Buerg Veianen

Buerg Veianen
	D'Buerg Veianen
Typ	Buerg
Land	Lëtzebuerg
Gemeng	Veianen
Plaz	Veianen
Koordinaten	49° 56’ 06.00’’ N; 6° 12’ 10.01’’ E
Proprietär	Lëtzebuerger Staat

D'Buerg Veianen (och Veianer Schlass oder lokal Veiner Schlooss genannt) ass eng Buerganlag zu Veianen am Kanton mam selwechten Numm zu Lëtzebuerg.

Geographie

D'Buerg läit um Südrand vun den Ardennen op engem laanggezunne Fielsvirspronk op hallwer Héicht tëscht dem enken Ourdall an engem Héichplateau.

Beschreiwung vun der Anlag

D'Buerg selwer ass e Gebaikomplex dee sech iwwer eng Längt vun 90 m zitt an dee vun enger Festungsmauer agegrenzt ass. Et muss een duerch 4 Paarte goen, éiert een am Bannenhaff bei d'Buerg kënnt. Vun der Buerganlag aus hu sech zwou Rankmauere ronderëm dee fréiere Stadkär bis erof bei d'Our gezunn (cf. Bild 2), vun deene gréisser Deeler bis haut erhale sinn.

De Gebaierkomplex haut

Follgend Raimlechkeete kann ee bei enger Visitt vum Schlass kucken^[1]:

Um -1:

De grousse Keller (eegenen Accès vu baussen)

Um Rez-de-chaussée:

Waffenhal
Ritterstuff
Archeologesch Krypta
Ënneschten Niveau vun der Kapell
Ursprénglech Kichen
Salle à manger
Grouss Kichen
Bur
Rittersall

Um éischte Stack:

Byzantinesch Galerie
Bannenhaff
Rondgank ronderëm d'Kapell
Ieweschte Niveau vun der Kapell
Bankettsall
Schlofkummer
Stammbamkummer
Festsall = Vic-Abens-Sall

Um zweete Stack:

Charles-Arendt-Sall
Jean-Pierre-Koltz-Sall

Geschicht

D'Veianer Buerg gouf vum 11. Joerhonnert un op der Plaz vun engem fréiere réimesche (4. Jh.) a karolengesche (9. Jh.) Kastell opgeriicht.

Am Mëttelalter waren d'Grofe vu Veianen direkt Vasale vum däitsche Keeser. Duerch e Familljesträit gouf de Philippe I. vu Veianen 1264 Vasal vun de Grofe vu Lëtzebuerg. D'Buerg war bis 1417 d'Staambuerg vun de Grofe vu Veianen, wéi se un d'Haus Nassau iwwergaangen ass. D'Grofschaft Veianen hat deemools ongeféier déi selwecht Gréisst wéi dat haitegt Groussherzogtum.

1820 huet de Wëllem I. vun Holland déi bis dohin net zerstéiert Buerg fir 3.200 Gulden un de Veianer Geschäftsmann Wenzel Coster versteet, deen all d'Miwwelen an och de kompletten Daach verkaaft an d'Buerg selwer als Steebroch benotzt huet.

1938 ass d'Buerg op der Lëscht vun de klasséierte Monumenter als nationaalt Monument agedroe ginn^[2]. 1977 ass se a Staatsbesëtz komm a gëtt zanterhier restauréiert.

Chronologie

4. Jh.: op der Plaz steet e réimesche Wuechtposten.
9. Jh.: op der Plaz steet eng karolengesch Anlag.
11. Jh.: héichmëttelalterlech Bauperiod.
1090: den éischte Grof, Bertulf vu Veianen.
12. Jh.: zweet Bauphas: klenge Palas.
Uganks 13. Jh.: d'Buergkapell an de grousse Palas ginn opgeriicht
1417: den éischten Nassauer: Grof Engelbert I. vun Nassau.
Enn 15. Jh.: Héije vun de Giewelen, Bau vun den héije goteschen Diech.
Uganks 17. Jh.: d'Nassauer Haus gëtt opgeriicht.
1820: d'Buerg gëtt verkaaft, Ofbroch vun den Diech fir Baumaterial.
1885: D'Buerg ass am Besëtz vun der groussherzoglecher Famill.
1910/11: Restauratiounen duerch den Architekt Bodo Ebhardt.
1966/67: Opriichte vum verwëllefte Waffesall vum klenge Palas.
1977: De Groussherzog Jean verkeeft d'Buerg un de Lëtzebuerger Staat.
Vun 1978 un: D'Buerg gëtt bis haut bestänneg weider opgebaut a restauréiert ënner der Supervisioun vum Service des sites et monuments.

