Guinea: Ënnerscheed tëscht de Versiounen
k →top: k |
Geschicht |
||
| Linn 1: | Linn 1: | ||
{{Infobox Land |
{{Infobox Land |
||
| Numm = République de Guinée<br />Republik Guinea |
| Numm = République de Guinée<br />Republik Guinea |
||
| Fändel = Flag of Guinea.svg |
| Fändel = Flag of Guinea.svg |
||
| Fändel Bildbreet= |
| Fändel Bildbreet = |
||
| Fändel Artikel = Fändel vu Guinea |
| Fändel Artikel = Fändel vu Guinea |
||
| Wopen = Guinea crest01.png |
| Wopen = Guinea crest01.png |
||
| Wope Breet = 100px |
| Wope Breet = 100px |
||
| Wopen Artikel = Wope vu Guinea |
| Wopen Artikel = Wope vu Guinea |
||
| National Devise = Travail, Justice, Solidarité |
| National Devise = Travail, Justice, Solidarité |
||
| Kaart= Location Guinea AU Africa.svg |
| Kaart = Location Guinea AU Africa.svg |
||
| Kaart Breet = |
| Kaart Breet = |
||
| Offiziell Sprooch = [[Franséisch]] |
| Offiziell Sprooch = [[Franséisch]] |
||
| Haaptstad = [[Conakry]] |
| Haaptstad = [[Conakry]] |
||
| Haaptstad Awunner = |
| Haaptstad Awunner = |
||
| Haaptstad Koordinaten = |
| Haaptstad Koordinaten = |
||
| Staatsform = [[Republik]] |
| Staatsform = [[Republik]] |
||
| Landeschef Titel = Staatschef |
| Landeschef Titel = Staatschef |
||
| Landeschef = [[Alpha Condé]] |
| Landeschef = [[Alpha Condé]] |
||
| Regierungschef |
| Regierungschef Tite = Regierungschef |
||
| Regierungschef = [[Mohamed Saïd Fofana]] |
| Regierungschef = [[Mohamed Saïd Fofana]] |
||
| Total Fläch= 250.158 |
| Total Fläch = 250.158 |
||
| Fläch Plaz = 78 |
| Fläch Plaz = 78 |
||
| Waasserfläch = |
| Waasserfläch = |
||
| Bevëlkerung = |
| Bevëlkerung = 11.628.972 <small>(2014)</small> |
||
| Bevëlkerung Plaz =79 |
| Bevëlkerung Plaz = 79 |
||
| Bevëlkerungsdicht = 40,7 |
| Bevëlkerungsdicht = 40,7 |
||
| Onofhängegkeet = [[2. Oktober]] [[1958]] (vu Frankräich) |
| Onofhängegkeet = [[2. Oktober]] [[1958]] (vu Frankräich) |
||
| Nationalfeierdag = [[3. Abrëll]] |
| Nationalfeierdag = [[3. Abrëll]] |
||
| Nationalhymn = '' |
| Nationalhymn = ''Liberté'' |
||
| Währung = [[Guinea-Franc]] (GNF) |
| Währung = [[Guinea-Franc]] (GNF) |
||
| Zäitzon = +0 |
| Zäitzon = +0 |
||
| Internet TLD = .gn |
| Internet TLD = [[.gn]] |
||
| Telefonsprefix = +224 |
| Telefonsprefix = +224 |
||
| Notizen = |
| Notizen = |
||
| Extra Bild = Guinea.png |
| Extra Bild = Guinea.png |
||
| Extra Bild2 = |
| Extra Bild2 =}} |
||
}} |
|||
'''Guinea''', op [[Franséisch]] ''République de Guinée'', ass e Staat a [[Westafrika]]. |
'''Guinea''', op [[Franséisch]] ''République de Guinée'', ass e Staat a [[Westafrika]]. |
||
== |
== Geographie == |
||
Guinea ass 245.857 Quadratkilometer grouss an domat ongeféier esougrouss wéi d'[[Vereenegt Kinnekräich]]. Et grenzt un d'[[Côte d'Ivoire]] (816 Kilometer laang Grenz), [[Guinea-Bissau]] (421 km), [[Liberia]] (590 km), [[Mali]] (1.062 km), [[Senegal]] (363 km) a [[Sierra Leone]] (794 km). Donieft huet Guinea och nach 320 km Küst um [[Atlantik]]. |
|||
Déi offiziell Sprooch a Guinea ass Franséisch. |
|||
== Geschicht == |
|||
=== Pre-europäesch Zäit === |
|||
