Wope vu Lëtzebuerg

Dësen Artikel ass eréischt just eng Skizz. Wann Dir méi iwwer dëst Theema wësst, sidd Dir häerzlech invitéiert, aus dëse puer Sätz e richtegen Artikel ze schreiwen. Wann Dir beim Schreiwen Hëllef braucht, da luusst bis an d'FAQ eran.

De Wope vu Lëtzebuerg huet seng Originnen an de Wope vum mëttelalterlechen Haus Lëtzebuerg. E geet op den Heinrich V. vu Lëtzebuerg (1216-1281) zeréck.

Den haitege Wope vu Lëtzebuerg ass am Gesetz vum 23. Juni 1972^[1] definéiert an et gëtt en an dräi Gréissten: e klengen, e mëttelgroussen an e grousse Wopen.

Heraldesch Beschreiwung

An der heraldescher Sprooch gëtt den haitege Lëtzebuerger Wopen esou beschriwwen: sëlwer a blo gesträift (10), mat engem roude Léiw mat gesplécktem, diagonal gekräiztem Schwanz, mat gëllene Krallen, Zong a Kroun, iwwer allem.

Originaltext aus dem Gesetz:

„Burelé d'argent et d'azur de dix pièces au lion rampant de gueules, couronné, armé et lampassé d'or, la queue fourchue et passée en sautoir. Timbre: La couronne grand-ducale non doublée.“

Grousse Wopen
Mëttelgrousse Wopen
Klenge Wopen

Entwécklung vum Wopen

Poitiers an den Drëtte Kräizzuch

D'Ermesinde huet sech 1214 mam Walram III. vu Limburg bestuet. Dee war zesumme mat sengem Papp dem Heinrich III. vu Limburg am Drëtte Kräizzuch (1189–1192) an den Truppe vum Richard Léiwenhäerz mat derbäi. De Léiwenhäerz hat bei deem Kräizzuch senger Mamm hire Wopen als Gräfin vu Poitiers, (op Sëlwer e roude Léiw mat gëllene Krallen a gëllener Zong) gedroen. De Léiw ass och e Symbol vun der Muecht an der Stäerkt aus der Bibel. Dëse Wopen hunn e puer Ritter, sou wéi och de Walram, als Éier aus dem drëtte Kräizzuch mat heembruecht an hiren Nofollger verierft.

Walram III. vu Limburg

De Walram III. vu Limburg huet als Zeeche vu sengen Uspréch op d'Maarkgrofschaft Namouer sengem Léiw eng Kroun opgesat. Wéi du säi Papp gestuerwen ass, huet hien als Zeeche vun der Herrschaft iwwer 2 Grofschafte sengem Léiw och nach de Schwanz gespléckt.

Dat waren d'Limburger Wopen ier den Heinrich V. Grof vu Lëtzebuerg ginn ass.

Éischte Wope vum Walram III. vu Limburg
Wope vum Walram III. vu Limburg nom Bestietnes mat der Ermesinde
Wope vum Walram III. vu Limburg nom Doud vu sengem Papp

Heinrich V. vu Lëtzebuerg

Den Heinrich V. de Blonden huet dunn op sengem Wope sëlwer a blo Sträifen derbäigemaach. Dem Lëtzebuerger Heraldiker Jean-Claude Loutsch no war dëst warscheinlech geduecht als Revendicatioun datt hien deen eenzege rechtméissegen Nofollger vum Heinrich IV. vu Lëtzebuerg genannt de Blannen, war. Dat aalt, net dokumentéiert, Banner vun de Grofe vu Lëtzebuerg hat warscheinlech sou Sträifen. D'Grofe vu Looz a Grandpré, déi och a weiblecher Linn vun den ale Lëtzebuerger Grofen ofstamen, hunn zur gläicher Zäit e gëllen a rout gesträifte Wopen ugeholl. Doraus schléisst de Jean-Claude Loutsch datt dat aalt Lëtzebuerger Banner wuel och gëllen a rout war an den Heinrich V. dëst duerch d'heraldesch Auswiel vun de Faarwe mam roude Léiw sëlwer a blo geholl huet. Den Heraldiker René Klein dogéint geet dovun aus, datt d'Banner vun de Grofe vu Lëtzebuerg blo a gëlle gesträift war, an den Heinrich V. déi blo Sträifen als Symbol vu sengem Heemechtsland gewielt huet, fir sech op Turnéier a Schluechtfelder vu senge Stéifbridder z'ënnerscheeden^[2].

Leschte Wope vum Walram III. vu Limburg, virun 1239 och vum Heinrich V. benotzt
Wope vun de Grofe vu Looz an de Grofe vu Grandpré
Wope vum Heinrich V., vun zirka 1240 un
Sekretssigel vum Heinrich V.

