Balzan-Präis

D'International Balzan-Stëftung priméiert zanter 1961 weltwäit groussaarteg Wëssenschaftler aus de Geeschteswëssenschaften an den Naturwëssenschaften, souwéi Perséinlechkeeten am Beräich Konscht a Kultur, ë. a. de Paul Hindemith, de György Ligeti an de Jorge Luis Borges.

D'Stëftung mat Sëtz zu Mailand an zu Zürich huet den Numm vum italieenesche Journalist Eugenio Balzan (1874 bis 1953). Seng Duechter d'Angela Balzan huet 1957 am schwäizeresche Lugano aus der Ierfschaft vun hirem Papp d'Stëftung gegrënnt.

Den Eugenio Balzan huet am Ufank als Journalist beim Corriere della Sera geschafft a gouf du Geschäftsführer a Matproprietaire. Am Joer 1933 huet hien Italien aus Widderstand géint d'faschistesch Kreesser verlooss, déi d'Onofhängegkeet vum Corriere bedreet hunn. Bis zu sengem Doud am Joer 1953 huet den Eugenio Balzan an der Schwäiz gelieft.

1961 gouf den éischte Balzan-Präis un d'Nobelstëftung verginn. Zanter 1979 ginn all Joer véier Wëssenschaftspräisser eraus. All dräi bis fënnef Joer ginn ausserdeem e mat 2 Millioune Schwäizer Frang (ongeféier 1,25 Milliounen Euro) grousse Balzan-Präis fir Fridden, Humanitéit a Bridderlechkeet ënner de Vëlker verginn. Éischt Balzan-Friddenspräislaureatin war am Joer 1978 d'Mutter Teresa, déi d'Joer duerno de Friddensnobelpräis krut.

D'Präisdréier souwéi d'Fachgebidder vun de Präisser gi vun engem internationale Kommitee bestëmmt, an deem haut 19 renomméiert Natur- a Geeschteschwëssenschaftler sinn. Am Joer 2006 goufe Balzan-Präisser a follgende Sparte verginn: an der Geschicht vun der oweslännescher Musek zanter 1600, an der Geschicht an Theorie vum politeschen Denken, an der visueller Astronomie an Astrophysik souwéi an der Molekulargenetik vun de Planzen.

D'Verdeele vun de Präisser ass all Joer am Wiessel an der Accademia Nazionale dei Lincei zu Roum souwéi - am Schwäizer Parlament zu Bern. D'Stëftungsverméige gëtt zu Zürich an der Schwäiz gefouert.

De Balzan-Präis gehéiert wéinst senger wëssenschaftlecher Seriösitéit an der Héicht vun der Präiszomm – all Präis ass mat enger Millioun Schwäizer Frang dotéiert – zu de bedeitendste wëssenschaftlechen Auszeechnunge weltwäit. Am Ënnerscheed zu aneren internationale Präisser gëtt de Balzan-Präis all Joer un aner Fachberäicher verginn.

All Joer gi véier Präisser ausgedeelt.
Präiszomm: jee 1 Millioun Schwäizer Frang; all 3-5 Joer e Friddenspräis vun 2 Millioune Schwäizer Frang.
Präisgebidder: zwee am Beräich Geeschtes- a Sozialwëssenschafte souwéi Konscht; zwee am Beräich Naturwëssenschaften, Physik, Mathematik a Medezin.
Nowuessënnerstëtzung: D'Laureate loossen d'Hallschent vun der Präiszomm dem Fuerschungsprojet vun hirem Fachgebitt zoukommen

D'Laureaten

2020

Susan Trumbore (Däitschland/USA.), Dynamik vum Äerdsystem
Jean-Marie Tarascon (Frankräich), Ëmwelt, Materialwëssenschaft fir erneierbar Energien
Joan Martinez Alier (Spuenien), Ëmwelt, Äntwerte vun de Sozial- an Humanwëssenschaften
Antônio Augusto Cançado Trindade (Brasilien), Mënscherecht

2019

Jacques Aumont (Frankräich), Filmstudium
Michael Cook (Verreenegt Kinnekräich), Geschicht vum Islam
Luigi Ambrosio (Italien), Mathematik
Erika von Mutius, Klaus Rabe, Werner Seeger an Tobias Welte (Däitschland), fir d'Pathophysiologie vun der Otmung

2018

Eva Kondorosi (Ungarn/Frankräich) - Cheemesch Ekologie
Detlef Lohse (Däitschland) - Fluiddynamik
Jürgen Osterhammel (Däitschland) - Globalgeschicht
Marilyn Strathern (Vereenegt Kinnikräich) - Sozialanthropologie
Stëftung terre des hommes – Kannerhëllef weltwäit (Schwäiz) - Humanitéit, Fridden a Bridderlechkeet ënner de Natiounen

2017

Aleida Assmann (DE) a Jan Assmann (DE) - Kollektiivt Gediechtnes
Bina Agarwal (IND/GB) - Gender Studies
Robert D. Schreiber (USA) an James P. Allison (USA) - Immunologesch Usätz an der Kribstherapie
Michaël Gillon (BEL) - D'Planéite vum Sonnesystem an d'Exoplanéiten

