Meteorit
Meteoritte si Festkierper vun ausserierdeschem Ursprong, déi duerch d'Atmosphär op d'Äerd falen. Si besti gewéinlech aus Silikatmineralen oder engem Eisen-Néckelalliage. Well et sech bal ëmmer ëm villkäreg Mineralaggregaten handelt, gi si onofhängeg vun hirer cheemescher Zesummesetzung zum Gestengs gezielt.
Allgemenges
[änneren | Quelltext änneren]Meteoroid
[änneren | Quelltext änneren]Als Meteoroid bezeechent een den Urspronkskierper, wann en nach am interplanetaresche Raum ass. Beim Antrëtt an d'Atmosphär liicht en op, wat als Meteor bezeechent gëtt. Wann en an der Atmosphär net vollstänneg vergloust, an en op de Buedem fält, nennt een e schliisslech Meteorit.
Meteorit
[änneren | Quelltext änneren]Meteoritte goufen am Sonnesystem produzéiert a si erméiglechen Ablécker an d'Fréizäit.
Meteoroiden, déi aus dem Sonnesystem stamen, hunn am Beräich vum Äerdorbit eng maximal heliozentresch Vitess vu ronn 42 km/s. Well d'Bunnvitess vun der Äerd ongeféier 30 km/s ass, sinn d'Relativvitessë vu maximal 72 km/s oder 260.000 km/h méiglech.
Beim Antrëtt an d'Äerdatmosphär ginn d'Meteoritte ganz staark ofgebremst, an dobäi un der Uewerfläch sou staark erhëtzt, datt si deelweis schmëlze resp. verdämpen. Well de Stuerz duerch d'Äerdatmosphär nëmmen e puer Sekonnen dauert, ka sech de Kär vu virun allem gréissere Meteoritten net besonnesch vill ophëtzen. Eréischt nom Opschlag kann déi un der Uewerfläch entstane Reiwungswäermt sech an dat Bannenzegt duerch Wäermleedung weiderginn. Well de Volume vun der opgehëtzter Uewerfläch am Verhältnes zum ganzen Volumen awer meeschtens kleng ass, bleift de Kär relativ kill an onverännert.
Etymologie
[änneren | Quelltext änneren]D'Wuert Meteorit leet sech of vum griicheschen μετέωρος metéōros mat der Bedeitung "eropgehuewen", "héich an der Loft" (vgl. Meteorologie). Haaptsächlech bis Mëtt vum 20. Joerhonnert goufe Meteoritte meeschtens Meteorsteng genannt[1][2], virdrun waren och d'Bezeechnungen Aerolith ("Loftsteen") an Uranolith[2] ("Himmelssteen") verbreet.[3] Bis Ufank vun den 1990er Jore goufen déi haut als Meteoroide bezeechent Objeten – genee wéi déi op d'Äerduewerfläch geroden Iwwerreschter vun dësen Objeten – als Meteoritte gefouert.[4],[5]
Kuckt och
[änneren | Quelltext änneren]Literatur
[änneren | Quelltext änneren]Fachbicher an Artikelen
[änneren | Quelltext änneren]- L. Schultz: Planetologie, eine Einführung. Birkhäuser-Verlag, Basel 1993. ISBN 3-7643-2294-2
- F. Heide: Kleine Meteoritenkunde. Springer-Verlag, Berlin 1988. ISBN 3-540-19140-2
- R. W. Bühler: Meteorite. Urmaterie aus dem interplanetaren Raum. Birkhäuser-Verlag, Basel 1988. ISBN 3-7643-1876-7
- N. Widauer (Hrsg.): Meteoriten – was von außen auf uns einstürzt. Texte und Bilder im Schnittpunkt von Wissenschaft, Kunst und Literatur. Verlag Niggli, Sulgen/Zürich 2005. ISBN 3-7212-0534-0
- O. R. Norton: The Cambridge Encyclopedia of Meteorites. Cambridge University Press, Cambridge 2002. ISBN 0-521-62143-7
- H. Y. McSween, Jr. McSween: Meteorites and Their Parent Planets. Cambridge University Press, Cambridge 1999. ISBN 0-521-58751-4
Um Spaweck
[änneren | Quelltext änneren]Commons: Meteorit – Biller, Videoen oder Audiodateien |
- (de) + (en) Erkennungshilfen und Informationen zur Meteoritensuche
- (de) Metoritten am Mineralienatlas
- (de) [1]
- (de) informativ Websäit iwwer Meteoritten a Mineraler
- (de) [2]
- (en) Online Meteorittekatalog vum Naturhistoresche Musée vu London
- (en) Meteoritical Bulletin Database
- (en) Meteoritical Society
- (en) [3]
- (en) Oplëschtung vu Meteoritten-Treffer
Referenzen
[Quelltext änneren]- ↑ Illustriertes Lexikon der Astronomie, Verlagsbuchhandlung von F. F. Weber, Leipzig 1881 (Reprint der Originalausgabe von 1880 nach dem Exemplar der Sächsischen Landesbibliothek – Staats- und Universitätsbibliothek Dresden, Reprint-Verlag-Leipzig, ISBN 3-8262-0405-0)
- ↑ 2,0 2,1 Der Neue Brockhaus – Allbuch in vier Bänden und einem Atlas (3. Band), F. A. Brockhaus, Leipzig 1941
- ↑ Allgemeine Infos über Meteoriten Archivéiert de(n) 02.11.2009. Gekuckt de(n) 24.05.2013.
- ↑ Vorauslexikon zur Brockhaus Enzyklopädie (Band 3), F. A. Brockhaus Mannheim 1986, ISBN 3-7653-0860-9
- ↑ Brockhaus Enzyklopädie, F. A. Brockhaus Mannheim 1991, ISBN für Band 14: ISBN 3-7653-1114-6