Quelltext vun der Säit Infraroutstralung weisen

Als '''Infraroutstralung''' (kuerz IR-Stralung, och ''Ultrarotstralung'') bezeechent een an der [[Physik]] [[elektromagnéitesch Well]]en am [[Spektralberäich]] tëscht visuellem [[Liicht]] an der méi laangwelleger [[Terahertzstralung]]. Als Infrarout gëtt de Spektralberäich tëscht 7,8×10<sup>−7</sup>&nbsp;m an 10<sup>−3</sup>&nbsp;m (780&nbsp;nm an 1&nbsp;mm) bezeechent, wat engem Frequenzberäich vun 3×10<sup>11</sup>&nbsp;Hz bis zirka 4×10<sup>14</sup>&nbsp;Hz entsprécht.
{{multiple image
| align = right 
| direction = horizontal
| width = 250
| Bild1 = Duisburg Lehmbruck IR normal.JPG
| Text1 = E Bam virum Lehmbruckmuseum zu Duisburg (Foto am siichtbare Spektralberäich)
| Bild2 = Duisburg Lehmbruck IR IR.JPG
| Text2 = Dat selwecht Motiv fotograféiert mat Gebrauch vun engem IR-Transmissiounsfilter (Powershot A70 + Hoya 780), opgezeechent gëtt nëmmen Infrarout am Beräich vu 700–1000&nbsp;nm
}}
== Andeelung vum Spektralberäich ==
Eng Andeelung vum Spektralberäich berout op den Aarte vun de [[Schwéngungsspektroskopie|Moleküllschwéngungen]], déi sech op d'Uwendungen auswierken. D'Begrëffer sinn net sou eendeiteg wéi am visuelle Beräich definéiert a ginn deelweis duerch d'Uwendungen oder speziell physikalesch Phenomeener bestëmmt, wouduerch et méi ënnerschiddlech Bezeechnunge gëtt. 
D'[[International Commission on Illumination]] (CIE) an "DIN5031" schloen d'Andeelung an dräi Bänner vir: IR-A, IR-B an IR-C (MIR an FIR).

{|class="wikitable" style="text-align:center"
|+ Andeelung vun der Infraroutstralung no DIN 5031
|- class="hintergrundfarbe6"
! Benennung !! colspan="2" | Kuerzzeechen !! Wellelängt<br>an μm!! Temperatur<br>no [[Verrécklungsgesetz vum Wien|Wien]]!! Asazberäicher/Bemierkungen
|-
|rowspan=2 | [[noen Infrarout]] ||rowspan=2| NIR || IR-A ||0,78…1,4 ||rowspan=2| 3700 K… || style="text-align:left" |
* kuerzwellegen Deel vum NIR-Beräich, 780-nm-Grenz bedéngt duerch deen dem [[Sonnespektrum]] ugepasste mënschleche Séisënn.
* fotografescht Infrarout (ColorInfraRed, CIR) läit bei 0,7–1,0&nbsp;µm: [[Fotografesche Film]] kann dëse Welleberäich ophuelen.
|-
|IR-B || 1,4…3,0 || style="text-align:left" |
* laangwellegen Deel vum NIR-Beräich
* d'Begrenzung läit an der Waasserabsorptioun bei 1450&nbsp;nm.
|-
| mëttel Infrarout || MIR ||rowspan=2| IR-C || 3…50||1000…60 K|| style="text-align:left" |
* Beräich vun thermescher Stralung bei ierdeschen Temperaturen
|-
| [[wäit Infrarout]] || FIR || 50…1000 || …3 K|| style="text-align:left" |
* D'Atmosphär absorbéiert hei staark an op der Grenz zum Mikrowelleberäich gëtt grad nach déi kosmesch [[3-Kelvin-Stralung]] siichtbar.
|}

