Quelltext vun der Säit GRAIL weisen

{{Iwwerschaffen}}
{| border="0" width="336" cellpadding="2" cellspacing="1" style="margin-left:0.5em; background:#FBBFFA; float:right;"
! colspan="2" | Gravity Recovery and Interior Laboratory (GRAIL)
|- bgcolor="#FFFAFA"
| align="center" colspan="2" |[[Fichier:GRAIL - GRAIL-logo-sm.png|thumb|300px|center|De Missiounslogo]]
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Typ|| Raumsondenkoppel
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Land || {{USA}}
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Agentur || [[National Aeronautics and Space Administration|NASA]]
|- bgcolor="#FFFAFA"
| [[COSPAR-Bezeechnung]] || 2011-046A/B
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Fabrikant || Lockheed Martin Space Systems
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Moossen|| (H × B × T) 1,09 × 0,95 × 0,76 m
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Startmass|| jee 307&nbsp;kg
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Eidelmass || jee 201&nbsp;kg
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Start|| 10. September 2011 um 13:08:52.775 [[Koordinéiert Weltzäit|UTC]] 
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Startplaz || [[Cape Canaveral Air Force Station]]
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Drorakéit || [[Delta II|Delta-7920H-10C]]
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Missiounsdauer || 464 Deeg
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Missiounsenn || 17. Dezember 2012 um 22:29:21 [[Koordinéiert Weltzäit|UTC]]
|- bgcolor="#FFFAFA"
| Status|| kontrolléierten Ofstuerz an der Nordpolregioun
|}

D''''Gravity Recovery and Interior Laboratory''' ('''GRAIL''') war eng [[Äerdmound]]missioun vun der [[National Aeronautics and Space Administration|NASA]], am Kader vum [[Discovery-Programm]]. Den Numm spillt op engl. (Holy) Grail = [[Hellege Gral]] un.

DE GRAIL bestoung aus zwou am September [[2011]] zesumme gestartete [[Raumsond]]en, déi tëscht Ufank [[2012]] an Dezember 2012 de Mound ëmkreest hunn. D'Zil vun der Missioun war déi genee Vermiessung vum lunare [[Schwéierfeld]] a vun de [[Gravitéitsanomalie]]n, fir doraus Opklärungen op de bannenzegen Opbau vum Mound ze kréien.

== Opbau vun de Sonden ==
D'Missioun gouf vum [[Jet Propulsion Laboratory]] geleet. D'Sonde goufe vu [[Lockheed Martin|Lockheed Martin Space Systems]] op Basis vum [[XSS 11|XSS-11]]-Satellit gebaut. D'Stroumversuergung ass iwwer zwéin ausklappbar, awer net schwenkbar [[Solarmodul]]en (763&nbsp;W), déi [[Lithium-Ionen-Akkumulator]]en oplueden, erfollegt (30&nbsp;Ah bei 28&nbsp;V).<ref>NASA: [http://solarsystem.nasa.gov/grail/docs/GRAIL%20launch%20press%20kit1.pdf Gravity Recovery and Interior Laboratory (GRAIL) Launch Kit] (PDF; 1,2&nbsp;MB)</ref> Fir d'[[Stabilisatioun (Raumfaart)|Lagreegelung]] goufe Waarmgas-[[Reaction Control System|Steierdüsen]] a [[Reaktiounsrad|Reaktiounsschwongrieder]] agesat. D'Date goufen iwwer eng [[S-Band]]-Funkverbindung op den [[Deep Space Network]] (DSN) iwwerdroen.

D'Sonden hu wéi d'[[Gravity Recovery And Climate Experiment|GRACE]]-Satellitten, nom [[Satellite-to-Satellite Tracking]]-Prinzip geschafft. Si hunn de Mound op der selwechter Bunn ëmkreest an hu mam ''Lunar Gravity Ranging System'' (LGRS) mat [[elektromagnéitesch Well|elektromagnéitescher Wellen]] am [[Ka-Band]] kontinuéierlech d'géigesäiteg Distanz gemooss. Doduerch hu sech Onreegelméissegkeete vum Schwéierfeld mat héijer Prezisioun analyséiere gelooss.

Als zousätzlech Notzlaascht, als Bildungszweck fir d'Studenten, waren op béide Sonden d'Kamerasystem ''E/PO MoonKam'' mat jee fënnef eenzele Kameraen installéiert, déi Biller vun der Mounduewerfläch, der Äerd an de Sonde selwer iwwedroen hunn. D'Sonde goufen no engem landeswäite Concours fir Schoulklassen "Ebb" (Ebbe) a "Flow" (Flut) genannt.<ref>NASA: [https://web.archive.org/web/20210225224859/http://www.nasa.gov/home/hqnews/2012/jan/HQ_12-019_GRAIL_Name.html Montana Students Submit Winning Names for NASA Lunar Spacecraft], vom [[17. Januar]] [[2012]]</ref>

[[Fichier:GRAIL image0011.jpg|thumb|upright=1.5|zentriert|Funktiounsprinzip vun de GRAIL-Sonden]]

== Missiounsverlaf ==
[[Fichier:GRAIL-transit-Earth-Moon.png|thumb|Fluchbunnnen zum Äerdmound]]

