Yak

E Yak an Tibet

De Yak (Bos mutus, bis 2003 Bos grunniens) ass eng Ranneraart, déi an Zentralasien virkënnt.

Et ass eng vun de fënnef Ranneraarten, déi vum Mënsch gezeemt goufen. Den Numm "Yak" kënnt aus dem Tibetaneschen གཡག་ - yag, wat do awer just de Stéier bezeechent.

Charakteristiken

E wëlle Yak (Bos mutus) ka vu Kapp bis Schwanz 3,25 m laang ginn, eng Schëllerhéicht vun 2 m an e Gewiicht vun 1000 kg erreechen. D'Kéi sinn däitlech méi kleng a weie ronn 350 kg. Den domestizéierte Yak (Bos grunniens) gëtt manner grouss - si kommen op eng Schëllerhéicht vu ronn 120 cm, woubäi d'Kéi ronn 10 cm méi kleng sinn. D'Haus-Yak-Stéiere weie bis zu 400 kg, d'Kéi der 250 bis 280.

D'Yake si buuschteg an hunn en zolitte Pelz, dee se géint d'Keelt schützt. Déi wëll Yaken hunn eng schwaarz-brong Faarf, iwwerdeems déi gezillte verschiddefaarweg Pelzer kënnen hunn, vu schwaarz iwwer brong bis zu roudelzeg a wäiss, oder gefleckt. D'Stéieren hunn Haren, déi no uewe gebéit sinn a bis zu 1m laang kënne ginn. Déi vun de Kéi si méi kleng.

Verbreedung

Ursprénglech hunn d'Yaken am Himalaya, Tibet an a groussen Deeler vun de chineesesche Provënze Sinkiang a Qinghai gelieft. Haut sinn déi wëll Yake bal ausgestuerwen, Enn 1996 gouf hir Populatioun op just nach 15.000 Exemplairë geschat. Si liewen do a fielsege Steppen, op enger Héicht vun 3000 bis 5500 Meter. Am Wanter zéie s'a méi niddereg geleeë Géigenden.

Gebrauch

D'Yake gi vum Mënsch geziicht an traditionell gebraucht als Laaschten- an Zuchdéier. Vun der Yakmëllech gëtt Botter gemaach, déi d'Tibetaner zu Bottertéi verschaffen. D'Buuschten an de Pelz ginn zu Gezei an zu Zelter verschafft. D'Yak-Fläpp gi gedréchent an als Brennes benotzt. Hiert Fleesch ka giess ginn.

Biller

• 
  Am Tibet ginn d'Yaken als Zuchdéier agesat.
• 
  Festlech gerëschte Yaken.
• 
  E Yak als traditionellt Laaschtendéier.

Um Spaweck

Commons: Yak – Biller, Videoen oder Audiodateien