Eng aner Ënnerdeelung, déi dacks am angloamerikanesche Raum souwéi bei der Spezifikatioun vun Äerdfuerschungsskamerae gebraucht gëtt, ass:
* ''not Infrarout'' (op Englesch: {{lang|en|near infrared}}, NIR) ass kuerzwelleg IR-Stralung, déi sech direkt an de visuelle (roude) Beräich uschléisst vu 780&nbsp;nm bis 1400&nbsp;nm.
* ''kuerzwellegt Infrarout'' (englesch: {{lang|en|short wavelength}}, SWIR) 1,4 bis 3,0&nbsp;µm
* ''mëttel Infrarout'' (englesch: {{lang|en|mid wavelength}}, MWIR) schléisst bei Wellelängte vun 3,0&nbsp;µm bis 8&nbsp;µm drun un.
* ''laangwellegt Infrarout'' (englesch: {{lang|en|long-wavelength}}, LWIR) 8 bis 15&nbsp;µm
* ''wäit Infrarout'' (englesch: {{lang|en|far infrared}}, FIR) ass eng laangwelleg IR-Stralung vu 15&nbsp;µm bis 1&nbsp;mm an iwwerschneit sech mat dem Beräich vun der [[Terahertzstralung]].

== Geschicht ==
D'IR-Stralung gouf ëm [[1800]] vum däitsch-britteschen [[Astronom]], Techniker a Museker [[Wilhelm Herschel|Friedrich Wilhelm Herschel]] beim Versuch, d'Temperatur vun de verschiddene Faarwe vum Sonneliicht ze miessen, entdeckt. Hien huet d'Sonneliicht duerch e [[Prisma (Optik)|Prisma]] fale gelooss an en Thermometer an déi eenzel Faarfberäicher placéiert. Dobäi huet hie bemierkt, datt déi Säit vum rouden Enn vum visuelle Spektrum, den [[Thermometer]] déi héchst Temperatur gewisen huet. Aus dem Eropgoe vun der [[Temperatur]] huet hie geschloss, datt de Sonnespektrum sech déi aner Säit vum Rout virusetzt.

== IR-Quellen ==
Ëmgangssproochlech gëtt IR-Liicht dacks mat [[Wäermtstralung]] gläichgesat. Mikrowellen a beim visuellt Liicht, wéi de ganzen elektromagnéitesche Spektralberäich, droen zur  Perceptioun vun Wäermtstralung bäi.
Breetbänneg IR-Quelle sinn thermesch Straler wéi beispillsweis d'Gléiluuchten an den Heizstraler (s.&nbsp;a. [[Keramesch Infraroutstraler]]). 
Ënnerschiddlech [[Infraroutstraler]] goufen entwéckelt, fir domat d'Villsäitegkeet vun Uwendunge vun der Infraroutstralung méi spezifesch ofzedecken, beispillsweis [[Globar]] a [[Nernstluucht|Nernst-Stëft]].

== Stralennoweis ==
Fir den Noweis vun IR-Stralung vun alle Wellelängten eegne sech thermesch Detekteren ([[Thermoelement]]er oder [[Bolometer]]en). Am kuerzwellege Beräich ginn hallefleedend  Detektere gebraucht (kuckt och ënner: [[zentrale photoelektreschen Effet]]), woubäi och [[Digitalkamera]]en ze gebrauche sinn, wann hiren IR-Spärfilter net ze staark ausgeluecht ass. Fir d'Ophuele vun IR-Biller am noen Infraroutberäich eegne sech weider speziell [[Fotografesche Film|fotografesch Filmer]] a bei laange Wellelängten (am mëttleren Infrarout) gi gekillt Hallefleederdetekteren oder [[Pyroelektrizitéit|pyroelektresch]] [[Sensoren]] (Uwendung z.&nbsp;B. am PIR-[[Beweegungsmelder]]) gebraucht.

