Ët gëtt verschidde Méiglechkeeten, Sonnerzeechen anzesetzen:
- Direkt mat der Tastatur (kuckt och Deadkey)
- Kopéieren an Asetzen aus der Zeechentabell bzw. aus follgenden Tabellen
- Hëllef vum Betribssystem
Kuckt och:
Hei si verschidde Sonnerzeechen, déi ee bei der Aarbecht op der Wikipedia brauche kann:
Umierkungen:
1: Gëtt nëmme seele benotzt an dann och meeschtens mam duebelen Uféierungszeeche verwiesselt.
2: Gëtt dacks mam ähnlechen Ausloossungszeeche „’“ (bzw. „'“) verwiesselt.
Zeechen
|
Numm
|
„ |
lénkst Uféierungszeechen (Däitschland, Éisträich)
|
“ |
rietst Uféierungszeechen (Däitschland, Éisträich), lénkst Uféierungszeechen (englesch)
|
” |
rietst Uféierungszeechen (englesch)
|
‚ |
einfacht lénkst Uféierungszeechen (Däitschland, Éisträich)
|
‘ |
einfacht rietst Uféierungszeechen (Däitschland, Éisträich), einfacht lénkst Uféierungszeechen (englesch)
|
’ |
Ausloossungszeechen = Apostroph (däitsch), einfacht rietst Uféierungszeechen (englesch)
|
« |
lénkst Uféierungszeechen (Frankräich, Schwäiz), Guillemets déi no lénks weisen1
|
» |
rietst Uféierungszeechen (Frankräich, Schwäiz), Guillemets déi no riets weisen1
|
‹ |
einfacht lénkst Uféierungszeechen (Schwäiz); einfach Guillemets déi no lénks weisen1
|
› |
einfacht rietst Uféierungszeechen (Schwäiz); einfach Guillemets déi no riets weisen1
|
¡ |
ëmgedréint Ausrufungszeechen
|
¿ |
ëmgedréint Fragezeechen
|
- |
Bindestrich (Divis)
|
− |
Minus
|
– |
Gedankestrich2
|
|
Eidelzeechen ouni Ëmbroch
|
1) Benotzung besonnesch an Däitschland, Éisträich, Schwäiz a Frankräich ënnerschiddlech, kuckt Webtypographie
2) Bei Benotzung an der Bedeitung „bis“ steet de Gedankestrick ouni Ofstand (Streckestrich): Berlin–Mainz, 10–11h.
Bei Benotzung an der Bedeitung „géint“ steet de Gedankestrich mat Tëscheraum: Union Berlin – Mainz 05.
Kuckt och: Webtypographie
Grouss |
Numm |
Kleng |
Numm
|
À |
A mat Gravis |
à |
a mat Gravis
|
Á |
A mat Akut |
á |
a mat Akut
|
 |
A mat Zirkumflex |
â |
a mat Zirkumflex
|
à |
A mat Tild |
ã |
a mat Tild
|
Ä |
A mat Ëmlaut |
ä |
a mat Ëmlaut
|
Å |
A mat Rank |
å |
a mat Rank
|
Æ |
AE-Ligatur |
æ |
ae-Ligatur
|
Ā |
A mat Macron |
ā |
a mat Macron
|
Ç |
C mat Cédille |
ç |
c mat Cédille
|
È |
E mat Gravis |
è |
e mat Gravis
|
É |
E mat Akut |
é |
e mat Akut
|
Ê |
E mat Zirkumflex |
ê |
e mat Zirkumflex
|
Ë |
E mat Treema |
ë |
e mat Treema
|
Ē |
E mat Macron |
ē |
e mat Macron
|
Ì |
I mat Gravis |
ì |
i mat Gravis
|
Í |
I mat Akut |
í |
i mat Akut
|
Î |
I mat Zirkumflex |
î |
i mat Zirkumflex
|
Ï |
I mat Treema |
ï |
i mat Treema
|
Ī |
I mat Macron |
ī |
i mat Macron
|
Ñ |
N mat Tild |
ñ |
n mat Tild
|
Ò |
O mat Gravis |
ò |
o mat Gravis
|
Ó |
O mat Akut |
ó |
o mat Akut
|
Ô |
O mat Zirkumflex |
ô |
o mat Zirkumflex
|
Õ |
O mat Tild |
õ |
o mat Tild
|
Ö |
O mat Ëmlaut |
ö |
o mat Ëmlaut
|
Ø |
O mat Schiifstréch |
ø |
o mat Schiifstréch
|
Ō |
O mat Macron |
ō |
o mat Macron
|
Œ |
OE-Ligatur |
œ |
oe-Ligatur
|
Ù |
U mat Gravis |
ù |
u mat Gravis
|
Ú |
U mit Akut |
ú |
u mit Akut
|
Û |
U mat Zirkumflex |
û |
u mat Zirkumflex
|
Ũ |
U mat Tild |
ũ |
u mat Tild
|
Ü |
U mat Umlaut |
ü |
u mat Umlaut
|
Ū |
U mat Macron |
ū |
u mat Macron
|
Ÿ |
Y mat Diärese |
ÿ |
y mat Diärese
|
Fir kuerz mathematesch Formelen an engem Text stinn déi follgend Sonnerzeechen zur Verfügung. Variabele solle schiif geschriwwe ginn, also x ∈ A. Ofleedunge sollen net mat dem Akutaccent, mä follgendermoosse geschriwwe ginn:
Resultat
|
Wat Dir schreift
|
f′
|
''f′'' Falls en Eidelzeechen duerno kënnt, ass och ''f' '' méiglech.
