Quelltext vun der Säit Belair weisen

{{Infobox Uertschaft Lëtzebuerg
 | Numm (Franséisch) = Belair 
 | Numm (Däitsch) = Belair
 | Gemeng = {{Lëtzebuerg}}
 | Buergermeeschter = {{Buergermeeschter Lëtzebuerg}}
 | Awunner = {{Quartier Stad Lëtzebuerg Populatioun|Quartier=Belair}}
 | Awunnerdatum = {{Quartier Stad Lëtzebuerg Populatioun Joer}}
 | Koordinaten = {{coor dms|49|36|46|N|06|06|51|O}}
 }}
De '''Belair''' ass ee vun de 24 offizielle Quartiere vun der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] a läit am [[Westen|Weste]] vun der [[Haaptstad]].

De Quartier krut 1956 säin haitegen Numm. Virdrun huet en offiziell Neimärel (''Neumerl'') geheescht<ref name="R Philippart 2011" /><ref name=":1" />.

==Geschicht<ref name="Hémecht">{{Citation|url=https://persist.lu/ark:70795/48n7r3bqh/pages/138/articles/DTL952?search=50%20jor%20por%20belair|titel=JUBILÄUMSSCHRIFTEN. In: Hémecht, 37. Jg., nº Heft 3 (01.07.1985), S. 484.|bezochtdatum=11.05.2021|datum=1985|uitgever=Hémecht|taal=de}}</ref>==
Am [[13. Joerhonnert]] stoung op dem fräie Flouer vum haitege Quartier en Haff „Daubenfeld“, bei deen am Laf vun der Zäit nach en zweeten derbäi koum. De [[François Lascombes]] huet eng Iwwersiicht publizéiert mat den Evenementer déi mat dësen Häff ze dinn haten:

* [[1443]]: Belagerung vun der Stad duerch d'[[Burgundesch Nidderlanden|Burgunder]];
* [[1541]]: Amarsch vum [[Karel V. (HRR)|Karel V.]] iwwer de fréiere [[Kiem]] – den haitege [[Val Sainte-Croix|Kräizgrënnchen]] – an d'Stad;
* [[1544]]: Kämpf tëscht de keeserlechen a franséischen Truppen;
* ?: De [[Charles de Gontaut|Marschall Biron]] réckt vu Westen erfort géint d'[[Festung Lëtzebuerg|Festung]] vir, gëtt awer zeréckgeschloen; et gëtt e Feier am neien ''Haff Daubenfeld'';
* [[1673]]: an der Géigend vum Haff gëtt um ''Gaalgebierg'' de [[Gaalgen]] opgeriicht;
* [[1684]]: De [[François de Créqui|Marschall Créquy]] belagert zesumme mam [[Vauban]] d'Festung an eruewert se de [[4. Juni]] 1684;
* [[1698]]: d'[[Franséisch Okkupatioun (1684-1697)|franséisch Occupatioun]] ass eriwwer an déi zwéin „Daubenfeld-Häff“ ginn un d'[[Jesuitten]] iwwer; 
*[[1722]]: fir de Kräizgrënnchen z'ersetzen, gëtt déi haiteg Areler Strooss geplangt. Wärend der [[Éisträichesch Nidderlanden|Éisträichescher Herrschaft]] gëtt de Jesuittenuerden opgeléist; 
*[[1792]]: déi zwéin Häff gi versteet an duerno – aus strategesche Grënn – ofgerappt.
Dem Lascombes seng Chronik hält hei op…

Nodeems d'Festung [[1867]] geschleeft gouf, huet sech d'Stad no Westen hi vergréissert, d'Bevëlkerung geet an d'Luucht, nei Stroossen an déi éischt [[Biergertum|Bourgeoisieshaiser]] gi gebaut.

[[1919]]-[[1921]]: D'[[Congrégation des Franciscaines de la miséricorde|Franziskanerschwëstere]] bauen hiert [[Klouschter]] um Belair.