2016

Piero Boitani (IT) - Vergläichend Literaturwëssenschaft
Reinhard Jahn (DE) - Molekular an zellulär Neurowëssenschaften, inklusiv d'Aspekter vun der Entwécklung an Degeneratioun
Federico Capasso (IT) - Ugewandte Photonik
Robert O. Keohane (USA) - International Bezéiungen: Geschicht an Theorie

2015

Hans Belting (DE) - Geschicht vun der europäescher Konscht (1300–1700)
Joel Mokyr (USA) - Wirtschaftsgeschicht
Francis Halzen (USA) - Astrodeelchephysik inklusiv d'Observatioun vun Neutrinos a Gammastralen
David Karl (USA) - Ozeanographie

2014

Mario Torelli (IT) - klassesch Archeologie
Ian Hacking (CND) - Epistemologie an Erkenntnestheorie
David Tilman (USA) - Grondleeënd an/oder ugewandte Ökologie vu Planzen
Dennis Sullivan (USA) - Mathematik
Vivre en Famille (F) - Humanitéit, Fridden a Bridderlechkeet ënner de Natiounen

2013

Alain Aspect (F) – Quantemechanik
Manuel Castells (E) – Soziologie modern Kommunikatiounstechnologien
Pascale Cossart (F) – Molekularbiologie pathogener Bakterien
André Vauchez (F) – Geschicht vum Mëttelalter

2012

Ronald Dworkin (US) – Theorie a Philosophie vum Droit
Reinhard Strohm (Däitschland) – Musekswëssenschaft
Kurt Lambeck (AUS) – Wëssenschafte vun der fester Äerd, ënner besonnerer Berécksichtegung interdisziplinäerer Fuerschungsbäidréig
David Baulcombe (GB) – Epigenetik

2011

Peter Brown (IRL) – Geschicht vun der griichesch-réimescher Antiquitéit
Bronislaw Baczko (PL) – D'Zäit vun der Opklärung
Russell Scott Lande (USA) – Theoreetesch Biologie oder Bioinformatik
Joseph Silk (GB / USA) – Dat fréit Universum

2010

Manfred Brauneck (Däitschland) –
Carlo Ginzburg (Italien) –
Jacob Palis (Brasilien) – Mathematik
Shinya Yamanaka (Japan) –

2009

Terence Cave (Groussbritannien) – Literatur zanter 1500
Michael Grätzel (Däitschland / Schwäiz) – Materialwëssenschaften
Brenda Milner (Groussbritannien / Kanada) – Kognitiv Neurowëssenschaften
Paolo Rossi Monti (Italien) – Wëssenschaftsgeschicht

2008

Maurizio Calvesi (Italien) - Geschicht vun der Konscht zanter 1700
Thomas Nagel (USA) - Praktesch Philosophie
Ian H. Frazer (AUS) - Preventivmedezin, Impfung mat abezunn
Wallace S. Broecker (USA) - Klimawëssenschaft: Klimawiëssel

2007

Rosalyn Higgins (Groussbritannien) – Vëlkerrecht zanter 1945
Sumio Iijima (JP) – Nanowëssenschaften
Michel Zink (FR) – Europäesch Literatur 1000-1500
Jules Hoffmann (FR) an de Bruce Beutler (USA) – Ugebueren Immunitéit
Karlheinz Böhm (AT) – Humanitéit, Fridden a Bridderlechkeet tëscht de Vëlker

2006

Ludwig Finscher (DE) – Geschicht vun der owendlännescher Musek zanter 1600
Quentin Skinner (GB) - Geschicht an Theorie vum politeschem Denken
Paolo de Bernardis (IT) an den Andrew Lange (USA) - Visuell Astronomie an Astrophysik
Elliot M. Meyerowitz (USA) an de Christopher R. Somerville (USA) - Molekulargenetik vun de Planzen

2005

Lothar Ledderose (DE) – Asiatesch Konschtgeschicht
Peter Hall (GB) – Sozial- a Kulturgeschicht vun der Stad zanter Ufank vum 16. Joerhonnert
Peter R. Grant an de Rosemary Grant (GB) – Populatiounsbiologie
Russel J. Hemley (USA) an de Ho-kwang Mao (USA/China) – Mineralphysik

2004

Andrew Colin Renfrew (GB) – Prehistoresch Archeologie
Zesummenaarbecht Sant'Egidio (IT) – Humanitéit, Fridden a Bridderlechkeet ënner de Vëlker
Michael Marmot (GB) – Epidemiologie
Nikki R. Keddie (USA) – D'islamesch Welt Enn 19. bis Enn vum 20. Joerhonnert
Pierre Deligne (BE) – Mathematik

2003

Eric Hobsbawm (GB) – Europäesch Geschicht zanter 1900
Reinhard Genzel (DE) – Infrarout-Astronomie
Serge Moscovici (FR) – Sozialpsychologie
Wen-Hsiung Li (TW/USA) – Geneetik an Evolutioun

