Franz Werfel

Vu Wikipedia
Franz Werfel
Gebuer 10. September 1890
Prag
Gestuerwen 26. August 1945
Beverly Hills
Doudesursaach Häerzschlag
Nationalitéit Éisträich-Ungarn, USA
Aktivitéit Schrëftsteller, Dichter, Dramatiker, Dréibuchauteur, Science-Fiction-Schrëftsteller
Famill
Bestuet mat Alma Mahler-Werfel
Liewenspartner(in) Alma Mahler-Werfel

De Franz Viktor Werfel, gebuer den 10. September 1890 zu Prag, dunn an Éisträich-Ungarn, a gestuerwen de 26. August 1945 zu Beverly Hills, a Kalifornien, war en éisträichesche Schrëftsteller vu jidesch-dätschbéimeschen Originnen.

Hie war Che fe file vum lyreschen Expressionismus. An den 1920er an 1930er Jore ware seng Bicher Bestseller. Besonnesch seng Erzielungen an Theaterstécker ware populär, och wann de Werfel selwer seng Lyrik fir méi wichteg gehalen huet. Mat sengem Roman Verdi. Roman der Oper (1924) gouf hien ee vun de Protagoniste vun der Verdi-Renaissance an Däitschland. Besonnesch bekannt gouf säin historesche Roman an zwéi Bänn Die vierzig Tage des Musa Dagh 1933/47 (iwwer den Armeenesche Genozid) an Das Lied von Bernadette vun 1941.

Hien hat laang eng Liaisoun mat der Alma Mahler, der Wittfra vum Gustav Mahler an dono Fra vum Walter Gropius. 1938 si si nom Anschluss vun Éisträich duerch Hitler-Däitschland a Südfrankräich, a vun do 1940 iwwer Spuenien a Portugal an d'Vereenegt Staate vun Amerika an den Exil gaangen, vu wou hien 1941 d'Nationalitéit krut.

Wierker[änneren | Quelltext änneren]

Lyrik[änneren | Quelltext änneren]

  • 1911 Der Weltfreund (Gedichter)
  • 1913 Wir sind (Gedichter)
  • 1915 Einander - Oden, Lieder, Gestalten
  • 1917 Gesänge aus den drei Reichen (ausgew. Ged.)
  • 1919 Der Gerichtstag (Gedichter)
  • 1923 Beschwörungen (Gedichter)
  • 1928 Neue Gedichte
  • Der gute Mensch

Romaner[änneren | Quelltext änneren]

  • 1924 Verdi. Roman der Oper
  • 1928 Der Abituriententag. Die Geschichte einer Jugendschuld]]
  • 1929 Barbara oder die Frömmigkeit
  • 1931 Die Geschwister von Neapel
  • 1933/47 Die vierzig Tage des Musa Dagh (historesche Roman, 2 Bänn)
  • 1937 Höret die Stimme (=1956 Jeremias; historesche Roman)
  • 1939 Der veruntreute Himmel (ursprénglech: Der gestohlene Himmel)
  • 1941 Das Lied von Bernadette
  • 1946 Stern der Ungeborenen (1945 posthum erauskomm)

Erzielungen an Novellen[änneren | Quelltext änneren]

  • 1908–1920 Die schwarze Messe: Erzählungen.
  • 1920 Nicht der Mörder, der Ermordete ist schuldig
  • 1927 Der Tod des Kleinbürgers
  • 1927 Geheimnis eines Menschen (Novellen)
  • 1931 Kleine Verhältnisse
  • 1933 Das Trauerhaus In: Novellen deutscher Dichter der Gegenwart. Hrsg. Hermann Kesten. Allert de Lange, Amsterdam; wieder Piper, München 1957
  • 1939 Weißenstein, der Weltverbesserer
  • 1941 Eine blaßblaue Frauenschrift, ursprünglich in Buenos Aires verlegt und gedruckt; S. Fischer, Frankfurt 1955; Taschenbuch 1990, ISBN 3-596-29308-1,
  • 1943 Géza de Varsany

Dramen[änneren | Quelltext änneren]

  • 1911 Der Besuch aus dem Elysium (Eenakter)
  • 1912 Die Versuchung
  • 1914 Die Troerinnen des Euripides (Nachdichtung)
  • 1919 Mittagsgöttin (Zauberspiel)
  • 1920 Spiegelmensch („magische Verstrilogie“)
  • 1921 Bocksgesang (Tragödie)
  • 1922 Schweiger (Trauerspiel)
  • 1925 Juarez und Maximilian („dramatische Historie“)
  • 1926 Paulus unter den Juden („dramatische Legende“)
  • 1930 Das Reich Gottes in Böhmen („Tragödie eines Führers“)
  • 1936 Der Weg der Verheißung (Bibelspiel; 1937 Vertonung: Kurt Weill: The Eternal Road)
  • 1937 In einer Nacht
  • 1944 Jacobowsky und der Oberst („Komödie einer Tragödie“)

Libretti[änneren | Quelltext änneren]

posthum erauskomm[änneren | Quelltext änneren]

  • 1946 Gedichte aus den Jahren 1908 bis 1945
  • 1946 Zwischen Oben und Unten (Sammlung vun Essayen)
  • 1952 (1938/39 entstanden) Cella oder die Überwinder (Romanfragment)

Gesamtausgaben[änneren | Quelltext änneren]

  • 1948–67 Gesammelte Werke in Einzelbänden Hg. Adolf D. Klarmann, Frankfurt
  • 1989–93 Gesammelte Werke in Einzelbänden Hg. Knut Beck, Frankfurt

Literatur[änneren | Quelltext änneren]

  • Norbert Abels: Franz Werfel. Mit Selbstzeugnissen und Bilddokumenten. (= Rowohlts Monographien; 472). 2. Auflage. Rowohlt, Reinbek bei Hamburg 1993. ISBN 3-499-50472-3.
  • Lore B. Foltin: Franz Werfel. (= Sammlung Metzler; 115; Abt. D). Metzler, Stuttgart 1972, ISBN 3-476-10115-0.
  • Peter Stephan Jungk: Franz Werfel. Eine Lebensgeschichte. Fischer, Frankfurt am Main 2001, ISBN 3-596-14975-4.
  • Wolfgang Paulsen: Franz Werfel. Sein Weg in den Roman. Franke, Tübingen u. a. 1995, ISBN 3-7720-2147-6.
  • Hans Wagener: Von Weißstrümpfen und Motormenschen – Franz Werfel und der National(sozial)ismus. In: Literatur und politische Aktualität. Amsterdam 1993, S. 326–346

Um Spaweck[änneren | Quelltext änneren]

Commons: Franz Werfel – Biller, Videoen oder Audiodateien