Canis Major
| Date vum Stärebild Canis Major | |
|---|---|
| Lëtzebuergeschen Numm | Groussen Hond |
| Laténgeschen Numm | Canis Major |
| Laténgesche Geenitiv | Canis Majoris |
| Laténgesch Ofkierzung | CMa |
| Positioun | Himmelsequator |
| Rektaszensioun | 6h 11m bis 7h 28m |
| Deklinatioun | -11° 00´ bis -33° 15´ |
| Fläch | 380 Quadratgrad |
| Siichtbar op de Breedegraden | 57° Nord bis 90° Süd |
| Observatiounszäitraum fir Mëtteleuropa |
Wanter |
| Zuel vu Stäre mat Gréisst < 3m |
5 |
| Hellste Stär, Gréisst |
Sirius (α Canis Majoris), -1,44m |
| Meteorstréim | - |
| Nopeschstärebiller (vun Norden am Auerzäresënn) |
Monoceros |
| |
De Groussen Hond (Latäin Canis Major) ass e Stärebild südlech vum Himmelsequator.
Beschreiwung
[änneren | Quelltext änneren]De Canis Major ass en opfällegt Stärebild südwestlech vum markanten Orion. Déi dräi Stäre vun der Orionceinture weisen direkt op de Sirius, den hellste Stär um Nuetshimmel, deen och de südlechsten Eckpunkt vum Wantersechseck markéiert.
Vu Mëtteleuropa aus gesinn, steet de Canis Major am Wanter déif iwwer dem Südhorizont.
Duerch de westlechen Deel vum Stärebild zitt sech dat stäreräicht Band vun der Mëllechstrooss, dofir kënnen am Canis Major e puer interessant Stärekéip observéiert ginn.
Himmelsobjeten
[änneren | Quelltext änneren]Stären
[änneren | Quelltext änneren]| B | F | Numm o. aner Bezeechnungen | Gréisst | Lj | Spektralklass |
|---|---|---|---|---|---|
| α | 9 | Sirius, Aschere, Canicula, Hundsstern | -1,5m | 8,7 | A1 V |
| ε | 21 | Adhara | 1,50m | 431 | B2 III |
| δ | 25 | Wezen, Alwazn | 1,83m | 1792 | F8 Ia |
| β | 2 | Murzim, Mirzim, Mirza | 1,98m | 715 | B1 II |
| η | 31 | Aludra, | 2,45m | 3200 | B5 Ia |
| ζ1 | 1 | Furud, Phurud | 3,02m | 46 | |
| ο2 | 24 | 3,02m | 2500 | B3 Ia | |
| σ | 22 | 3,49m | 1500 | K8 Ib | |
| ο1 | 16 | 3,89m | 2000 | K3 Ia | |
| ν2 | 7 | 3,95m | 80 | K1 III | |
| ω | 28 | 4,01m | 500 | B3 IV | |
| θ | 14 | 4,08m | 200 | K4 III | |
| γ | 23 | Muliphein | 4,11m | 402 | B8 II |
| ξ1 | 4 | 4,34m | |||
| ι | 20 | 4,36m | |||
| κ | 13 | 4,36m | 800 | B2 IV | |
| π | 30 | 4,37m | |||
| ν3 | 8 | 4,42m | |||
| 27 | EW CaM | 4,42m | 1000 | B3 III | |
| λ | 4,47m | ||||
| ξ2 | 5 | 4,54m | |||
| π | 19 | 4,66m | |||
| 15 | 4,82m | ||||
| 29 | UW CMa | 4,88m | |||
| μ | 18 | 5,0m | 500 | G3 III |
De Sirius (α Canis Majoris) ass mat enger visueller Magnitude vu -1,44m den hellste Stär um Nuetshimmel. Mat enger Distanz vun 8,7 Liichtjoer ass et ee vun deene Stären, déi am noosten zu der Äerd leien. De Sirius ass en Duebelstär. Hien huet e liichtschwaache Begleeder mat enger Hellegkeet vun 8,7m. Et handelt sech ëm e Wäissen Zwerg, deen den Haaptstär a 50 Joer eng Kéier ëmkreest. Schonn 1845 huet de Friedrich Wilhelm Bessel Verännerungen am Spektrum vum Sirius festgestallt, déi op e Begleetstär higewisen hunn. Dee konnt awer eréischt am Joer 1865 mat engem leeschtungsstaarken Teleskop entdeckt ginn. D'System Sirius ass optesch schwéier ze gesinn, well den Hellegkeetsënnerscheed vun deenen zwou Komponenten 10 Gréissteklasse grouss ass, an den hellen Haaptstär de Begleeder iwwerstraalt.