Dat haitegt Guinea war Deel vun enger Rei westafrikanesche Räicher, ugefaange mam [[Ghanaräich]] ëm d'Joer [[900]]. Duerno ass d'[[Kinnekräich vu Sosso]] am 12. an 13. Joerhonnert komm. No der Schluecht vu Kirina 1235 huet d'[[Maliräich]] d'Kontroll iwwer d'Regioun gewonnen, mee ass mat der Zäit wéinst interne Konflikter ëmmer méi schwaach ginn, éier et dunn opgeléist ginn ass. Ee vun de stäerksten Nofolger war de Staat Songhai, dat spéidert [[Songhairäich]]. Et war méi grouss a méi räich wéi seng Virgänger, mee ass och interne Krisen an engem Biergerkrich zum Affer gefall a 1591 no der Schluecht vu Tondibi zesummegefall. |
|||
Duerno ass eng chaotesch Period komm, éier am 18. Joerhonnert islamistesch Staate gegrënnt gi sinn, déi Stabilitéit an d'Regioun bruecht hunn. Eng parallel Entwécklung war d'Ukomme vun de [[Fulani]] Moslemen an d'Héichland vum [[Fouta-Djalon]] am fréien 18. Joerhonnert. |
|||
=== Europäesch Kolonialisatioun === |
|||
Déi éischt Europäer sinn zur Zäit vun de portugiseschen Entdeckungen am 15. Joerhonnert komm, wat den Ufank vum Sklavenhandel matsechbruecht huet. 1890 ass Guinea als franséisch Kolonie gegrënnt ginn. D'Haaptstad [[Conakry]] ass am selwechte Joer op der Insel [[Tombo]] gegrënnt ginn. Fënnef Joer méi spéit ass den Territoire an d'[[Franséisch Westafrika|Franséischt Westafrika]] integréiert ginn. |
|||
Den [[28. September]] [[1958]], ënnert der Leedung vum [[Charles de Gaulle]], huet Metropolfrankräich e [[Referendum]] iwwer eng nei Verfassung an d'Schafe vun der [[Fënneft Republik|fënnefter Republik]] gehalen. D'Kolonien (ausser [[Algerien]], dat legal en direkten Deel vu Frankräich war) haten d'Wiel tëscht direkter Onofhängegkeet oder d'Verbleiwen als franséisch Kolonie. Mat der Ausnam vu Guinea hunn all d'Kolonien (no vill franséischer Propaganda an Dreeungen) fir déi zweet Optioun gestëmmt. Esou ass Guinea déi éischt franséisch Kolonie um afrikanesche Kontinent ginn, déi onofhängeg ginn ass. DDomat hunn d'Fransousen awer direkt hir komplett Assistenz opgehalen. |
|||
=== Onofhängegkeet === |
|||
Éischte President war den [[Ahmed Sékou Touré]], deen eng sozialistesch Wirtschaftspolitik ëmgesat huet an d'Oppositioun ënnerdréckt huet. Ënnert him ass d'Land Member vun der [[Beweegung vun den net-alignéierte Staate]] ginn, an huet awer enk Verbindungen zum Ostblock entwéckelt. |
|||
No dem Touré sengem Doud 1984 huet de Generol [[Lansana Conté]] d'Muecht u sech gerappt. Hien huet sengem Virgänger seng Wirtschaftspolitik geännert, mee trotzdeem diktatorial weiderregéiert. Eréischt 1993 goufe Wale gehalen, an deenen hien zum President vun enger ziviller Regierung gewielt ginn ass. Hie ass 1998 an 2003 erëmgewielt ginn, obwuel all déi Walen vun Irregularitéite markéiert waren an d'Resultater ëmstridde sinn. |
|||
=== 21. Joerhonnert === |
|||
Trotz de Konflikter an den Nopeschlänner [[Sierra Leone]] a [[Liberia]] ass Guinea intern stabil bliwwen. Mat der Zäit an dem Neiopbau vun deene Länner huet sech dunn awer déi guinäesch politesch a wirtschaftlech Kris verschäerft. Eng schlecht Ekonomie a wäitleefeg Onzefriddenheet mat enger korrupter Regierung hunn 2006 zwou massiv Streikwelle provozéiert, während deenen och 10 Studente vun der Arméi erschoss gi sinn. En drëtten nationale Streik am fréien 2007 huet a ville Stied gewalttäteg Protester mat iwwer 100 Doudege provozéiert, wouropshin zwou Woche laang Krichsrecht deklaréiert gouf. Guinea stoung kuerz virum Biergerkrich a fir d'[[Gewerkschaft]]en ze berouegen an den Onrouen en Enn ze setzen huet de Conté eng Rei sozial Mesure geholl an am Mäerz 2007 en neie Premierminister ernimmt. |
