Méizuel

Vu Wikipedia

D'Méizuel (oder Plural, vum lat. (numerus) pluralis „wat an der Méizuel steet“, ofgeleet vu lat. plures „hirer méi“; ofgekierzt pl), ass an der Grammaire eng Bezeechnung fir en Numerus, dee "méi wéi een" ausdréckt. De Contraire ass d'Eenzuel (oder Singular).

A verschiddene Sprooche gëtt et eege Forme fir de sougenannten Dual (= wat sech op zwou Saachen oder Persoune bezitt), Trial (dräi Deeler) oder Paukal (e puer Deeler).

Méizuel bei Artikelen[änneren | Quelltext änneren]

Méizuel vun Artikelen am Lëtzebuergeschen[änneren | Quelltext änneren]

An der Méizuel gëtt et nëmmen ee bestëmmten Artikel fir déi dräi Genren:

männlech weiblech sächlech
d'Camionen d'Dieren d'Kanner

Méizuel bei Substantiver[änneren | Quelltext änneren]

D'Méizuel vu Substantive gëtt jee no Sprooch ënnerschiddlech gebilt.

Méizuel am Lëtzebuergeschen[änneren | Quelltext änneren]

Am Lëtzebuergesche gëtt et en ettlech Manéieren, fir d'Méizuel grammatesch auszedrécken, woubäi et keng eendeiteg oder allgemeng Reegel gëtt, watfireng Form bei watfir Wierder gebraucht gëtt.

Déi heefegst Endunge sinn:

-er

d'Bett pl= d'Better
den Dësch pl = d'Dëscher

-en

d'Fra pl = d'Fraen
d'Wonn pl = d'Wonnen

Wierder aus anere Sproochen

  • Wierder déi aus dem Franséische kommen, kréien am Allgemengen d'Endung -(e)n an der Méizuel:
de Client pl = d'Clienten
de Waggon pl = d'Waggonen
d'Ficelle pl = d'Ficellen
  • Dat selwecht gëllt fir Wierder déi aus soss Sprooche kommen:
den Toreador pl = d'Toreadoren
d'Paprika pl = d'Paprikaen
de Computer pl = d'Computeren
  • Bei Wierder, déi aus dem Laténgeschen, dem Griicheschen, dem Italieenesche oder dem Englesche kommen, gëtt et nieft dem Drunhänke vun "-en" och d'Méiglechkeet, d'Pluralform aus deene Sproochen ze gebrauchen:

Referendumen oder Referenda, Lexikonen oder Lexika, Lemmaen oder Lemmata, Librettoen oder Libretti, Fanen oder Fans,...[1]

Ausname vun dësen Ausname si verschidde laténgesch Wierder op "-us", bei deenen "-us" duerch "-en" ersat gëtt: Sg. Rhythmus; Pl. Rhythmen, an net *Rhythmussen.

Och Ofkierzunge kréien an der Méizuel "-en":

Asblen, GMOen, PCen,...

Méizuel vun -in

Weiblech Beruffs- oder Funktiounsbezeechnunge mat der Endung -in kréien an der Méizuel -nen bäi:

d'Léierin pl = d'Léierinnen
d'Presidentin pl = d'Presidentinnen

Verschiddener changéieren de Vokal oder Duebellaut an der Méizuel:

den Numm pl = d'Nimm
de Plou pl = d'Pléi
de Schaf pl = d'Schief

Aner Substantiver bleiwen onverännert:

d'Päerd pl = d'Päerd
de Schong pl = d'Schong
de Fréisser pl = d'Fréisser

En ettlech changéieren e Konsonant an/oder e Vokal, an/oder kréien eng Silb méi:

d'Blat pl = d'Blieder
d'Haus pl = d'Haiser
d'Maus pl = d'Mais
d'Glas pl = d'Glieser

Zu gudder Lescht gëtt et nach déi, déi en en an der Eenzuel hunn, an deen an der Méizuel verléieren:

den Deputéierten pl = d'Deputéiert.

An natierlech gëllt och bei de Pluralformen d'Eifeler Reegel, dat heescht, datt den "-n", jee nodeem mat wat dat nächst Wuert ufänkt, ewechfält:

d'Toreadoren an der Arena Mee: d'Toreadore beim Patt
d'Paprikaen op der Zalot Mee: d'Paprikae sinn zeideg
d'Computeren ënner dem Schreifdësch Mee: d'Computere goufen ausgeliwwert

Referenzen[Quelltext änneren]

  1. Dobäi kënnt et alt zu Duebelmarkéierungen, wann ee sech der Méizuel net bewosst ass, wéi z. B. bei *Spaghettien, *Maccaronien, asw.

Literatur[änneren | Quelltext änneren]