|
bzw.
|
mat Hëllef vun Hëllef:TeX: <math>f'</math>
|
Potenze kann ee mam <sup></sup>-Tag maachen, also ''a''<sup>4</sup> fir a4.
Komplizéiert mathematesch Formele sollten am TeX geschriwwe ginn. Kuckt dofir Hëllef:TeX.
Zeechen
|
Wat Dir schreift
|
∫ ∑ ∏ √ − ± ∞
|
∫ ∑ ∏ √ − ± ∞
|
≈ ∝ ≡ ≠ ≤ ≥
|
≈ ∝ ≡ ≠ ≤ ≥
|
⋅ × · ÷ ⁄ ∂ ′ ″
|
⋅ × · ÷ ⁄ ∂ ′ ″
|
∇ ‰ ° ∴ ℵ ø
|
∇ ‰ ° ∴ ℵ ø
|
∈ ∉ ∩ ∪ ⊂ ⊃ ⊆ ⊇
|
∈ ∉ ∩ ∪ ⊂ ⊃ ⊆ ⊇
|
¬ ∧ ∨ ∃ ∀
|
¬ ∧ ∨ ∃ ∀
|
⇒ ⇔ ⇐ → ↔ ←
|
⇒ ⇔ ⇐ → ↔ ←
|
⇑ ⇓ ↑ ↓
|
⇑ ⇓ ↑ ↓
|
α β γ δ ε ζ
|
α β γ δ ε ζ
|
η θ ι κ λ μ ν
|
η θ ι κ λ μ ν
|
ξ ο π ρ σ ς
|
ξ ο π ρ σ ς
|
τ υ φ χ ψ ω
|
τ υ φ χ ψ ω
|
Γ Δ Θ Λ Ξ Π
|
Γ Δ Θ Λ Ξ Π
|
Σ Φ Ψ Ω
|
Σ Φ Ψ Ω
|
Unicode huet follgend Zeeche fir héich- an déifgestallten Zifferen a Symboler. Wëll dat awer bei verschiddene Browseren zu Problemer féiert, sollen si nëmmen an Ausnahmefäll benotzt ginn. Ausnahm: Déi héichgestallten Zifferen 1, 2 an 3 (¹ ² ³), zum Beispill zur Duerstellung vun Eenheete wéi m².
Héichstellung
|
⁰ ⁱ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ ⁸ ⁹ ⁺ ⁻ ⁼ ⁽ ⁾ ⁿ
|
⁰ ⁱ ¹ ² ³ ⁴ ⁵ ⁶ ⁷ ⁸ ⁹ ⁺ ⁻ ⁼ ⁽ ⁾ ⁿ
|
Déifstellung
|
₀ ₁ ₂ ₃ ₄ ₅ ₆ ₇ ₈ ₉ ₊ ₋ ₌ ₍ ₎
|
₀ ₁ ₂ ₃ ₄ ₅ ₆ ₇ ₈ ₉ ₊ ₋ ₌ ₍ ₎
|
Bei internationalen Artikelen ass et op der lëtzebuergescher Wikipedia erwënscht, de jeeweilege Begrëff a senger Originalschreifweis ze benotzen, ausser et ass eng netlaténgesch Schrëft. Allerdéngs soll an dësem zweete Fall dann den Numm an Originalschrëft a Klameren am Artikel stoen. D'Benotzung vu Sonnerzeechen am Artikelnumm reegelen d'Wikipedia:Nummkonventiounen.
Kuckt Hieroglyphen.
Bemierkung: Š,š an Ž,ž nëmmen a Wierder, déi aus anere Sprooche kommen.