Chronologie vun den Herrscherhaiser

D'Grofe vu Veianen

1090: Bertolphe (comes de Vianne)
1096: Gérard Ier de Sponheim (et Vianden?)
1124-1150: Frédéric Ier
1154-1163: Sigefroid Ier
1163-1184: Frédéric II
1187-1217: Frédéric III
1214-1252: Henri Ier
1250-1271: Philippe Ier
1278-1307: Godefroid Ier
1307-1312: Philippe II
1317-1337: Henri II
1337-1400: Marie de Vianden
1417: Elisabeth de Sponheim-Vianden

D'Veianer Buerg an der Konscht

Literatur

Dat wuel bekanntst Zitat iwwer Veianen a seng Buerg ass aus der Fieder vum Victor Hugo (Discours aux Viandenois, 20.07.1871):

« Aujourd'hui, dans son paysage splendide que viendra visiter un jour toute l'Europe, Vianden se compose de deux choses également consolantes et magnifiques, l'une sinistre, une ruine, l'autre riante, un peuple. »

Kino

op der Veianer Buerg gi reegelméisseg Kinosfilmer gedréit, zum Deel mat bekannter internationaler Besetzung.

Shadow of the Vampire (2000)

Illustratiounen

Historesch Duerstellungen

Kofferstéch
Mathias Merian, 1643.
Lithographie
F. Clément, ~1834.
Lithographie
J.-P. Schmit & N. Liez, ~1834.
Foto vum Charles Bernhoeft, 1891

Fotoe vu baussen

Vue vum Roomebierg
Vue vu Westen
Vue vum Gaalgebierg
D'Buerg an der Nuecht
Vue vun der Veianer Schwämm
Vue vun der Veianer Schwämm
Vue aus der Loft
Vue aus der Loft

Fotoe vu bannen

Kamäin am Rittersall
Bysantinesch Galerie
Bankettsall
Vic-Abens-Sall
Schlofkummer
Salle à manger