=== Astronomie ===
[[Fichier:Andromeda galaxy Ssc2005-20a1.jpg|thumb|[[Andromedaniwwel]] am infraroude Liicht bei 24&nbsp;μm]]
{{Haaptartikel|Infraroutastronomie}}

An der Infraroutastronomie observéiert ee „kill“ Objeten (méi kal wéi 1000&nbsp;K), déi an anere Spektralberäicher kaum ze gesi sinn, oder Objeten, déi an oder hanner enger interstellarer Wollek leien.

Zousätzlech hëlleft d'IR-Spektroskopie bei der Analys vun den observéierten Objeten. Dobäi gi wéi an der [[Chimie]] mat der Infraroutspektroskopie Bänner vu bestëmmte Substanzen nogewisen, sou z.&nbsp;B. [[Methan]]gas op [[Exoplanéit]]en a beim Fixstär [[HD 189733]].

=== Elektronik a Computertechnik ===
[[Fichier:IrDA USB.jpg|USB-Infraroutport fir PC|miniatur]]
[[Fernbedienung#Infrarout-Fernbedienung|Infraroutfernbedienungen]], [[Optokoppler]] an déi meescht [[Liichtbarriäre]] schaffen am noen Infrarout bei 880 bis 950&nbsp;nm Wellelängt, well do Silizium-[[Photodiode]]n a [[Phototransister]]en hir héchst Empfindlechkeet hunn.

[[IrDA|Infraroutschnëttstelle]] vu [[Computer]]e schaffen och an deem Wellelängteberäich a maachen eng drotlos Kommunikatioun mat Peripherieapparate méiglech. 
Déi optesch Dateniwwerdroung mat IR-Laser duerch d'Atmosphär gëtt duerch d'[[Optesche Richtfunk|optesch Fräiraumiwwerdroung]] charakteriséiert.

Dobäi war d'Firma [[Hewlett Packard]] eng vun den éischte Firmen, déi d'Infrarouttechnik mat der [[EDV]] verbonnen huet. Am Joer [[1979]] integréiert se fir d'éischt eng IR-Schnëttstell an engem [[Täscherechner]], fir sou eng Verbindung zu engem [[Drécker (Peripherieapparat)|Drécker]] hierzestellen. Am Joer [[1990]] gouf du fir d'éischt eng IR-Schnëttstell an engem [[Personal Computer|PC]] integréiert. Déi [[Schnëttstell]] gouf en éischte Standard. Well se seriell schafft, gouf s'''[[Infrared Data Association|Serial Infrared]]'' (Seriellt Infrarout), ofgekierzt ''SIR'' genannt. Aus Vitessgrënn gouf dëse Standard vum ofwäertskompatibele Fast-IR ofgeléist, wat PCen an all Desktop-Mainboard vum Baujoer [[2002]] un ënnerstëtzt (resp. fir den Uschloss vum Sender/Empfänger virbereet ass). A PDAen an Notebooks (bis ongeféier Baujoer [[2006]]) ass sou en Infraroutapparat agebaut, genee wéi a verschiddene Mobiltelefonen. D'[[IrDA|Infraroutschnëttstell]]e goufe lues a lues mat [[Bluetooth]] ersat.

An der [[Telekommunikatioun]] gëtt IR-A wéinst der niddreger [[Absorptioun (Physik)|Absorptioun]] an [[Dispersioun (Glasfaser)|Dispersioun]] a [[Glasfaser]] favoriséiert gebraucht. D'Standardwellelängt läit an der optescher Dateniwwerdroung mat [[Glasfaser]] bei 1550&nbsp;nm.

Mat Wäermtbildsensore kann och d'Beweegung vun enger Infraroutstralungsquell erkannt ginn. Déi gëtt beispillsweis fir d'Steierung vun der Spillkonsol [[Wii]] vun Nintendo gebraucht.