2002

Anthony Grafton (USA) – Geschicht vun de Geeschteschwëssenschaften
Dominique Schnapper (FR) – Soziologie
Walter J. Gehring (CH) – Entwécklungsbiologie
Xavier Le Pichon (FR) – Geologie

2001

Claude Lorius (FR) – Klimatologie
James Sloss Ackerman (USA) – Geschicht vun der Architektur (mat Urbanistik a Landschaftsdesign)
Jean-Pierre Changeux (FR) – Kognitiv Neurowëssenschaften
Marc Fumaroli (FR) – Literaturgeschicht a –kritik zanter 1500

2000

Abdul Sattar Edhi (PK) – Humanitéit, Fridden a Bridderlechkeet ënner de Vëlker
Ilkka Hanski (FI) – Ëmweltwëssenschaften
Martin Litchfield West (GB) – Klassesch Archäologie
Michael Stolleis (DE) – Rechtsgeschicht vun der Neizäit
Michel Mayor (CH) – Instrumentatioun an Techniken an der Astronomie an an der Astrophysik

1999

John Elliott (GB) – Geschicht vum 16. bis 18. Joerhonnert
Luigi Luca Cavalli-Sforza (IT/USA) – Naturwëssenschaftlech Erfuerschung vun Mënschofstaamung
Michail Gromow (RU/FR) – Mathematik
Paul Ricœur (FR) – Philosophie

1998

Andrzej Walicki (PL/US) – Geschicht: Kultur- a Sozialgeschicht vun der slawescher Welt vun der Katharina déi Grouss bis zu der russescher Revolutioun am Joer 1917
Harmon Craig (USA) – Geochemie
Robert May (GB/AU) – Biodiversitéit

1997

Charles Coulston Gillispie (USA) – Wëssenschaftsgeschicht an –philosophie
Stanley Jeyaraja Tambiah (LK/USA) – Sozialwëssenschaften: Sozialanthropologie
Thomas Wilson Meade (GB) – Epidemiologie

1996

Arno Borst (DE) – Geschicht: Kultur vum Mëttelalter
Arnt Eliassen (NO) – Meteorologie
Internationale Kommitee vum Roude Kräiz – Humanitéit, Fridden a Bridderlechkeet ënner de Vëlker
Stanley Hoffmann (AU/USA/FR) – Politesch Wëssenschaften: Aktuell international Bezéiungen

1995

Alan J. Heeger (USA) – Materialwëssenschaften
Carlo M. Cipolla (IT) – Wirtschaftsgeschicht
Yves Bonnefoy (FR) – Geschicht a Kritik vun de schéine Kënschte an Europa (vum Mëttelalter bis haut)

1994

Fred Hoyle (GB) an de Martin Schwarzschild (DE/USA) – Astrophysik (Evolutioun vun de Stäre)
Norberto Bobbio (IT) – Rechtswëssenschaft a Politik (Regéierbarkeet vun den Demokratien)
René Couteaux (FR) – Biologie (Struktur vun der Zell, mat besonnescher Rücksicht op d'Nervesystem)

1993

Jean Leclant (FR) – Konscht an Archeologie am Altertum Frankräich
Lothar Gall (DE) – Geschicht: Gesellschafte vum 19. an 20. Jh.
Wolfgang H. Berger (DE/USA) – Paleontologie mat besonnescher Rücksicht op ozeanographesch Aspekter

1992

Armand Borel (CH/US) – Mathematik
Ebrahim M. Samba (GM) – Preventivmedezin
Giovanni Macchia (IT) – Literaturgeschicht a –kritik

1991

Abbé Pierre (FR) – Humanéit, Fridden a Bridderlechkeet ënner de Vëlker
György Ligeti (HU/AT) – Musek
John Maynard Smith (GB) – Geneetik an Evolutioun
Vitorino Magalhães Godinho (PT) – Geschicht: Opstieg vun Europas am 15. an 16. Joerhonnert

1990

James Freeman Gilbert (USA) – Geophysik (feste Buedem)
Pierre Lalive d'Epinay (CH) – Internationaalt Privatrecht
Walter Burkert (DE) – Altertumswëssenschaften

1989

Emmanuel Levinas (FR/LT) – Philosophie
Leo Pardi (IT) – Ethologie
Martin Rees (GB) – Héichenergie-Astrophysik

1988

Michael Evenari (IL) an den Otto Ludwig Lange (DE) – Gebrauchte Botanik (mat ekologeschen Aspekter)
René Etiemble (FR) – Vergläichend Literatur
Shmuel Noah Eisenstadt (IL) – Soziologie

1987

Jerome Bruner (USA) – Humanpsychologie
Phillip Tobias (ZA) – Physikalesch Anthropologie
Richard W. Southern (GB) – Geschicht vum Mëttelalter

1986

United Nations High Commissioner for Refugees – Humanitéit, Fridden a Bridderlechkeet ënner de Vëlker
Jean Rivero (FR) – Grondrechter vun der Perséinlechkeet
Otto Neugebauer (AT/USA) – Wëssenschaftsgeschicht
Roger Revelle (USA) – Ozeanographie/Klimatologie USA