Quelltext vun der Säit Italieenesch Kricher weisen

{{SkizzGeschicht}}
[[Fichier:Italy 1494 shepherd.jpg|thumb|500px|Politesch Landkaart vun [[Italien]] ëm [[1494]].]]
D''''Italieenesch Kricher''' waren eng Rei vu Konflikter vu [[1494]] bis [[1559]], déi sech zum gréissten Deel um Gebitt vum haitegen [[Italien]] ofgespillt hunn. Nieft alle gréisseren [[Europa (Kontinent)|europäesche]] Staate waren och bal all italieenesch Staaten an souguer d'[[Osmanescht Räich]] doru bedeelegt. An Allianzen, déi ëmmer nees gewiesselt hunn, goufen zimmlech ënnerschiddlech Krichsziler verfolleg. Zu de Kricher koum et duerch en dynastesche Konflikt ëm d'[[Kinnekräich Neapel]], deen an engem europäesche Muechtkampf tëscht dem [[Frankräich|franséische]] Kinnekshaus [[Valois]] an den [[Habsburger]] eskaléiert ass. D'Kricher si [[1559]] mam [[Fridde vu Cateau-Cambrésis]] zu Gonschte vu [[Spuenien]] op en Enn gaangen.

:''Avant que Charles, roi de France, ne passât en Italie, cette province était sous l'empire du pape, des Vénitiens, du roi de Naples, du duc de Milan et des Florentins. Ces potentats devaient avoir deux soucis principaux: l'un, qu'un étranger n'entrât pas en armes en Italie, l'autre, qu'aucun d'entre eux n'agrandît son état. Ceux dont on se souciait le plus étaient le pape et les Vénitiens.''<ref>[[Niccolò Machiavelli|Machiavelli]], ''Il Principe''; Fournel & Zancarini, op.cit., S. 15.</ref>

D'Kinnekräich [[Italien]], wat nom Enn vum [[Karolenger|karolengesche Räich]] entstane war, ass schonn am [[10. Joerhonnert]] ënner d'Virherrschaft vum däitsche Keeser [[Otto I. (HRR)|Otto I.]] geroden. An dësem däitsch-italieenesche Groussräich hu sech de Poopst an de Keeser ëm d'Virherrschaft gestridden<ref>Vgl. [[Investitursträit]].</ref>. Dës Streidereien hunn an den italieenesche Gemengen de Géigesaz tëscht [[Ghibellinen a Guelfen]] zur Folleg gehat. No an no hu sech déi italieenesch Stadstaate vun der Virherrschaft vum [[Hellegt Réimescht Räich|Hellege Réimesche Räich]] lassgerappt<ref>Vgl. [[Schluecht vu Legnano]]</ref>, sinn duerno awer duerch Kämpf tëscht verschiddenen [[Adel]]sfamilljen ënner d'Herrschaft vun eenzele Fürste geroden. Dës Fürsten hu versicht, hir Muecht an hiren Aflossberäich duerch [[Sëldner]]arméien (''[[Condottieri]]'') z'erweideren. Déi Entwécklung huet sech bis zum [[Fridde vu Lodi]] ([[1454]]) konsolidéiert, dee versicht huet, e Gläichgewiicht (wann och labil) tëscht den onofhängegen italieenesche Staaten ze schafen.

Vun Norden no Süden huet sech Italien an der [[Renaissance]] follgendermoosse presentéiert:

* d'[[Herzogtum Savoie]] (Savoie a [[Piemont]]) ënner dem [[Haus Savoie]];
* d'Markgrofschaft [[Saluzzo]];
* d'Markgrofschaft [[Montferrat]] ënner de [[Palaiologen]];
* d'Republik [[Genua]] mat [[Korsika]] ënner de [[Visconti]];
* d'[[Herzogtum Mailand]] ënner de [[Sforza]];
* d'[[Republik Venedeg]] ënner den [[Doge]]n;
* d'Markgrofschaft [[Mantua]] ënner de [[Gonzaga]];
* d'Herzogtümer [[Ferrara]] a [[Modena]] ënner den [[Famill Este|Este]];
* d'Republik [[Lucca]]
* d'Republik [[Florenz]] ënner de [[Medici]];
* d'Republik [[Siena]]
* de [[Kierchestaat]] ënner dem Poopst;
* d'[[Kinnekräich Neapel]]-Sizilien ënner enger Niewelinn vun [[Kroun vun Aragon|Aragon]].

== Literatur zum Theema ==

* Thomas F. Arnold, ''Les guerres de la Renaissance XV<sup>e</sup>-XVI<sup>e</sup> siècles'', Autrement, Paräis, 2002.
* Danielle Boillet a Marie-Françoise Piejus, ''Les guerres d'Italie: histoire, pratiques, représentations'', CIRRI, Université de la Sorbonne Nouvelle, Paräis, 2002.
* Jean-Louis Fournel a Jean-Claude Zancarini, ''Les guerres d'Italie - Des batailles pour l'Europe (1494-1559)'', Gallimard, Paräis, 2003 {{small|(ISBN 2-07-053281-X)}}
* F.L. Taylor, ''The art of war in Italy (1494-1529)'', Cambridge, 1921.

== Um Spaweck ==

{{Commonscat|Italian Wars|{{PAGENAME}}}}
* {{de}} [http://www.historicum.net/themen/reformation/reformation-politikgeschichtlich/das-reich-rahmenbedingungen/1b-zeitleiste/ Habsburger géint Valois 1494 - 1559]
* {{de}} [http://www.pastperfect.at/ Europäesch Geschicht vu 1492 - 1559]

{{Referenzen an Notten}}

[[Kategorie:Italieenesch Kricher| ]]