[[1920]] huet d'[[Gemeng Hollerech]] (mat de Sektiounen Neimärel a [[Bouneweg]]) mat der [[Lëtzebuerg (Stad)|Stad Lëtzebuerg]] fusionéiert<ref>{{Citation|url=http://legilux.public.lu/eli/etat/leg/loi/1920/03/26/n1/jo|titel=Loi du 26 mars 1920 concernant la fusion des communes de Hollerich, Rollingergrund et Hamm avec la ville de Luxembourg. - Legilux|bezochtdatum=2021-05-11|werk=legilux.public.lu}}</ref>. [[1935]] gëtt d'[[Grondschoul (Lëtzebuerg)|Primärschoul]] gebaut an de [[Grondsteen|Grondstee]] fir d'[[Clinique Sacré-Cœur]] gëtt [[1954]] geluecht.

Vun [[1938]] u gouf d'[[Kierch Lëtzebuerg-Belair|Belairer Kierch]] geplangt, se konnt awer wéinst dem [[Zweete Weltkrich]] eréischt 1957 [[Konsekratioun|konsekréiert]] ginn.

==Den Numm==
[[Fichier:Luxembourg, Maison Bel-Air (2).JPG|thumb|upright|D'[[Maison Bel-Air]], Architekt [[Mathias Martin (Architekt)|Mathias Martin]].]]
=== Duvenvelt ===
Vum 13. Joerhonnert bis an den Ufank vum [[20. Joerhonnert]] war fir den haitege Quartier den Numm ''Duvenvelt'' oder ''Daubenfeld'' geleefeg. D'Strooss déi vum [[Boulevard Grande-Duchesse-Charlotte (Stad Lëtzebuerg)|Boulevard Grande-Duchesse Charlotte]] bis bei de [[Kierfecht Märel|Märeler Kierfecht]] gefouert huet – déi haiteg [[Avenue Gaston-Diderich|Avenue Gaston Diderich]] – gouf ''Dauwelswee'', ''Dauvelt''<ref>[[Luxembourg City Tourist Office]], Toponoymie luxembourgeoise, „Plan Ville et environs“, 9e édition, 1999</ref> oder ''Rue de Daubenfeld'' genannt. Den Numm ass op d'[[Botterblumm]] ({{Fr}} ''grande douve'') zeréckzeféieren, déi sengerzäit do an de [[Wiss|Wisen]] a [[Mouer (Biotop)|Mouere]] gewuess ass<ref name=":1">{{Citation|url=https://a-z.lu/primo-explore/fulldisplay?docid=ALEPH_LUX01000568851&context=L&vid=BIBNET&search_scope=All_content&tab=all_content&lang=fr_FR|titel=Kräiz a quier duerch d'Stad an d'Gemeng Lëtzebuerg, S.16-19|bezochtdatum=11.05.2021|auteur=Fernand Théato|datum=2006|uitgever=Chorale Sang & Klang.|taal=lb}}</ref>.

=== Neimärel ===
Wéi uganks vum 20. Joerhonnert lues a lues Liewen an de Quartier koum, koum den Numm ''Neimärel'' op, well en zur [[Par Neimärel]] gehéiert huet<ref name=":1" />.

Wou den Numm Belair fir de Stater Quartier hierkënnt ass net sécher gewosst. Den Architekt [[Mathias Martin (Architekt)|Mathias Martin]] hat 1923 säin Haus an der haiteger ''[[Avenue Gaston-Diderich]]'' "[[Maison Bel-Air|Maison Bel Air]]" genannt, an och d'Strooss huet ursprénglech sou geheescht (Rue Bel-Air)<ref name=":0">1947 gouf d'Strooss an Avenue Gaston-Diderich ëmgenannt, nom fréiere Buergermeeschter vun der Stad Lëtzebuerg. Cf. R. Philippart, ons stad 98, 2011, S. 7.</ref>. Den Numm fënnt ee scho géint 1910 op offiziellen Dokumenter. Sou steet op de [[Baugeneemegung]]e fir d'Haiser déi d'[[Gemeng Hollerech]] sengerzäit ausgestallt hat, de [[Odonymie|Stroossennumm]] ''Rue Bel-air'' drop<ref name=":1" />. Et ass méiglech, datt den Numm vun der Strooss oder dem Martin sengem Haus 1957 och dem ganze Quartier säin Numm ginn huet.