Déi béid GRAIL-Sonde sinn zesumme mat enger zweestufeger [[Delta II|Delta-7920H-10C]]-Rakéit den [[10. September]] [[2011]] um 13:08:52.775 UTC vun der [[Cape Canaveral Air Force Station]] aus gestart.<!--http://www.nasa.gov/mission_pages/grail/main/index.html--> 
Nom Start gouf et eng Transferphas vun dräianhallefwe Mount iwwer de [[Lagrange-Punkte|Lagrange-Punkt L<sub>1</sub> vum Äerd-Sonn-Systems]] an Direktioun Mound, fir déi erfuerderlech Vitessännerung kleng ze halen an anerersäits déi niddreg Moundëmlafbunn vun nëmme ronn 50&nbsp;km Héicht méiglechst exakt z'erreechen. D'Ëmlafzäit vun de Sonden ëm de Mound war 113&nbsp;Minutten. Op dëser Héicht sinn déi béid Satellitten een deem aneren op enger Distanz vun 175–225&nbsp;km nogelaf. 
[[Fichier:PIA16587 - GRAIL's Gravity Field of the Moon.jpg|thumb|right|D'Gravitatiounsfeld vum Mound, bestëmmt vu GRAIL]]
Déi tatsächlech Wëssenschaftsmissioun hat de [[7. Mäerz]] [[2012]]<ref>NASA: [https://web.archive.org/web/20210128154816/https://www.nasa.gov/mission_pages/grail/news/grail20120307.html NASA's Twin GRAIL Spacecraft Begin Collecting Lunar Science Data]</ref> ugefaangen an hat eng Dauer vun 82&nbsp;Deeg. Si war an dräi Zykle vu jee 27,3&nbsp;Deeg gegliddert. Zweemol am Dag stoungen d'Sonde fir jee aacht Stonne mam Deep Space Network (DSN) a Verbindung an hunn d'Daten iwwerdroen.

Nom Ofschloss vun der primärer Wëssenschaftsphas gouf eng Verlängerung vun der Missioun beschloss, déi vum 30. August bis [[3. Dezember]] [[2012]] dauere sollt. Dofir gouf de Sonden hir Héicht op duerchschnëttlech 23&nbsp;km erofgesat, fir nach méi genee Miessunge maachen ze kënnen.<ref>NASA: [https://web.archive.org/web/20170629160925/https://www.nasa.gov/mission_pages/grail/news/grail20120831.html NASA's GRAIL Moon Twins Begin Extended Mission Science], vum [[31. August]] [[2012]]</ref>

Déi zwou Raumsonde ware plangméisseg bei Missiounsenn de [[17. Dezember]] [[2012]] mat engem Bierg tëscht de Moundkratere [[Philolaus (Moundkrater)|Philolaus]] a [[Mouchez (Moundkrater)|Mouchez]] no beim Moundnordpol kollidéiert. Ëm 22:28:51 UTC war GRAIL&nbsp;A ("Ebb") op der Mounduewerfläch opgeschloen, a ronn 30 Sekonne méi spéit de GRAIL&nbsp;B ("Flow"). D'Aschlagplaz vu béide Satellitte gouf vun der [[National Aeronautics and Space Administration|NASA]] no der verstuerwener Astronautin [[Sally Ride]] genannt.<ref>NASA: [https://web.archive.org/web/20170516231356/https://www.nasa.gov/mission_pages/grail/news/grail20121217.html NASA's GRAIL Lunar Impact Site Named for Astronaut Sally Ride], vum 17. Dezember 2012</ref>

<gallery>
GRAIL-spacecraft4 cropped.jpg|D'GRAIL-Sonde bei der Startvirbereedung
GRAIL space probes on top of the second stage of their Delta IIH before encapsulation.jpg|D'GRAIL-Sonden op der Drorakéit
Delta 7920H-10C with GRAIL on top on LC-17B.jpg|D'Delta-7920H-10C virum Start
GRAIL Launch (cropped).jpg|D'Delta 7920H-10C kuerz virum Ofhiewen
Fichier:Map of moon's crust.jpg|D'Déckt vun der Moundkuuscht
</gallery>

== Um Spaweck ==
{{Commonscat|GRAIL|Gravity Recovery and Interior Laboratory}}
* [https://web.archive.org/web/20221126002928/https://www.nasa.gov/mission_pages/grail/main/index.html GRAIL]@ nasa.gov, gekuckt den [[1. Januar]] [[2012]]
* [http://moon.mit.edu/index.html MIT GRAIL Home Page]
* {{en}} NASA News: [https://web.archive.org/web/20210224164216/https://www.nasa.gov/home/hqnews/2007/dec/HQ_07274_Grail_Mission.html New NASA Mission to Reveal Moon's Internal Structure and Evolution], 11. Dezember 2007
* Kennedy Space Center: [https://web.archive.org/web/20160306230334/http://mediaarchive.ksc.nasa.gov/search.cfm?cat=233 Medienarchiv iwwer d'GRAIL-Missioun]
* [http://www.spiegel.de/wissenschaft/weltall/0,1518,784681,00.html hda: ''Nasa-Mission, Sonden-Duo soll Rätsel ëm zweeten Äerdmound léisen'', in Spiegel Online Datum: 7. September 2011, Gekuckt den: 10. September 2011]
* NASA: [https://web.archive.org/web/20210225050453/https://www.nasa.gov/mission_pages/grail/news/grail20111231.html GRAIL-A erreicht Mond am 31. Dezember 2011]

=== Videos ===
* [https://www.youtube.com/watch?v=PODCa9sA34A&list=UUryGec9PdUCLjpJW2mgCuLw&index=1 Parting Moon Shots from NASA's GRAIL mission.] Opname vun der [[Moundrécksäit]] am Dezember 2012, JPLnews@youtube, gekuckt de [[16. Januar]] [[2013]]

{{Referenzen}}

[[Kategorie:Discovery-Programm]]
[[Kategorie:Moundsonden]]
[[Kategorie:NASA]]
[[Kategorie:2011 an der Raumfaart]]
[[Kategorie:LQ01 Véiereck]]