2005
Ausgesinn
◄ |
20. Joerhonnert |
21. Joerhonnert
◄◄ |
◄ |
2001 |
2002 |
2003 |
2004 |
2005
| 2006
| 2007
| 2008
| 2009
| ►
| ►►
Dës Säit befaasst sech mam Joer 2005.
D'Joer 2005 huet op engem Samschdeg ugefaangen.
Evenementer
[änneren | Quelltext änneren]Europa
[änneren | Quelltext änneren]- 23. Januar: De Wiktor Juschtschenko gëtt drëtte President vun der Ukrain.
- : An 8. FebruarDänemark gëtt bei Parlamentswalen d'Mëtt-Riets-Regierungskoalitioun vum Anders Fogh Rasmussen confirméiert.
- 20. Februar: Parlamentswalen a Portugal.
- 12. Mäerz: De José Sócrates gëtt Premierminister a Portugal.
- 19. Abrëll: Ufank vum Pontifikat vum Joseph Ratzinger als Benoît XVI.
- 25. Abrëll: Rumänien a Bulgarien ënnerschreiwen de Bäitrëttstraité zu der Europäescher Unioun.
- 25. Abrëll: De Jiří Paroubek gëtt neien tschechesche Ministerpresident.
- : De Premierminister 5. MeeTony Blair gewënnt mat senger Labour Party d'Parlamentswalen a Groussbritannien.
- 29. Mee: D'Fransouse soen an engem Referendum zu 54,86 % "non" zum Traité iwwer eng Constitutioun fir Europa.
- 31. Mee: Den Dominique de Villepin gëtt neie franséische Premierminister.
- : Och an 1. JuniHolland gëtt an engem Referendum géint den Traité iwwer eng europäesch Constitutioun gestëmmt.
- : 56 Doudeger an iwwer 700 Blesséierter bei Bommenattentater op 3 Metroszich an e Bus zu 7. JuliLondon.
- 12. Juli: Den Albert II. gëtt neie Prënz vu Monaco.
- 12. September: Parlamentswalen an Norwegen; d'Gauche gewënnt d'Majoritéit.
- 18. September: Parlamentswalen an Däitschland: D'CDU/CSU kréie 35,2 % vun de Stëmmen, d'SPD kritt der 34,3 %, d'FDP 9,8 %, die Linke-PDS 8,7 %, die Grünen 8,1 %.
- 25. September: Parlamentswalen a Polen. Stäerkst Partei ass Recht a Gerechtegkeet, zweetstäerkst d'Forum vun de Bierger, drëttstäerkst d'Bauerepartei Selbsverdeedegung.
- : D'Ausseministere vun der 3. OktoberEuropäescher Unioun decidéieren, Bäitrëttsverhandlunge mat Kroatien an der Tierkei offiziell unzefänken.
- 23. Oktober: De Lech Kaczynski gëtt zum neie polnesche President gewielt.
- 27. Oktober: 2 jonk Leit stierwen zu Clichy-sous-Bois duerch e Stroumschlag, wéi se sech virun der Police an engem Trafoshaische verstoppe wollten; doropshi kënnt et zu deeglaange Krawallen an enger Rëtsch franséische Stied, bei deene sech jonk Leit mat der Police e Kaz-a-Maus-Spill liwweren; bal 10.000 Autoen an eng Rei Gebaier ginn a Brand gestach; 2 Leit kommen ëm d'Liewen.
- 22. November: D'Angela Merkel gëtt zur Bundeskanzlerin an Däitschland gewielt.
Lëtzebuerg
[änneren | Quelltext änneren]- : Lëtzebuerg iwwerhëlt d' 1. JanuarPresidence vum Conseil vun der Europäescher Unioun (bis 30. Juni).
- 27. Juni: D'Philharmonie gëtt ageweit.
- 30. Juni: Lëtzebuerg gëtt Member vun der European Space Agency.
- 10. Juli: Beim Referendum iwwer den Traité iwwer eng Constitutioun fir Europa stëmme 56,52 % fir den Traité.
- 23. September: D'Rockhal mécht um Belval hir Dieren op.