=== Vegetatioun ===
Am noen Infrarout huet déi gréng [[Vegetatioun]] eng ongeféier sechsmol méi héich Reflexioun wéi am visuelle Spektralberäich, well frësche Blattissu eng gutt Reflexioun huet an déi iwwereg Wellelängte vum [[Chlorophyll]] an de Karotinoiden absorbéiert ginn. Dësen Effet gëtt fir d'Erkennung vu Vegetatiounsfläche benotzt. Vun enger Zeen ginn zwee Biller geholl, eent am visuellen, an dat anert am noen infraroude Beräich. Dacks gi [[Multispektral]]kamerae gebraucht. Duerch d'Divisioun vu béide Biller gëtt d'Vegetatioun däitlech siichtbar a ka liicht segmentéiert ginn.

Iwwer d'spektral Reflexioun besonnesch am noe bis wäiten Infrarout vu grénger Vegetatioun gi Vegetatiounstyppen ënnerscheet, an de jeeweilege Gesondheetszoustand vun der Vegetatioun gëtt erkannt. De Gesondheetszoustand vun de Planzen hänkt an éischter Linn vun hirer Waasserversuergung of. Dréchent, Pilz- an Insektebefall sinn z'erkennen.

=== Medezin ===
[[Stralungsheizung|Heizluuchte]] stralen am Infrarouden a si schonn zanter laangem fir medezinesch Zwecker am Asaz.

Wäermtstralung vun Hëtztstraler (keramesch Infraroutstraler mat laangwelleger IR-Stralung, [[Infrarout-Behandlung|Routliichtluuchten]], déi virrangeg not Infrarout emittéieren) gi fir lokal Behandlung vun Entzündungen (z. B. Nuesenniewenhielen) agesat. Fir d'Ganzkierperbehandlung ginn [[Infraroutwäermtkabinn]]e gebraucht. Infraroutstralung gëtt an der Medezin och dacks a Form vu [[Laser]] gebraucht. D'Asazgebidder ëmfaassen dobäi besonnesch d'[[Dermatologie|Haut-]], [[Ophthalmologie|Aen-]] an [[Zännmedezin]] ([[Optesch Koherenztomographie]], [[Laserschneiden|Schneiden]], [[Koagulatioun|Koaguléieren]] a [[Liichttherapie]]).

Not Infrarout geet déif ënner d'Haut eran, wärend besonnesch den MIR schonn op der Uewerfläch vun der Haut an der Hornhaut vum A absorbéiert gëtt. Not Infrarout vun héijer Intensitéit (Laserstralung) ass dofir besonnesch geféierlech fir d'Aen an d'Haut, well et am A onbemierkt bis un Netzhaut kënnt, do fokusséiert gëtt an Zerstéierunge verursaacht. Um Kierper gëtt et a Regiounen absorbéiert, wou keng Temperatursensore sinn an do dacks onbemierkt Schued uriichten.

Fir d'[[Féiwer]] ze moosse gi [[Pyrometer]]e gebraucht, déi d'Temperatur am Ouer duerch d'Wäermtstralung am mëttleren Infrarout moossen.

Fir lokal Entzündunge ze fannen, ginn [[Thermographie]]fotoe gemaach.

Fir d'Moosse vun der Sauerstoffsiedegung vun de roude Bluttkierpercher déngt d'[[Pulsoxymetrie]].

=== Verkéier, Police a Militär ===
[[Fichier:24-Hour Operations.jpg|thumb|Nuechtsiichtapparat, festgemaach um Helm vun engem Zaldot]]

Am Auto kann eng Infraroutkamera (NIR-Beräich) benotzt gi fir d'Sécherheet bei Nuecht- an Niwwelfaarten ze verbesseren. Dobäi kritt de Chauffeur d'IR-Bild op engem Display ugewisen. D'System gëtt och als „Night Vision“ bezeechent, an et gëtt behaapt, datt s'eng däitlech gréisser Sécherheet bei schlechter Siicht erméiglechen, well d'Duerchdréngungsfäegkeet a Reechwäit vum infrarouden Undeel am IR-Beräich vill méi héich ass wéi am siichtbare Beräich.

