Quelltext vun der Säit Wäibau zu Lëtzebuerg weisen

[[Fichier:Wine Luxembourg.png|right|200px]]
De '''Wäibau''' gëtt zu [[Lëtzebuerg (Land)|Lëtzebuerg]] laanscht d'[[Musel]], op enger Streck vun 42&nbsp;km, vu [[Schengen]] bis [[Waasserbëlleg]], an och zu [[Rouspert]] op der [[Sauer]] praktizéiert. D'Lëtzebuerger Wäibauregioun huet eng total Fläch vun 1307 ha, vun deenen 1295 ha vu Lëtzebuerger an 12 ha vun auslännesche Betriber bewirtschaft ginn ([[2013]]).

== Fundamental Donnéeën ==
[[Fichier:Riesling grapes leaves.jpg|thumb|200px|Rieslingsrief]]
Vun de bebaute Fläche sinn 26 % mat [[Rivaner]]-, jee 15 % mat [[Auxerrois (Riefzort)|Auxerrois]]- a [[Pinot gris]]-, jee 12&nbsp;% mat [[Riesling]]- a [[Pinot blanc|Pinot-Blanc]]-Riewen a schliisslech 9&nbsp;% mat [[Pinot Noir]]-Riewen ugeplanzt. Den [[Elbling]], dee fréier bis zu 90&nbsp;% vun der Fläch ausgemaach huet, ass op 7&nbsp;% zeréckgefall. Donieft gëtt och nach [[Gewürztraminer]] a [[Chardonnay (Riefzort)|Chardonnay]] ugebaut, allebéid leie s'ënner 2&nbsp;% vun der Ubaufläch. Rezent sinn och Versich mat neien, ontraditionelle Riefzorten op der Musel gemaach ginn, mat ë.&nbsp;a. dem [[Saint Laurent]], dem [[Dakapo]], dem [[Gamay]] an dem [[Muscat Ottonel]]. Si falen allerdéngs an der Statistik net an d'Gewiicht; se maachen zesumme nëmme knapps 11&nbsp;% vun der Ubaufläch aus.

D'Lëtzebuerger Wäiproduktioun ass duerch extreem staark, wiederofhängeg Schwankunge gekennzeechent, wat, wéinst de klengen, fir den Export disponibele Quantitéiten, d'Prospectioun vun auslännesche Mäert schwéier mécht.

Am Joer 2013 ass zu Lëtzebuerg en Total vun 100.889 Hektoliter Wäi produzéiert ginn. Zur Wäiproduktioun droen haut zu Lëtzebuerg bäi:
* d'Wënzer, déi Member vun enger Genossenschaftskellerei sinn: eppes 58 % vun der Landesproduktioun;
* d'Privatwënzer: mat ronn 28 % vun der Produktioun;
* de Wäinhandel: mat eppes wéi 14 % vun der Produktioun.
Ausser dem Wäin, produzéiert d'Lëtzebuerger Musel och nach zanter [[1992]] [[Crémant de Luxembourg|Crémant]]. Lëtzebuerg huet als eenzegt Land nieft Frankräich d'Recht fir d'Bezeechnung ''Crémant'' ze benotzen. Beim ''Crémant'' mussen d'Wënzer verschidde streng Konditiounen erfëlle fir datt et Crémant gëtt.