Den Haaptstär straalt e wäisst Liicht aus, a gehéiert zu der Spektralklass A. Hien huet den 1,8fachen Duerchmiesser an déi 23fach Liichtkraaft vun eiser Sonn.
Den Urspronk vum Numm Sirius ass net ganz sécher. Méiglecherweis staamt en aus der babylonescher Zäit a bedeit „de Liichtenden“. Hie kéint awer och aus der Sprooch vun de Sumerer stamen a „gliddeg waarm“ heeschen.
Den drëtthellste Stär am Groussen Hond, δ Canis Majoris, ass 1800 Liichtjoer vun eis ewech. Hie liicht wäiss an ass e Risestär mat der Spektralklass F8.
En huet den 200fachen Duerchmiesser an déi 20.000fach Liichtkraaft vun eiser Sonn.
Den Numm Wezen ass arabesch a bedeit „Gewiicht“.
Am Joer 2003 gouf am Groussen Hond d'Canis-Major-Zwerggalaxie entdeckt. Well si vun interstellarer Matière um Niveau vun der Mëllechstrooss verdeckt gëtt ass si am siichtbare Liicht praktesch net z'erkennen, a konnt nëmme mat Hëllef vun Infraroutteleskopen entdeckt ginn.
| Objet | Gréissten | Spektralklassen | Ofstand |
|---|---|---|---|
| α | -1,44m/8,7m | B2 / A3 | 10" |
| ε | 1,5m/7,5m | B2 III | 176" |
| η | 2,45m/7,0m | B5 / A0 | 180" |
| ζ | 3,0m/7,6m | B3 / K0 | 176" |
| τ | 4,5m/10m/11m | 8,2/14,5 | |
| 145 CMa (Herschel 3945) | 4,7m/6,5m | K5 / F0 | 7,6" |
Den zweethellste Stär am Groussen Hond, ε Canis Majoris, ass wéi de Sirius en Duebelstär. Mat enger Distanz vu 500 Liichtjoer ass en allerdéngs méi wäit vun eis ewech. Den Haaptstär ass e bloen, risenhafte Stär vun der Spektralklass B2. Op engem Ofstand vun 8 Bousekonnen ass säi liichtschwaache Begleeder mat enger Hellegkeet vun 8,1m.
Den arabeschen Numm „Adhara“ bedeit „Joffer“.
Den η Canis Majoris ass ee vun deene liichtkräftegsten Duebelstären, déi mer kennen. Den Haaptstär ass 100.000-mol méi liichtkräfteg wéi eis Sonn. Trotz senger Distanz vun 3.200 Liichtjoer ass hie mat 2,45m um Nuetshimmel opfaalend hell. Hien huet e Begleeder vun der 7. Gréissteklass op engem Ofstand vun 180 Bousekonnen.
Den arabeschen Numm „Aludra“ leet sech och vu „Joffer“ of.
D'System ζ scho mat engem klengen Teleskop observéiert ginn. Den arabeschen Numm „Phurud“ bedeit souvill, wéi „Deen, deen eleng ass“.
Den τ CMa ass en Dräifachstär. De 4,5m hellen Haaptstär huet zwéi Begleeder vun der 10. an 11. Gréissteklass.