Jeeër, Police a Militär brauchen [[Nuechtsiichtapparat]]er a Reschtliichtverstäerker am noen Infrarout (zentrale Baudeel: [[Bildverstäerker]]), fir an der Däischtert onsiichtbar Objeten erkennen ze kënnen, woubäi och zousätzlech [[Wäermebildkamera#Infraroutscheinwerfer|Infraroutbeliichtung]] agesat ka ginn. [[Helikopter]]piloten (Police an Arméi) fléien nuets mat Hëllef vun engem Nuechtsiichtbrëll um Helm, vun deem viru jiddwer A en eefaarwegt Bild vun der Wäermtofstralung vun Objeten um Buedem produzéiert gëtt. Baussent vum Helikopter kann eng beweeglech Kamera montéiert sinn, déi am siichtbare wéi och am infraroude Liichtspektrum Videobiller liwwert. Déi ginn zum Beispill bei der Sich no vermëssten oder flüchtege Persounen an der Däischtert gebraucht.<ref>Bayerischer Rundfunk (Hrsg.): ''[http://www.br-online.de/bayern2/nahaufnahme/bergsport-bergwacht-polizeihubschrauber-ID1236005451667.xml Rettungsaktion: Polizeihubschrauber im Einsatz].'' abgerufen am 13. März 2009 (Video-Beispiel)</ref>

Vill Typpe vu [[Lenkfluchkierper]] fannen hiert Zil iwwer Wäermtstralung, wéi z.&nbsp;B. déi vu Fligerdreifwierker. Fir d'Ofwier hunn nei Kampffliger a Militärschëffer Ariichtungen, déi [[Täuschungskierper]] ([[Flare (Täuschungskierper)|Flares]]) ausstoussen, fir dës Waffe vum Fliger resp. Schëff ofzeleeden.

=== Thermographie ===
[[Fichier:Infrared dog.jpg|thumb|Eng Infraroutfoto (MIR, ëm 10&nbsp;µm) vun engem klengen Hond ([[Falschfarwen]]duerstellung)]]

Mat Hëllef vun der [[Thermographie]] loosse sech „Wäermtbiller“ maachen, fir déi d'Infraroutstralung d'Wäermt vun de Géigestänn ausnotzt.

Eng besonnesch Uwendung ass d'Bauthermographie fir d'Qualitéitssécherung an d'Visualiséierung vu Wäermebrécken a Wäermeverloscht bei Gebaier. Doduerch kënne wärmedämmend Bestëmmungen erreecht an agesat ginn.

An der Diagnos an am [[Entreien]] vun elektreschen, elektroneschen a mechanesche Baugruppen, Anlagen oder Maschinne gëtt d'[[Thermographie]] als ergänzend Miessmethod fir preventiv Mängel- a Schuederkennung agesat. Mat der [[Thermographie]] kënne kritesch Zoustänn („Hot Spots“) vu Maschinnen, Anlagen an Installatioune wärend dem Betrib detektéiert ginn. Doduerch kënne scho fréizäiteg Ännerunge fir Verbesserunge getraff a sou Ausfäll a Schied vermidde ginn.

D'Thermographie gëtt och bei der Schwéngungsanalys a Festegkeetspréifung agesat. Rësser a labber Verbindunge verrode sech duerch hir Wäermtentwécklung.

Mit Infrarout-Pyrometere ginn ouni ze beréiere Prozesstemperaturen an Temperature vu Baudeeler a Killkierper gemooss a kontrolléiert.

D'[[Pompjeeë]] benotze [[Wäermbildkamera]]e fir d'Opspiere vu Brandplazen oder fir d'Rettung vu Leit a Raim, déi voller Damp sinn.

== Um Spaweck ==
{{Commonscat|Infrared|Infraroutstralung}}

{{Referenzen}}

[[Kategorie:Elektromagnéitesche Spektrum]]
[[Kategorie:Infrarout| ]]