|||
2008 ass de Conté enges natierlechen Doud gestuerwen an de Kapitän [[Moussa Dadis Camara]] huet erfollegräich e Militärputsch geleet an d'Verfassung ausgesat. Säi Refus, dem nationalen an internationalen Drock nozeginn an zréckzetrieden, huet d'politesch Spannung verschäerft. Héichpunkt vun deene Spannunge war eng Manifestatioun vun der Oppositioun am September 2009, bei där méi wéi 150 Demonstrante vun der Presidentegarde erschoss gi sinn. Am Dezember 2009 ass de Camara bei engem Mordversuch verletzt ginn an an de Burkina Faso an den Exil gaangen. Eng Interimsregierung huet Guinea op de Wee vun der Demokratie bruecht. |
|||
2010 an 2013 huet Guinea seng éischt demokratesch Presidentewalen, respektiv legislativ Wale gehalen. President ass den [[Alpha Condé]] ginn. Hien ass 2015 erëmgewielt ginn. |
|||
== Um Spaweck == |
== Um Spaweck == |
||
* Guinea am [https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gv.html CIA World Fact Book] |
|||
* Geschicht vu Guinea am [http://www.ciaworldfactbook.us/africa/guinea.html CIA World Fact Book] |
|||
{{Commonscat}} |
{{Commonscat}} |
||
Versioun vum 16:26, 22. Mee 2017
| République de Guinée Republik Guinea | |||||
| |||||
| National Devise: Travail, Justice, Solidarité | |||||
 | |||||
| Offiziell Sprooch: | Franséisch | ||||
| Haaptstad: | Conakry | ||||
| Staatsform: | Republik | ||||
| • Staatschef: | Alpha Condé | ||||
| • Regierungschef: | Mohamed Saïd Fofana | ||||
| Fläch: | 250.158 km² (78.) | ||||
| Bevëlkerung: | 11.628.972 (2014) (79.) | ||||
| • Bevëlkerungsdicht: | 40,7/km² | ||||
| Onofhängegkeet: | 2. Oktober 1958 (vu Frankräich) | ||||
| Nationalfeierdag: | 3. Abrëll | ||||
| Nationalhymn: | Liberté | ||||
| Zäitzon: | UTC +0 | ||||
| Internet TLD: | .gn | ||||
| Internationalen Telefonsprefix: |
+224 | ||||
 | |||||
Guinea, op Franséisch République de Guinée, ass e Staat a Westafrika.
Geographie
Guinea ass 245.857 Quadratkilometer grouss an domat ongeféier esougrouss wéi d'Vereenegt Kinnekräich. Et grenzt un d'Côte d'Ivoire (816 Kilometer laang Grenz), Guinea-Bissau (421 km), Liberia (590 km), Mali (1.062 km), Senegal (363 km) a Sierra Leone (794 km). Donieft huet Guinea och nach 320 km Küst um Atlantik.
Geschicht
Pre-europäesch Zäit
Dat haitegt Guinea war Deel vun enger Rei westafrikanesche Räicher, ugefaange mam Ghanaräich ëm d'Joer 900. Duerno ass d'Kinnekräich vu Sosso am 12. an 13. Joerhonnert komm. No der Schluecht vu Kirina 1235 huet d'Maliräich d'Kontroll iwwer d'Regioun gewonnen, mee ass mat der Zäit wéinst interne Konflikter ëmmer méi schwaach ginn, éier et dunn opgeléist ginn ass. Ee vun de stäerksten Nofolger war de Staat Songhai, dat spéidert Songhairäich. Et war méi grouss a méi räich wéi seng Virgänger, mee ass och interne Krisen an engem Biergerkrich zum Affer gefall a 1591 no der Schluecht vu Tondibi zesummegefall.
Duerno ass eng chaotesch Period komm, éier am 18. Joerhonnert islamistesch Staate gegrënnt gi sinn, déi Stabilitéit an d'Regioun bruecht hunn. Eng parallel Entwécklung war d'Ukomme vun de Fulani Moslemen an d'Héichland vum Fouta-Djalon am fréien 18. Joerhonnert.