Dem [[Robert Philippart]] no gëtt den Numm ''Belair'' mat Staddeeler déi ''Liicht, Loft an Uerdnung'' verspriechen associéiert<ref name="R Philippart 2011">R. Philippart, ''[[ons stad]]'' 98 (2011), S. 6-21.</ref>.

=== Belair ===
1956 huet de Stater Schäfferot de Quartier offiziell vun ''Neimärel'' a ''Belair'' an d'Strooss vu ''Rue Bel-Air'' an ''[[Avenue Gaston-Diderich]]'' ëmgedeeft<ref name="R Philippart 2011" />.

==Geographie==
De Quartier Belair ass 171,79 [[Hektar]] grouss a läit op enger Héicht tëscht 283,2 an 328,6 m<ref>{{Citation|url=https://maps.vdl.lu/portal/apps/sites/#/topo|titel=Les quartiers|bezochtdatum=28.05.2023|werk=maps.vdl.lu|Sprooch=fr}}</ref>.

D'Grenze vum Quartier sinn<ref name="R Philippart 2011"/>:
* am Osten de [[Boulevard Grande-Duchesse-Charlotte (Stad Lëtzebuerg)|Boulevard Grande-Duchesse-Charlotte]], vun der Stäreplaz ([[Place de l'Étoile (Stad Lëtzebuerg)|Place de l'Étoile]]) bis op den Ufank vun der Escher Strooss (''[[Route d'Esch (Stad Lëtzebuerg)|route d'Esch]]'');
* am Süden an am Westen d'[[Avenue Guillaume]] an d'[[Avenue du Dix-Septembre|Avenue du X-Septembre]] bis op d'[[Place de France (Stad Lëtzebuerg)|Place de France]]; vun do aus d'[[Rue Wurth-Paquet (Stad Lëtzebuerg)|Rue Wurth-Paquet]] an d'[[Rue Général-Omar-N.-Bradley|Rue Omar Bradley]] bis an d'[[Rue des Aubépines]]; vun der Kräizung Rue des Aubépines - [[Val Sainte-Croix]] (Kräizgrënnchen) bis op d'[[Route d'Arlon (Stad Lëtzebuerg)|Areler Strooss]] mécht d'Grenz mat der [[Stroossen|Gemeng Stroossen]] d'Grenz vum Quartier Belair (also net den nërdleche Rescht vun der Rue des Aubépines);
* am Norden d'Areler Strooss bis erof op d'Stäreplaz.

Ausser an der Rue des Aubépines gehéieren all Kéier béid Stroossesäiten zum Quartier Belair<ref name=":1" />.

==Awunner==
Entwécklung vun der Awunnerzuel<ref name="R Philippart 2011"/>:<br>
{| class="wikitable"
! Joer !! Awunner 
|-
|1887 ||87 
|- 
|1900 ||243 
|- 
|1934 ||3.200 
|- 
|1970 ||8.851 
|- 
|1991 ||7.687 
|-
|2006
|8.652<ref name=":1" />
|- 
|2010 ||9.683 
|-
|2021
|12.139
|}<br>
Op den {{Quartier Stad Lëtzebuerg Populatioun Joer}} hunn um Belair {{Quartier Stad Lëtzebuerg Populatioun|Quartier=Belair}} Leit gewunnt, wovun {{Quartier Stad Lëtzebuerg Undeel Lëtzebuerger|Quartier=Belair}}&nbsp;% Lëtzebuerger waren, géintiwwer {{Quartier Stad Lëtzebuerg Undeel Auslänner|Quartier=Belair}}&nbsp;% Auslänner<ref>{{PopVDL}}</ref>.
<br>
{| class="wikitable"
|+'''Belairer no Nationalitéit ('''{{Quartier Stad Lëtzebuerg Populatioun Joer}}''')'''
!Rang 
!Nationalitéit 
!Awunner 
!Prozent
|-
|
|TOTAL
|align=right|12 613
|align=right|100,00
|-
|{{0}}1
|{{LUX}}
|align=right|4 048
|align=right|32,09
|-
|{{0}}2
|{{FRA}}
|align=right|2 049
|align=right|16,25
|-
|{{0}}3
|{{ITA}}
|align=right|929
|align=right|7,37
|-
|{{0}}4
|{{ESP}}
|align=right|553
|align=right|4,38
|-
|{{0}}5
|{{POR}}
|align=right|478
|align=right|3,79
|-
|{{0}}6
|{{DEU}}
|align=right|474
|align=right|3,76
|-
|{{0}}7
|{{BEL}}
|align=right|460
|align=right|3,65
|-
|{{0}}8
|{{SYR}}
|align=right|250
|align=right|1,98
|-
|{{0}}9
|{{GRE}}
|align=right|193
|align=right|1,53
|-
|10
|{{USA}}
|align=right|187
|align=right|1,48
|-
|
|Top 10
|align=right|9 621
|align=right|78,28
|-
|
|Aner Nationalitéiten
|align=right|2 992
|align=right|23,72
|}