Den 145 CMa, och Herschel 3945 genannt, ass en optesche Duebelstär. Dat heescht si sinn net duerch d'Gravitatioun matenee verbonnen, a stinn zoufälleg vun der Äerd aus gesinn, niefteneen. Et ass e goldgielen an e wäisse Stär.
| Objet | Gréisst | Period | Typ |
|---|---|---|---|
| β | 1,95m bis 2,0om | 6 Stonnen | Beta-Cepheide |
| ο 1 CMa | 3,8m bis 4,0m | unreegelmäßig | onreegelméisseg Verännerlecher |
| 27 CMa | 4,4m bis 4,7m | unreegelmäßig | onreegelméisseg Verännerlecher |
| ω CMa | 3,6m bis 4,2m | unreegelmäßig | onreegelméisseg Verännerlecher |
| UW CMa | 4,8m bis 5,3m | 4,3934 Deeg | Beta-Lyrae-Stär |
De β Canis Majoris (Murzim, arabesch „Herold“), ass 715 Liichtjoer vun eis ewech. Et ass e pulsatiounsverännerleche Stär vum Cepheidentyp. Seng Hellegkeet ännert reegelméisseg an engem Rhythmus vu 6 Stonnen.
D'Stären ο1 (2000 Liichtjoer), 27 (1000 Liichtjoer) an ω (500 Liichtjoer) veränneren hir Hellegkeet an onreegelméissegen Ofstänn, woubäi d'Hellegkeetsschwankungen net besonnesch opfälleg sinn.
Den UW CMa ass e verännerleche Stär vum Typ Beta-Lyra op enger Distanz vu 5.000 Liichtjoer. Seng Hellegkeet ännert mat enger Period vu 4 Deeg 9 Stonnen a 26 Minutten tëscht 4,8m a 5,3m
Den VY CMa ass e rouden Iwwerris, an ee vun de gréisste bekannte Stären.
Messier- an NGC-Objeten
[änneren | Quelltext änneren]| Messier (M) | NGC | aner | Gréisst | Typ | Numm |
|---|---|---|---|---|---|
| 41 | 2287 | 5m | Oppene Stärekoup | ||
| 2359 | 9m | Gasniwwel | |||
| 2360 | 7m | Oppene Stärekoup | |||
| 2362 | 4m | Oppene Stärekoup | |||
| Collinder 140 | 5,5m | Oppene Stärekoup |
Am Canis Major si véier oppe Stärekéip an ee Gasniwwel. De franséischen Astronom a Koméitejeeër Charles Messier huet de Stärekoup M a säi Katalog mat den niwwelegen Objeten opgeholl.
Den M 41 ka liicht fonnt ginn, well hien ënner dem Sirius ze gesinn ass. De Stärekoup läit 2.500 Liichtjoer vun eis ewech.
Den NGC 2359 ass e Gasniwwel op enger Distanz vu 4.000 Liichtjoer. Hie gouf am Joer 1785 vum Wilhelm Herschel entdeckt.
Den NGC 2360 gouf 1785 vun der Caroline Herschel entdeckt. De Stärekoup ass 5.000 Liichtjoer wäit ewech.
Den NGC 2362, ass am Joer 1785 vum Wilhelm Herschel entdeckt ginn. De Stärekoup ass 4.600 Liichtjoer vun eiser Sonn ewech. Den hellste Stär vum Koup ass deen uewe beschriwwenen Dräifachstär τ CMa. Den NGC 2362 ass mat engem Alter vu ronn enger Millioun Joren ee vun de jéngsten oppene Stärekéip, déi mer kennen.
De Collinder 140 gouf am Joer 1752 vum Nicolas Lacaille entdeckt. Seng Distanz zu eiser Äerd ass 180 Liichtjoer.
Kuckt och
[änneren | Quelltext änneren]
Um Spaweck
[änneren | Quelltext änneren]| Commons: Canis Major – Biller, Videoen oder Audiodateien |