Α |
α |
Alpha
|
Ά |
ά |
betounten Alpha
|
Β |
β |
Beta
|
Γ |
γ |
Gamma
|
Δ |
δ |
Delta
|
Ε |
ε |
Epsilon
|
Έ |
έ |
betounten Epsilon
|
Ζ |
ζ |
Zeta
|
Η |
η |
Eta
|
Ή |
ή |
betounten Eta
|
Θ |
θ |
Theta
|
Ι |
ι |
Iota
|
Ί |
ί |
betounte Iota
|
Ϊ |
ϊ |
Iota mat Treema
|
|
ΐ |
betounte Iota mat Treema
|
Κ |
κ |
Kappa
|
Λ |
λ |
Lambda
|
Μ |
μ |
My
|
Ν |
ν |
Ny
|
Ξ |
ξ |
Xi
|
Ο (net däitschen O !) |
ο (net däitschen o !) |
Omikron
|
Ό |
ό |
betounten Omikron
|
Π |
π |
Pi
|
Ρ |
ρ |
Rho
|
Σ |
σ |
Sigma
|
|
ς |
Schlusssigma
|
Τ |
τ |
Tau
|
Υ |
υ |
Ypsilon
|
Ϋ |
ϋ |
Ypsilon mat Treema
|
Ύ |
ύ |
betounten Ypsilon
|
|
ΰ |
betounten Ypsilon mat Treema
|
Φ |
φ |
Phi
|
Χ |
χ |
Chi
|
Ψ |
ψ |
Psi
|
Ω |
ω |
Omega
|
Ώ |
ώ |
betounten Omega
|
|
; |
griichescht Fragezeechen (kee Semikolon!)
|
|
· |
Kolon (griicheschen Héichpunkt)
|
Eng komplett Tabell vun alle polytonesche Schrëftzeeche fannt Dir am Artikel Polytonesch Orthographie.
Klenge Bustaw |
Grousse Bustaw |
Numm
|
ð |
Ð |
Eth (net ze verwiessele mam kroateschen D)
|
þ |
Þ |
Thorn
|
æ |
Æ |
A-E-Ligatur
|
Anmerkung: Heindso gëtt en Ÿ oder Y amplaz vum IJ geschriwwen, bzw. ÿ oder y amplaz ij, well en ij a ville Schreifschrëfte wéi en ÿ ausgesäit. Déi zwou Y-Varianten gëtt et an der hollännescher Sprooch eigentlech net, ausser a Friemwierder. Beim Feele vu béide Ligaturen IJ an ij kann IJ an ij dës ersetzen (awer net Ij!) wat virun allem am flammänneschen Deel vun der Belsch geschitt.
Z.
|
Bezeechnung
|
Z.
|
Bezeechnung
|
„ |
lénkst Uféierungszeechen
|
” |
rietst Uféierungszeechen
|
« |
lénkst Uféierungszeechen2
|
» |
rietst Uféierungszeechen2
|
- |
Bindestrich
|
– |
Gedankestrich
|
Ă |
A mat Breve
|
ă |
a mat Breve
|
 |
A mat Zirkumflex
|
â |
a mat Zirkumflex
|
Î |
I mat Zirkumflex
|
î |
i mat Zirkumflex
|
Ș |
S mat Komma ënnen
|
ș |
s mat Komma ënnen
|
Ț |
T mat Komma ënnen
|
ț |
t mat Komma ënnen
|
Bemierkung: Heefed fëtt amplaz vun de leschte véier Zeeche mat Kommata (fälschlecherweis) d'Versioun mat der Cedille benotzt (sou z. B. och op der rumänescher Wikipedia)
Dat läit wuel dodrunner, datt et bei der Versiou mat der Cedille manner Duerstellungsproblemer gëtt, well verschidden Zeechesätz d'Zeeche mat Kommata net hunn. Well sech d'Zeechen typographesch nëmmen e wéineg ënnerscheeden, schéngt d'Benotzung mat der Cedille ze vertrieden ze sinn, d'Nodeeler bei der Benotzung vu falschen (net Unicode-konformen) Zeechen z. B. fir d'Sich si méi schlëmm.
Fir méiglechst vill vun den hei beschriwwene Sonnerzeechen direkt mat der Tastatur kënnen anzeginn, muss ënner Linux a BSD an der X11 Konfiguratiounsdatei d'Optioun nodeadkeys
auskommentéiert ginn.
Fir Windows gëtt et de Keyboard Layout Creator vu Microsoft, fir verschidden Tastaturdreiwer z'erstellen. Soueen Dreiwer fir vill europäesch Sonnerzeeche gëtt et vun Darinka an Holger von Rauch [1].
Weiderhi gëtt et de Programm Keyman vun Tavultesoft (fräi fir den netkommerzielle Gebrauch) wou et och scho fäerdeg Tastaturdreiwer gëtt, zum Beispill den German Extended Unicode Keyboard vum Lukas Pietsch [2].
Ofkierzung: WP:SZ