Europäesch Kolonialisatioun
Déi éischt Europäer sinn zur Zäit vun de portugiseschen Entdeckungen am 15. Joerhonnert komm, wat den Ufank vum Sklavenhandel matsechbruecht huet. 1890 ass Guinea als franséisch Kolonie gegrënnt ginn. D'Haaptstad Conakry ass am selwechte Joer op der Insel Tombo gegrënnt ginn. Fënnef Joer méi spéit ass den Territoire an d'Franséischt Westafrika integréiert ginn.
Den 28. September 1958, ënnert der Leedung vum Charles de Gaulle, huet Metropolfrankräich e Referendum iwwer eng nei Verfassung an d'Schafe vun der fënnefter Republik gehalen. D'Kolonien (ausser Algerien, dat legal en direkten Deel vu Frankräich war) haten d'Wiel tëscht direkter Onofhängegkeet oder d'Verbleiwen als franséisch Kolonie. Mat der Ausnam vu Guinea hunn all d'Kolonien (no vill franséischer Propaganda an Dreeungen) fir déi zweet Optioun gestëmmt. Esou ass Guinea déi éischt franséisch Kolonie um afrikanesche Kontinent ginn, déi onofhängeg ginn ass. DDomat hunn d'Fransousen awer direkt hir komplett Assistenz opgehalen.
Onofhängegkeet
Éischte President war den Ahmed Sékou Touré, deen eng sozialistesch Wirtschaftspolitik ëmgesat huet an d'Oppositioun ënnerdréckt huet. Ënnert him ass d'Land Member vun der Beweegung vun den net-alignéierte Staate ginn, an huet awer enk Verbindungen zum Ostblock entwéckelt.
No dem Touré sengem Doud 1984 huet de Generol Lansana Conté d'Muecht u sech gerappt. Hien huet sengem Virgänger seng Wirtschaftspolitik geännert, mee trotzdeem diktatorial weiderregéiert. Eréischt 1993 goufe Wale gehalen, an deenen hien zum President vun enger ziviller Regierung gewielt ginn ass. Hie ass 1998 an 2003 erëmgewielt ginn, obwuel all déi Walen vun Irregularitéite markéiert waren an d'Resultater ëmstridde sinn.
21. Joerhonnert
Trotz de Konflikter an den Nopeschlänner Sierra Leone a Liberia ass Guinea intern stabil bliwwen. Mat der Zäit an dem Neiopbau vun deene Länner huet sech dunn awer déi guinäesch politesch a wirtschaftlech Kris verschäerft. Eng schlecht Ekonomie a wäitleefeg Onzefriddenheet mat enger korrupter Regierung hunn 2006 zwou massiv Streikwelle provozéiert, während deenen och 10 Studente vun der Arméi erschoss gi sinn. En drëtten nationale Streik am fréien 2007 huet a ville Stied gewalttäteg Protester mat iwwer 100 Doudege provozéiert, wouropshin zwou Woche laang Krichsrecht deklaréiert gouf. Guinea stoung kuerz virum Biergerkrich a fir d'Gewerkschaften ze berouegen an den Onrouen en Enn ze setzen huet de Conté eng Rei sozial Mesure geholl an am Mäerz 2007 en neie Premierminister ernimmt.
2008 ass de Conté enges natierlechen Doud gestuerwen an de Kapitän Moussa Dadis Camara huet erfollegräich e Militärputsch geleet an d'Verfassung ausgesat. Säi Refus, dem nationalen an internationalen Drock nozeginn an zréckzetrieden, huet d'politesch Spannung verschäerft. Héichpunkt vun deene Spannunge war eng Manifestatioun vun der Oppositioun am September 2009, bei där méi wéi 150 Demonstrante vun der Presidentegarde erschoss gi sinn. Am Dezember 2009 ass de Camara bei engem Mordversuch verletzt ginn an an de Burkina Faso an den Exil gaangen. Eng Interimsregierung huet Guinea op de Wee vun der Demokratie bruecht.
2010 an 2013 huet Guinea seng éischt demokratesch Presidentewalen, respektiv legislativ Wale gehalen. President ass den Alpha Condé ginn. Hien ass 2015 erëmgewielt ginn.
Um Spaweck
- Guinea am CIA World Fact Book
- Geschicht vu Guinea am CIA World Fact Book
| Commons: Guinea – Biller, Videoen oder Audiodateien |