Et sief nach drop higewisen, datt am Kader vum drëtte Kräizzuch méi wéi ee sou e Wope mam roude Léiw entstanen ass, och Doppelgängerwopen déi dem Heinrich V. sengem gläichen. Sou zum Beispill den neie Wope vum Kinnekräich Zypern, deen um Richard Léiwenhäerz seng Eruewerung vu Zypern zeréckgeet, dat hie senge Lehensmänner vum Haus Lusignan (déi Gebidder an der Grofschaft Poitiers haten) verkaaft hat, déi dunn dem Richard säi roude Léiw op hiren ale Familljewope geluecht hunn, véier blo Sträifen op sëlwer Fong, oder och nach bei de Ritter vun Horst (Recklinghausen/Westfalen), dem Ritter vu Ried oder den Häre vu Wunstorf (Regioun Hannover). Spéider fanne mer der nach beim Haus Stratford (Warwickshire/England), dem Willam van Soles, dem Robert Bamans, dem Jean de Louvetot (Normandie), dem Jehan de Cabenay (Poitou/Aquitaine), dem Jean Här vu Rouveroy (Hainaut/Wallounien)^[3]. Et gëtt Historiker, déi eng Verbindung tëscht deene Wope gesinn, mä hir Theorien iwwerzeegen net wierklech^[4].

Wope vum Haus Lusignan, als Kinneke vun Zypern (1192-1268)
Wope vum Staddeel Gelsenkirchen-Horst
Wope vum Haus Stratford, Typ B 1543
Wope vu Robert Bamans a Jean de Louvetot, Turnéier zu Compiègne 1278, am Wopebuch Beyeren 1405

Heinrich VI. vu Lëtzebuerg

Den Heinrich VI. huet am Ufank vu senger Herrschaft de Wope vu sengem Papp iwwerholl. Am Joer 1281 oder 1282, nom Doud vu sengem Koseng, dem Walram V. vu Limburg, huet den Heinrich VI. da säi Wopen als Usproch ob d'Herzogtum Limburg geännert an de Schwanz vum Lëtzebuerger Léiw gespléckt an diagonal gekräizt.

Wope vum Heinrich VI. vun 1282 bis 1288

Heinrich VII. vu Lëtzebuerg

Den Heinrich VII. huet nom Doud vu sengem Papp erëm sengem Grousspapp, dem Heinrich V., säi Wopen iwwerholl. Den Tréierer Codex Balduini weist no sengem Doud souguer 10 blo Läischten, wat eventuell seng Muecht duerstelle sollt.

Wope vum Heinrich VII. als Grof vu Lëtzebuerg.
Wope vum Heinrich VII. als Däitsche Keeser
Wope vum Heinrich VII. am Tréier Codex Balduini (no sengem Doud, 1320 oder 1340 entstan)
Wope vum Heinrich vu Lëtzebuerg beim Turnéier zu Compiègne 1278 (ze roden op et de V., VI. oder VII. war)

Jang de Blannen

Dem Heinrich VII. säi Bouf, de Jang de Blannen, Grof vu Lëtzebuerg a Kinnek vu Béimen, hat e gevéierelte Wope mam béimesche Léiw an dem Lëtzebuerger Léiw. Dee leschtgenannten ass mol op fënnef mol op véier bloe Läischten ze gesinn, mä net méi op zéng.

Wope vum Jang de Blannen, Beschreiwung vum J.C. Loutsch, 1974
Wope vum Jang de Blannen, Wopebuch Beyeren, 1600

Kuckt och

Um Spaweck

Klein, René, President vun der Commission héraldique de l'État, à propos... des armoiries de S.A.R. le Grand-Duc de Luxembourg; SIP, Juni 2006, ISBN 2-87999-035-1

Referenzen

↑ (fr)Loi du 23 juin 1972 sur les emblèmes nationaux (23.06.1972). Gekuckt de(n) 07.11.2024.
↑ René Klein, 1281, Péiteng kritt de Fräiheetsbréif, in Péiteng, aus der Geschicht vun enger Uertschaft, Imprimerie St-Paul, 1982, S. 59
↑ Wopebuch Beyeren, Kinneklech Bibliothéik vun Holland, 1405 (gutt Explicatiounen op der nl-wiki)
↑ Péporté, Pit. "Constructing the Middle Ages: Historiography, Collective Memory and Nation-Building in Luxembourg" pp 80-93. BRILL. (2011)

Dr. Jean-Claude Loutsch, Armorial du pays de Luxembourg, Publications nationales du Ministère des Arts et des Sciences, Lëtzebuerg 1974

[1] (fr)Loi du 23 juin 1972 sur les emblèmes nationaux (23.06.1972). Gekuckt de(n) 07.11.2024.

[2] René Klein, 1281, Péiteng kritt de Fräiheetsbréif, in Péiteng, aus der Geschicht vun enger Uertschaft, Imprimerie St-Paul, 1982, S. 59

[3] Wopebuch Beyeren, Kinneklech Bibliothéik vun Holland, 1405 (gutt Explicatiounen op der nl-wiki)

[4] Péporté, Pit. "Constructing the Middle Ages: Historiography, Collective Memory and Nation-Building in Luxembourg" pp 80-93. BRILL. (2011)

[1]

[2]

[3]

[4]