== D'Geschicht vum Lëtzebuerger Wäin ==
Wann och vu laanger Zäit hier Wäin zu Lëtzebuerg Gebitt produzéiert gëtt, da war dëse Wäin net duerch eng besonnesch Qualitéit bekannt. Et ass nogewisen, datt schonn d'[[Réimescht Räich|Réimer]] Wäin op der Musel produzéiert hunn. Wärend der Zäit vum [[Zollveräin]], zu deem och Lëtzebuerg bis nom [[Éischte Weltkrich]] gehéiert huet, ass de lëtzebuergesche Wäi benotzt ginn, fir e mat den däitsche Wäiner ze verschneiden. Qualitéitsufuerderunge goufen net gestallt. Dat huet sech geännert, wéi Lëtzebuerg [[1922]] der [[Union économique belgo-luxembourgeoise]] bäigetratt ass, an Efforten huet misse maachen, fir d'Qualitéit ze verbesseren, besonnesch op follgende Pläng:
* ''Méi eng rationell Auswiel vun den ugebaute Riefzorten'', mam Zil, Qualitéitswäiner ze produzéieren, an deene Riefzorten eng Preferenz ze ginn, déi méi resistent géint d'[[Rieflaus]] sinn,
* ''Aféierung vun enger [[Prime de déblavement]]'', am Hibléck op d'Suppressioun vum Wäinubau a schlechte Lagen,
* ''Aféierung vun engem [[Wäibauperimeter]]'',
* ''Schafe vum Lëtzebuerger [[Wäibauinstitut]]'' [[1925]],
* ''Schafe vun enger [[Marque Nationale]], [[1935]] fir de Lëtzebuerger Wäin an Duerchsetze vu Qualitéitsbestëmmungen'',
* ''Schafe vun engem [[Solidaritéitsfong]],''
* ''Promotioun vum Zesummeleeë vun de Parzellen'' ([[Remembrement]]),
* ''Kreatioun,[[1969]] vu [[Protvigne]], déi eng geziilt Hëllef soll gi beim Sprëtze vun de Wéngerten an der Bekämpfung vun der Rieflaus''.
* Participatioun zanter 2012 um Projet [[Terroir Moselle]]

== Den Encadrement vum Lëtzebuerger Wäibau an d'Wäibaugenossenschaften ==
D'Wënzer zu Lëtzebuerg hunn ëmmer zesummegehalen, wann et geheescht huet hir Intressien ze vertrieden. Schonn [[1911]] ass de Lëtzebuerger Wënzerverband ([[Fédération des associations viticoles du grand-duché de Luxembourg]]) mat Sëtz zu [[Gréiwemaacher]] gegrënnt ginn. Du koum et [[1921]] zur Schafung vun der éischter Genossenschaftskellerei, där vu Gréiwemaacher an [[1925]] zur Grënnung vum Lëtzebuerger Wäibauinstitut. Deemools war de Wäibau an enger kritescher Lag an et huet em missen op ville Plaze gehollef ginn.

Eng wichteg Etapp fir de Wäibau war och d'Zesummeleeë vun de Genossenschaftskellereien. Eng eenzeg, [[Vinsmoselle]], ass no der Fusiounswell nach iwwereg bliwwen.

== Marque Nationale ==
{{update}}
[[Fichier:Luxembourg-Marque Nationale Vin.jpg|thumb|200px|Collerette "marque nationale" fir de Lëtzebuerger Wäin]]
Zu Lëtzebuerg ass fir de Wäin [[1935]] eng Marque Nationale agefouert ginn. Dës Marque Nationale gëtt duerch eng oval Collerette um Fläschenhals dokumentéiert a seet aus, wéinst de Bestëmmunge vun 1935 an hire spéideren Ofännerungen, datt:
* de Wäin eng lëtzebuergesch Originn huet,
* hien ënner staatlecher Kontroll steet,
* hien net mat auslännesche Wäiner verschnidden ass,
* seng Qualitéit den europäesche Bestëmmungen entsprécht.

==Biologesche Wäibau zu Lëtzebuerg==
[[2012]] gouf de Biologesche Wäibau, och nach Bio-Wäibau, vu 7 Wënzerbetriber op am Ganze 25 ha bedriwwen (35 ha am Joer 2013). D'Wënzer ginn dobäi vum [[Institut fir biologesch Landwirtschaft an Agrarkultur]] (IBLA) beroden<ref>Van der Hoef, J., 2012. ''Biologischer Weinbau nimmt auch in Luxemburg an Bedeutung zu. Das Interesse ist verstärkt vorhanden.'' [[Luxemburger Wort]] vum 22. September 2012, S. 41.</ref>.

