Quelltext vun der Säit Dullemajik (Instrument) weisen

{{Infobox Museksinstrument
 | Instrument = Dullemajik
 | Synonymen = 
 | Bild = [[Fichier:Hurdy-mecanism.jpg|280px]]
 | Bildtext = Eng Dréileier
 | Klassifikatioun = [[Chordophon]]<br>[[Sträichinstrument]]
 | Bild-Tounëmfang = 
 | Klangbeispill = HurdySample.ogg
 | Änlech Instrumenter = [[Leier]]
 | Museker = [[Guy Schons]]
}}
'''Dullemajik''' ass e vereelzte lëtzebuergeschen Numm fir eng ''Dréileier'' oder ''Radleier'', e Musekinstrument.

== Funktioun ==
Et ass e [[Sträichinstrument]], bei deem e puer [[Säit (Instrument)|Säiten]] zur selwechter Zäit vun engem hëlzene Rad gestrach ginn, dat am [[Korpus]] agebaut ass, an dat duerch eng [[Kierp]] gedréint gëtt. D'Form vum Korpus ka ganz verschidde sinn.

Déi schwéngend Längt vun enger oder e puer Melodiesäite gëtt mechanisch iwwer Taste verkierzt, fir d'Tounhéicht ze veränneren.

Meeschtens kléngen eng oder e puer Bordunsäiten op konstanter Tounhéicht mat. D'Dréileier gëtt dofir grad wéi den [[Duddelsak]] zu de [[Bordun Musek zu Lëtzebuerg|Borduninstrumenter]] gezielt. Fir rhythmesch Schnarrlauter ze spille gëtt heefeg e Schnarrsteg benotzt.

Déi a Muséen erhale böhmesch Instrumenter hu keng Bordunsäiten, déi traditionell Instrumenter aus Galicien (Nordwestspuenien) hu kee Schnarrsteg.

D'Dullemajik gëtt ënner anerem an der traditioneller Musek, der Aler Musek, an der Folk-Musek, am Jazz, am Industrial, an der Rockmusek an an der Neier Musek benotzt.

==Den Numm==
Den Numm Dréileier kënnt aus dem [[mëttelhéichdäitsch]]e lire, dem [[alhéichdäitsch]]e lira.

Den Numm Dullemajik kënnt warscheinlech vun de Begrëffer ''Duddelsak'' a ''Lantermajik''.<ref>Guy Schons, 2011: ''Mat Schong an Huesen an den Himmel kommen'', S. 182</ref> Well d'[[Laterna magica|Laterna-Magica]]-Virféierunge bis an d'19. Joerhonnert heefeg vun der Dréileier oder [[Dréiuergel]] begleet waren, goufen d'Begrëffer ''Lantermajik'' an ''Dullemajik'' souwuel op d'Dréileier wéi och op d'Dréiuergel iwwerdroen.

D'[[Luxemburger Wörterbuch]] ernimmt d'Wuert ''Dullemajhik'' (Betounung op der leschter Silb!) eréischt am Band V Nachträge und Berichtigungen vun 1977.

Eng [[Folk]]-Grupp ëm de [[Guy Schons]] nennt sech ''[[Dullemajik (Museksgrupp)|Dullemajik]]''.

==An anere Sproochen==
*{{fr}} la vielle (à roue)
*{{en}} hurdy gurdy
*{{it}} lira tedesca

== Literatur ==
* Marianne Bröcker: ''Die Drehleier''. 2. Auflage. Verlag für systematische Musikwissenschaft, Bonn - Bad Godesberg 1977 (Dissertatioun vun 1973)
* Riccardo Delfino, Matthias Loibner: ''Drehleier spielen''. 2. Auflage. Verlag der Spielleute, Reichelsheim, 2006
* Philippe Destrem, Volker Heidemann: ''Die Drehleier, Feinabstimmung und Wartung''. 2. Auflage. Verlag der Spielleute, Reichelsheim, 1993
* John Ralyea: ''Shepherd's Delight. Guide to the repertoire for hurdy-gurdy, musette, organized hurdy-gurdy, wheel-fiddle, nyckelharpa and tromba marina''. Hurdy-gurdy Press, Chicago, 1980 (englesch)

== Um Spaweck ==
{{Commonscat|Hurdy Gurdy|Drehleier}}
* [http://www.drehleier-online.de Drehleier-Online]
* [https://web.archive.org/web/20080820012425/http://drehleierwiki.wiki-site.com/ Drehleier-Wiki]
* [http://www.bordun.de Bordun e. V.]
* [http://simonwascher.info/LeierArchiv/ Historesches zur Dréileier an Éisträich]
* [http://www.tritonus.ch/Instrumentenordner/Drehleier.htm D'Dréileier an der Schwäiz]
* [https://web.archive.org/web/20120515144728/http://www.weichselbaumer.cc/deutsch/lira.html Biller a Soundfile vun enger Lira Organizzata]
* [http://www.youtube.com/watch?v=J_15f4jUoSY Sou funktionéiert eng Dréileier (YouTube-Video)]
* [http://www.drehleier-musik.de Gratis Noutematerial mat Midis]

{{Referenzen}}

[[Kategorie:Sträichinstrumenter]]
[[Kategorie:Chordophonen]]