Literatur

Arendt, Jean-Venceslas-Charles, 1884. Monographie du château de Vianden. Luxembourg: Impr. de la Cour, 1984 [Facsimile vun der Originaleditioun vun 1884].
Dunan, Marie Elisabeth, 1960. Les châteaux forts du Comté de Luxembourg et les progrès dans leur défense sous Jean l'Aveugle 1309-1346. Publ. de la Section historique 70, Luxembourg.
Du Fays, Dominique, 1987. La Maison de Vianden: des origines à 1337. 225 p. + XXVII. Thèse Mém. lic. hist. Liège.
Ebhardt, Bodo, 1939. Der Wehrbau Europas im Mittelalter. Bd. I. Berlin. [Veianen S. 536-537]
Frantzen-Heger, Gaby, 1998. Die Hofburg Vianden / Grand-Duché de Luxembourg - Domaine de l'Etat luxembourgeois. 40 p. Vianden: Les Amis du Château de Vianden.
Koltz, Jean-Pierre, 1964. Neue Betrachtungen über die bauliche Entwicklung der Hofburg Vianden. Luxemburger Marienkalender Jg. 83: 38-43.
Koltz, Jean-Pierre, 1971. Die grossen Restaurationsarbeiten auf Burg Vianden. Die Warte Année 24, n°22 (15.07.): 1 + 4. Luxembourg.
Koltz, Jean-Pierre, 1972. Nouvelle monographie du château-palais de Vianden. Luxembourg, Impr. Saint-Paul. 46 p. [Tiré-à-part revisé de: Hémecht Jg. 24, Nr. 2]
Koltz, Jean-Pierre, 1983. Le château-palais de Vianden. Vianden: Les Amis du Château de Vianden, Mersch: Impr. Fr. Faber. (6) p. [photos: Pol Holweck, Jochen Herling] [Traduction en anglais, néerlandais et allemand du texte français, également paru in: Flydoscope: magazine de Luxair]
Koltz, Jean-Pierre, 1988. Nouvelle monographie du château-palais de Vianden. 2e éd. augmentée, 85 p. Vianden: Amis du château, Luxembourg, Impr. Saint-Paul.
Krantz, Robert & Norbert Quintus, 1984. Das alte Luxemburg heute: ein kultureller Wegweiser von der Romanik zum Barock 800-1800 (Burgen, Schlösser, Kirchen, Friedhöfe, Dörfer). [layout Sonja Muller ; couv. Marcel Schroeder] Luxembourg: RTL Édition, 271 p.
Lobo, Paulo, 2011. 12 Bemerkenswerte Gebäude in Luxemburg: 1. Das Schloss Vianden. S. 10-19, Luxédit, ISBN 978-99959-733-0-8
Milmeister, Jean, 1968. Le déclin et l'extinction de la Maison de Vianden. Hémecht Jg. 20, H. 1: 39-45.
Milmeister, Jean, 1969. Les débuts de la Maison de Vianden. Hémecht 21, H. 1: 57-61.
Milmeister, Jean, 1970. Le Comté de Vianden sous la Maison de Nassau. Hémecht Jg. 22, H. 2: 213-218.
Milmeister, Jean, & Frank Wilhelm, 2002. Victor Hugo et les châteaux luxembourgeois. Vianden: Maison de Victor Hugo: Ass. des châteaux luxembourgeois. Hémecht Jg. 54, H. 3: 337-367.
Zimmer, John, [zirka 1998]. Le château de Vianden. Carnets du patrimoine. 79 p. Luxembourg: Musée national d'histoire et d'art: Service des sites et monuments, Luxembourg, Impr. Saint-Paul. [éd. par le Musée national d'histoire et d'art et le Service des sites et monuments nationaux] ; [layout: Isabelle Clees ; composition photogr.: Conny Scheel].
Zimmer, John, 1996. Die Burgen des Luxemburger Landes. Band 1: Die archäologisch und bauhistorisch untersuchten Burge von Befort, Bourscheid, Fels, Luxemburg, Vianden. 442 S. Hrsg.: Les amis de l'ancien château de Beaufort, Les amis du château de Bourscheid, Les amis du château de Larochette, Les amis du château de Vianden. Éditions Saint-Paul, Luxembourg. ISBN 2-919883-07-0.
Zimmer, John, 2010. Die Burgen des Luxemburger Landes. Band 3: Brandenburg, Dudelange, Koerich, Larochette, Septfontaines, Stolzemburg, Vianden. Éditions Saint-Paul, Lëtzebuerg. ISBN 978-2-919883-24-0 (cf. Ss. 96-241)

Kuckt och

Um Spaweck

Commons: Buerg Veianen – Biller, Videoen oder Audiodateien

Commons: Schlasskapell – Biller, Videoen oder Audiodateien

Offiziell Säit vun de Schlassfrënn (de), (fr), (en)
D'Buerg vu Veianen op der Websäit vum Institut national pour le patrimoine architectural (fr)
La Ville et le Château de Vianden. Proposition d'inscription sur la liste du patrimoine mondial de L'UNESCO
CNN setzt Schloss Vianden das Krönchen auf op wort.lu den 8. August 2019
Joe Yogerst, World's most beautiful castles (en) op cnn.com de 7. August 2019
Video op Youtube aus der Serie: Kierchen a Kapellen zu Lëtzebuerg iwwer d'Schlasskapell vu Veianen

Referenzen an Notten

↑ Cf. den detailléierte Rondgank duerch d'Gebaier mat Beschreiwunge vun all Raum op der Websäit vun de Veianer Schlassfrënn.
↑ Institut national pour le patrimoine architectural: Liste des immeubles et objets bénéficiant d'une protection nationale. (Lescht Versioun vum 3. Juli 2024).

[1] Cf. den detailléierte Rondgank duerch d'Gebaier mat Beschreiwunge vun all Raum op der Websäit vun de Veianer Schlassfrënn.

[2] Institut national pour le patrimoine architectural: Liste des immeubles et objets bénéficiant d'une protection nationale. (Lescht Versioun vum 3. Juli 2024).

[1]

[2]