== Wéngerten ==
=== Musel ===
{{Div col|cols=4}}
*[[Schengen]]
** [[Markusberg]]
*[[Remerschen]]
** [[Kreitzberg]]
*[[Wëntreng]]
** [[Felsberg]]
** [[Hommelberg]]
*[[Schwéidsbeng]]
**[[Kolteschberg]]
*[[Welleschten]]
**[[Brauneberg]]
**[[Foulschette]]
**[[Kurschels]]
*[[Bech-Maacher]]
** [[Jongeberg]]
** [[Naumberg]]
*[[Réimech]]
** [[Fels]]
** [[Hopertsbour]]
** [[Primerberg]]
*[[Stadbriedemes]]
** [[Dieffert]]
** [[Goldberg]]
** [[Rouseberg]]
*[[Greiweldeng]]
** [[Bensberg]] ?
** [[Dieffert]]
** [[Fels]]
** [[Hütte]]
** [[Pimerberg]]
*[[Éinen]]
**[[Bromelt]]
**[[Kelterberg]]
**[[Reisselt]]
**[[Wousselt]]
*[[Wuermer]]
**[[Elterberg]]
**[[Heiligenhäuschen]]
**[[Këppchen]]
**[[Mohrberg]]
**[[Nussbaum]]
**[[Pietert]]
**[[Peteschwengert]]
**[[Wousselt]]
*[[Ohn]]
**[[Palmberg]]
**[[Vogelsang]]
**[[Wousselt]]
*[[Meechtem]]
**[[Hohfels]]
**[[Ongkâf]]
**[[Goellebuer]]
**[[Widdem (Wéngert)|Widdem]]
*[[Gréiwemaacher]]
**[[Fels]]
**[[Groäerd]]
**[[Kräizberg]]
**[[Leitschberg]]
**[[Pietert]]
*[[Mäertert]]
**[[Herrenberg]]
**[[Rouseberg]]
*[[Waasserbëlleg]]
{{Div col end}}
=== Sauer ===
*[[Rouspert]]
**[[Hoelt]]

== Riefzorten op der Lëtzebuerger Musel ==
[[Fichier:Lëtzebuerger Wäin (1965).jpg|thumb|Reklamm fir de Lëtzebuerger Wäin (1965)]]
D'[[Groussherzoglecht Reglement]] vum [[6. Mee]] [[2004]] leet d'Riefzorte fest, déi op der [[Lëtzebuerger Musel]] ugeplanzt däerfe ginn.

{| class="wikitable"
|- style="background:#ccccff;"
!Riefzort
!Ugebaut Fläch (2013)<ref>Donnéeë vum ''[[Lëtzebuerger Wäibauinstitut]]'' [https://web.archive.org/web/20160305101705/http://www.ivv.public.lu/publikationen/weinjahr_2013.pdf „Das Weinjahr 2013 und seine Ernteergebnisse“, Säit 28] (Link op pdf-Dokument)]</ref>
!Undeel
|-
| [[Auxerrois (Riefzort)|Auxerrois]]
| 188,06 ha
| 14,52 %
|-
| [[Chardonnay (Riefzort)|Chardonnay]]
| 23,44 ha
| 1,81 %
|-
| [[Dakapo]]
| 0,88 ha
| 0,07 %
|-
| [[Elbling]]
| 93,11 ha
| 7,19 %
|-
| [[Gamay]]
| 0,56 ha
| 0,04 %
|-
| [[Gewürztraminer]]
| 21,60 ha
| 1,67 %
|-
| [[Muscat ottonel]]
| 0,91 ha
| 0,07 %
|-
| [[Pinot blanc]]
| 158,11 ha
| 12,21 %
|-
| [[Pinot gris]] (Ruländer)
| 188,02 ha
| 14,75 %
|-
| [[Pinot noir]]
| 193,78 ha
| 14,96 %
|-
| [[Pinot noir précoce]]
| 2,01 ha
| 0,16 %
|-
| [[Riesling]]
| 158,89 ha
| 12,27 %
|-
| [[Rivaner]] (Muller Thurgau)
| 330,46 ha
| 25,52 %
|-
| [[Saint Laurent]]
| 3,60 ha
| 0,28 %
|-
| [[Sylvaner]]
| 0,64 ha
| 0,05 %
|}

Gewëssen aner Riefzorten däerfen allerdéngs fir Versich oder fir wëssenschaftlech Zwecker ugeplanzt ginn. Sou war 2013 de wäisse [[Sauvignon]] op enger Fläch vun 0,48 ha a verschidden aner Zorten op enger Fläch vun 3,34 ha ugebaut.

