas Lippmann]] hiren Opschwong zu [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]].

Et heescht zwar [[1811]] wiere schonn op zwou Plazen Händsche fabrizéiert ginn, zu [[Veianen]] an zu [[Gréiwemaacher]]. Et heescht och den [[Abraham Lazard]] wier deen éischte gewiescht, deen Händschen zu Lëtzebuerg hiergestallt hätt. Et bleift trotzdeem wouer, datt de Jonas Lippmann der Händscheproduktioun eng industriell Dimensioun ginn huet. [[1821]] huet hie sech an der [[Rue Philippe-II|Phillippsgaass]] néiergelooss. Hie war dozou vun der Regierung encouragéiert ginn. Si huet him nämlech e Prêt op zéng Joer vu 25.000 [[Gulden|Florinën]] zu engem niddregen [[Zëns]]fouss accordéiert<ref>{{Citation|url=https://a-z.lu/primo-explore/fulldisplay?docid=DIGITOOL_ARTICLES70795_9fp61s_DTL201&context=L&vid=BIBNET&search_scope=All_content&tab=all_content&lang=fr_FR|titel=Von alten Straßen und Gewerben|bezochtdatum=14.05.2021|datum=07.09.1956|uitgever= [[d'Lëtzebuerger Land]], S. 10|taal=de}}</ref><ref name=":0">{{Citation|url=https://onsstad.vdl.lu/fileadmin/uploads/media/ons_stad_16-1984_11-13.pdf|titel=Bona Via, Bonus Vicus: Bonneweg und seine Geschicht|bezochtdatum=15.05.2021|auteur=Evy Friedrich, Paul Ruppert|datum=1984|uitgever=ons stad|taal=de}}</ref>. Duerno, géint [[1825]], ass en an dat aalt Klouschter an de [[Pafendall]] geplënnert, do wou de [[Quetschlik Godchaux]] seng [[Wiewerei]] hat. Den [[Isaï Lippmann]], Fils vum Jonas a Papp vum Nobelpräisdréier [[Gabriel Lippmann|Ferdinand Gabriel]], huet dunn d'Affären iwwerholl an ass [[1836]] mat sengem Händschen-Atelier op [[Bouneweg]] gezunn.

An der Tëschenzäit ([[1835]]) hat de [[Joseph Noppeney]] och eng Händsche-Manufaktur an der [[Dräikinneksgaass]] opgemaach an de [[François-Joseph Lasabatie]] huet Händschen zu [[Iechternach]] fabrizéiert. Also gläich dräi Etablissementer waren zu där Zäit aktiv. D'Valeur vun der Produktioun vun deene 3 Entreprisen huet 750.000 Frang erreecht. Si war souzesoen ausschliisslech fir den Export bestëmmt, 60 % dovu ware fir [[Däitschland]] a 40 % fir d'[[Belsch]]. D'Händscheproduktioun huet also staark vum [[Zollveräin]] profitéiert. Wéi de Lasabatie [[faillite]] gaangen ass an de Joseph Noppeney sech zeréckgezunn huet, hat den Jonas Lippmann liicht Spill. Déi grouss Zäit vun den Händschefabrikante koum 1873, nodeem si déi franséisch Konkurrenz ausgeschalt haten. Si hu 60.000 Puer Händsche mat engem Gesamtwäert vun 2,4 Millioune [[Lëtzebuerger Frang|Frang]] produzéiert a méi wéi 300 Persoune beschäftegt. Dat war vill fir déi Zäit.

D'Händschenindustrie war laang déi wichtegst Industrie um Gebitt vun der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad]]. Nom Doud vum Jonas Lippmann ([[1841]]) huet seng Famill sech [[1848]] op Paräis zeréckgezunn<ref name=":0" />. Am Joer [[1881]] war et d'[[Händschefabréck Reinhard am Stadgronn|Händschebabréck Reinhard]] am [[Gronn (Stad Lëtzebuerg)|Stadgronn]], déi den Toun an der Händscheproduktioun uginn huet.

D'Händschenindustrie ass duerch déi zwéi Weltkricher schwéier getraff ginn. Duerch den [[Éischte Weltkrich]] huet se hir iwwerséiesch Ofsazmäert verluer. Eng Relance vun der Produktioun no [[1918]] ass doduerch erschwéiert ginn, well den Export vu Päerdshait verbuede gouf. Am [[Zweete Weltkrich]] goufen d'Eegentemer als [[Judaismus|Judden]] expropriéiert, an den Okkupant huet an deene Raimlechkeete Gasmaske produzéiert. D'Produktiounskapazitéite waren net méi ausgelaascht. [[1945]] sinn nëmme méi 1.800 Puer Händsche produzéiert ginn, verglach mat enger Produktiounskapazitéit vu 75.000 Puer virum Krich.

Der Händschenindustrie ass soss näischt iwwereg bliwwen, wéi hir Dieren [[1947]] zouzemaachen.

== Literatur == 
* Haas, Armand, Picard, Jean-Jacques: ''Constructions & Sites industriels au XXe siècle au Grand-Duché de Luxembourg'', 2000, Compagnie Fiduciaire,Luxembourg: Imprimerie Saint-Paul S.A.. Ce livre a été publié à l'occasion du 50e anniversaire de la Compagnie Fiduciaire 343 S.

== Kuckt och ==
* [[Lëtzebuergesch Industrie]]
* [[Industriell Pionéier zu Lëtzebuerg]]

{{Referenzen an Notten}}

{{DEFAULTSORT:Handschenindustrie zu Letzebuerg}}
[[Kategorie:Industrien zu Lëtzebuerg]]