Wikipedia:Nummkonventiounen/Indien/Devangari
Sanskrit, Hindi an Nepali (Devanagari-Schrëft)
[Quelltext änneren]Fir Sanskrit, Hindi an Nepali gëtt d'Schrëft Devanagari benotzt. Am Laf vun der Zäit gauf d'Zeecherepertoire vum Sanskrit erweidert, fir bei Begrëffer aus dem Arabeschen an dem Persesche richteg schreiwen ze kënnen. Devangari ass eng Silbeschrëft, ausser ët kënnt en anere Vokal, deen duerch d'Vokalkuerzzeechen ugewise gëtt. D'Alphabet huet wesentlech méi Zeeche wéi dat laténgescht Alphabet, a mécht Ënnerscheeder bei Lauter, déi en Europäer knapp differenzéiere kann.
D'Ëmschrëft, déi op der Wikipedia benotzt gëtt, baséiert op enger wëssenschaftlecher Ëmschrëft awer ouni diakritesch Zeechen. Dëst erliichtert d'Schreiwe fir d'Auteuren enorm an ass och fir d'Lieser méi benotzerfrëndlech, well d'Begrëffer an all Browser ouni speziell Astellunge gelies kënne ginn.
Déi follgend Tabell gëllt fir Sanskrit. Sollt d'phoneetesch Lautschrëft an Hindi verschidde sinn, ass dëst a Klameren uginn. Am Hindi gëtt de kuerzen a um Enn vun engem Wuert meeschtens ewechgelooss (Ganesh amplaz Ganesha).
(D'Ëmschrëft w gëtt nëmmen da benotzt, wann d'Schreifweis mat v eendeiteg ze mann gebraucht gëtt. Beispiller: Swami, Diwali)
| Devanagari | Wëssenschaftlech Transliteratioun (IAST) |
Wikipedia-Ëmschrëft Transkriptioun |
Beispiller | Lautschrëft IPA |
|---|---|---|---|---|
| अ | a | a | Tabla | ʌ [an Hindi och ə] |
| आ ा | ā Ā | a | Rama | ɑː |
| इ ि | i | i | Indira | ɪ |
| ई ी | ī Ī | i | Sita | iː |
| उ ु | u | u | Guru | u |
| ऊ ू | ū Ū | u | Sutra | uː |
| ॠ ृ | ṛ Ṛ | ri | Rigveda | rˌ [an Hindi rɪ] |
| ए े | e | e | Deva | eː [an Hindi e] |
| ऐ ै | ai | ai | Vaishnava | aːɪ [an Hindi ɛ] |
| ओ ो | o | o | Moksha | oː [an Hindi o] |
| औ ौ | au | au | Kaurava | aːʊ [an Hindi ɔ] |
| क | ka | ka | Karma | k |
| ख | kha | kha | Khara | kʰ |
| ग | ga | ga | Ganesha | g |
| घ | gha | gha | Ghat (Hindi) | gʰ |
| ङ | ṅa Ṅa | na | Vedanga | ŋ |
| च | ca | cha | Chakra | ʧ |
| छ | cha | chha | Chhuri (Hindi) | ʧʰ |
| ज | ja | ja | Jaipur (Hindi) | ʤ |
| झ | jha | jha | Jharkhand (Hindi) | ʤʰ |
| ञ | ña Ña | na | Patanjali | ɲ |
| ट | ṭa Ṭa | ta | Tika (Hindi) | ʈ |
| ठ | ṭha Ṭha | tha | thik (Hindi) | ʈʰ |
| ड | ḍa, Ḍa | da | Danda | ɖ |
| ढ | ḍha Ḍha | dha | Dholak (Hindi) | ɖʰ |
| ण | ṇa Ṇa | na | Panini | ɳ |
| त | ta | ta | Tanduri (Hindi) | t |
| थ | tha | tha | Thali (Hindi) | tʰ |
| द | da | da | Dal (Hindi) | d |
| ध | dha | dha | Gandhi | dʰ |
| न | na | na | Natraj (Hindi) | n |
| प | pa | pa | Panir (Hindi) | p |
| फ | pha | pha | Phulgobhi (Hindi) | pʰ |
| ब | ba | ba | Beti (Hindi) | b |
| भ | bha | bha | Bharat (Hindi) | bʰ |
| म | ma | ma | Mandala | m |
| य | ya | ya | Yoga | j |
| र | ra | ra | Rashtra | ɽ |
| ल | la | la | Lakshmi | l |
| व | va | va (wa) | Veda, Diwali | v |
| श | śa Śa | sha | Shiva | ɕ |
| ष | ṣa Ṣa | sha | Vishnu | ʂ |
| स | sa | sa | Sarasvati | s |
| ह | ha | ha | Hatha | ɦ |
| Hëllefzeechen(Anusvara, Chandrabindu, Visarga) | ||||
| अं | aṃ aṅ, añ, aṇ, an, am |
an, am an, am |
Samsara (Sanskrit) Sansar (Hindi) |
n, ã ŋ, ɲ, ɳ, n, m |
| अँ | ã, ĩ, ũ, ẽ, ãi, õ, ãu |
an, in, un, en, ain, on, aun (oder mat m) |
Angrezi (Hindi) | |
| अः | ḥ | h | Shivah | |
| Zousätzlech Zeeche fir Hindi (fir Wierder mat arabeschem, perseschem oder westlechem Ursprong) | ||||
| क़ | qa | qa | Qutab | |
| ख़ | kha | kha | Bakhshish | |
| ग़ | ġa | ga | Gaflat | |
| ज़ | za | za | Zindagi | |
| ड़ | ṛa | ra | Ghori | |
| ढ़ | ṛha | rha | Garh | |
| फ़ | fa | fa | Faqir | |
| Selen Zeeche fir Sanskrit oder Vedesch | ||||
| ऋ | ṝ | ri | kri | rˌː |
| ऌ | ḷ | li | lˌ | |
| ॡ | ḹ | lri | klp | lˌː |
| Selen Zeeche fir Begrëffer aus aneren indesche Sproochen | ||||
| ऎ | e | e | kuerzen e aus Tamil | |
| ऒ | o | o | kurzes o aus Tamil | |
| ऍ | ê | e | nei Silb wéi bei "bat" | |
| ऑ | ȏ | o | nei Silb wéi bei "ball" | |
| ऩ | ṉa | na | n aus Tamil | |
| य़ | ẏa | ya | y aus Bengali, Oriya | |
| ऱ | ṟa | ra | r aus Tamil, Telugu etc. | |
| ळ | ḷa | la | l aus Marathi, Telugu etc. | |
| ऴ | ẕa | za | z aus Malayalam | |