D'Riefzort [[Dakapo]] däerf nëmme fir de [[Coupage]] benotzt ginn a bis zu maximal 10 % bei de Riefzorten [[Gamay]], [[Pinot noir]], [[Pinot noir précoce]] a [[Saint Laurent]] bäigemëscht ginn.

== Literatur ==
* Anonym, 1999. Guide Klée des meilleurs vins et spiritueux luxembourgeois, Luxembourg.
* Hemmer, Carlo, 1948. L'économie du Grand-Duché de Luxembourg - Première Partie - Les conditions sociales - La production primaire. Éditions Beffort, Luxembourg.
* Huberty, J., 1992. Les variétés de vigne cultivées au Luxembourg. ''Bull. Soc. Nat. luxemb.'' 93: 89-98. [http://snl.lu/publications/bulletin/SNL_1992_093_089_098.pdf PDF] (394 kB)
* Infalt, Constant, 2003. Gedanken zum 75jährigen Jubiläum der Winzergenossenschaftskellerei Stadtbredimus: gravierende Strukturprobleme wurden durch Selbsthilfe in Form von gemeinschaftlichen Einrichtungen besser gelöst! ''Bauerekalenner'' Jg. 55: 129-134.
* Scheuer, Jerry: ''Marque nationale - appellation contrôlée "Moselle luxembourgeoise"'', in: ''Bauerekalenner'', Lëtzebuerg, Jg. 55 (2003), Säiten 83-90, ill.
* Kuhn, Marc: ''Die Weinkontrolle in Luxemburg'', in: ''Bauerekalenner'', Lëtzebuerg, Jg. 57(2005), Säiten 65-70, ill.
* Gondringer, Marc: ''Der Weinbau in Gostingen'', in: ''Centenaire des sapeurs-pompiers Gostingen 1905 - 2005'', Gostingen, Sapeurs-pompiers, 2005, Säiten 93-103, ill.
* [[Laurens Mauquoi|Rudi & Laurens Mauquoi]], ''Luxemburger Wein - Vin luxembourgeois'', Éditions Schortgen, Luxembourg 2012, ISBN 978-2-87953-158-8

== Kuckt och ==
* [[Dikrecher Wéngerten]]
* [[Musel]]
* [[Terroir Moselle]]
* [[Rieflaus]]

== Um Spaweck ==
{{Commonscat|Viticulture in Luxembourg|{{PAGENAME}}}}
* [https://web.archive.org/web/20060325164235/http://www.statistiques.public.lu/stat/tableviewer/document.aspx?FileId=251 Websäit vum STATEC]
* [https://web.archive.org/web/20080118132709/http://www.ivv.public.lu/anbaugebiet/index.html Websäit vum Wäinbauinstitut]
* [http://www.vins-cremants.lu'' Websäit vun der "Commission de Promotion des Vins et Crémants de Luxembourg"'']
* [https://web.archive.org/web/20061004130050/http://www.legilux.public.lu/leg/a/archives/2004/0731705/0731705.pdf#page=11 ''Règlement grand-ducal du 6 mai 2004 fixant les variétés de vignes et certaines pratiques culturales et oenologiques'']
* [https://web.archive.org/web/20160927074136/http://www.legilux.public.lu/leg/a/archives/1985/0014/1985A02331.html Legal Bestëmmungen iwwer d'Marque Nationale vum Wäin zu Lëtzebuerg]
* [http://www.entreprises.public.lu/content/marque_nationale/index.php?type=qualite#2 Websäit vun der Regierung iwwer d'Marque Nationale]
{{Referenzen}}

{{DEFAULTSORT:Waibau zu Letzebuerg}}
[[Kategorie:Wäibau zu Lëtzebuerg| ]]
[[Kategorie:Önologie]]