==Bekannt Leit vum Belair==
{{Div col|cols=2}}
* [[Joseph Goedert]] (1908-2012, Historiker)<ref name="Hémecht" />
* [[Emil Haag]] (*1942, fréieren Direkter vum [[Stater Kolléisch]]){{Source?}}
* [[Guillaume Kroll]] (1889-1973, Fuerscher)<ref>Cf. É. Haag, ''ons stad'' Nr. 98, 2011, S. 41, an och H. Kugener, S. 42-43 ibidem.</ref>
* [[François Lascombes]] (1921-1991, Historiker)<ref name="Hémecht" />
* [[Alain Meyer]] (*1949, Professer)<ref>Cf. A. Meyer, ''ons stad'' Nr. 98, 2011, S. 44-47.</ref>
* [[Léopold Reichling]] (1921-2009, Biolog) {{Source?}}
* [[Renée Wagener]] (*1962, Historikerin)<ref>Cf. R. Wagener, ''ons stad'' Nr. 98, 2011, S. 52-54.</ref>
{{Div col end}}

== Literatur ==
* ons stad Nr. 98, 2011
** [[Robert Philippart|Philippart, R.]]. ''Schickes Wohnviertel auf ehemaliger Industriebrache.'' S. 6-31.
** [[Henri Kugener|Kugener, H.]]. ''Mit dem Aeskulap-Stab unterwegs durch Belair.'' S. 22-27.
** [[Josy Braun|Braun, J.]]. ''Besuch beim Boss um Belair.'' S. 29.
** Huberty, Fernand. ''D'Liewen am Kräizgrënnchen an de fofzeger Joren.'' {{Sic}} S. 30-35.
** [[Marc Ney|Ney, M.]]. ''Le Val Sainte-Croix et ses Arquebusiers.'' S. 36-40.
** [[Emil Haag|Haag. E.]]. ''Guillaume Kroll (1889-1973) et la Villa Leclerc. Un grand scientifique méconnu au Luxembourg.''. S.41.
** Kugener, H.: ''Zur Geschichte der Villa Leclerc.'' S. 42-43.
** [[Alain Meyer|Meyer, A.]]. ''Souvenirs d'une jeunesse heureuse à Belair.''. S. 44-47.
** [[Evamaria Bange|Bange, E.]]. ''Diebe, Brandstifter und Kindsmörderinnen. Die Galgen der Stadt Luxemburg.''. S. 48-51.
** [[Renée Wagener|Wagener, R.]]. ''Batman & Winnetou. Eng Belairer Säitestrooss an de Siechzegerjoren.''. S. 52-54.
* [[François Lascombes|Lascombes, Fr.]], 1985. ''À 50 ans la paroisse de Bel-Air se souvient.'' 50 Jor Por Belair. Lëtzebuerg.
* Schneiders, A., 2007. ''Stadtentwicklungsplanung Luxemburg, Stadtteilrahmenplan Belair.'' Ville de Luxembourg, CMT.

== Kuckt och ==
* [[Kierch Lëtzebuerg-Belair]]
* [[Christ Roi-Kapell]] um Belair
* [[Villa Leclerc]]
* [[Maison Bel-Air]]

== Um Spaweck ==
{{Commonscat|Belair (Luxembourg City)|Belair}}

{{Navigatioun Quartiere vu Lëtzebuerg}}
{{Referenzen an Notten}}

[[Kategorie:Belair| ]]