- : Bei de 9. OktoberGemengewale gewannen Déi Gréng eng Rëtsch Sëtz bäi, d'Sozialiste stäerken hir Positioun an deene Gemenge, wou se staark waren, d'CSV kann hir Positioun behaapten, d'Zuel vun der DP hire Sëtz ass liicht réckleefeg, an d'ADR an Déi Lénk verléiere méi staark.
Afrika
[änneren | Quelltext änneren]Amerika
[änneren | Quelltext änneren]USA
[änneren | Quelltext änneren]- 20. Januar: Den George W. Bush gëtt fir d'zweet Kéier als President vun den USA ageschwuer.
- 29./30. August: An de Staate Mississippi, Louisiana an Alabama riicht den Hurrikan "Katrina" op engem Gebitt sou grouss wéi Groussbritannien Schied un, déi an d'Honnerte vu Milliarden Euro geschat ginn. D'Stad New Orleans, déi bal eng hallef Millioun Awunner hat, gëtt wéinst engem gebrachenen Däich bal ganz iwwerschwemmt; et gëtt iwwer 2.000 Doudesaffer.
- 18./26. September: Den Hurrikan "Rita", dee bïs ewell am stäerkste jee gemoossenen Hurrikan iwwer dem Atlantik, riicht, obwuel net méi ganz sou staark iwwer Land, grousse Schued an de Südstaten un; et gëtt 119 Doudesaffer vum Stuerm (déi meescht dovun indirekt).
Mëttel- a Südamerika
[änneren | Quelltext änneren]- 15./25. Oktober: Den Hurrikan "Wilma", deen 3. vun der Kategorie 5 fir dëst Joer, mécht grousse Schued virun allem a Mexiko an op Kuba, et gëtt bal 50 Doudeger.
Asien
[änneren | Quelltext änneren]- : Fraen demonstréieren an der Tierkei géint brutal Mësshandlung. Wéinst "Verletzung vun der Familljenéier" (als bestuet Fra op d'Strooss goen) ass an der Tierkei e 15-järegt Meedche vun dräi Familljemembere vergewaltegt ginn a krut duerno d'Nues erofgeschnidden. 7. Mee
- 13. Mee: Zu Andijan, an Usbekistan schéisst d'Arméi op eng friddlech Manifestatioun, et gëtt Honnerte vun Doudesaffer.
- : Bei engem Äerdbiewen am 8. OktoberKaschmir kommen an Afghanistan, Pakistan an Indien iwwer 40.000 Mënschen ëm d'Liewen.
Ozeanien & Pazifik
[änneren | Quelltext änneren]Noen Osten an Arabesch Welt
[änneren | Quelltext änneren]- 30. Januar: Éischt fräi Walen am Irak nom Stuerz vum Saddam Hussein.
- 25. Juni: De Mahmud Ahmadinedschad gewënnt d'Presidentewal am Iran.
- 23. Juli: Terroruschléi zu Scharm el Scheich/Egypten, op d'mannst 88 Mënsche kommen ëm d'Liewen.
- : Nom Doud vu sengem Hallefbrudder 1. AugustFahd gëtt den Abdullah ibn Abd al-Aziz Kinnek vu Saudi-Arabien.
- 31. August: Bei enger Massepanik zu Bagdad, am Irak, kommen iwwer 1.000 Leit ëm d'Liewen.
- 11. September: D'israeelesch Arméi zitt sech, no 38 Joer Besatzung, aus der Gazasträif zeréck.
- 22. Oktober: Am Irak gëtt iwwer eng Verfassung ofgestëmmt.
Konscht a Kultur
[änneren | Quelltext änneren]- 12. Februar: The Gates vum Christo a Jeanne Claude ginn am Central Park zu New York installéiert.
Molerei
[änneren | Quelltext änneren]Literatur
[änneren | Quelltext änneren]- Servais-Präis fir de Jean-Paul Jacobs.
- Batty-Weber-Präis fir de Guy Rewenig.
Musek
[änneren | Quelltext änneren]- 19. Mee–21. Mee: D'Elena Paparizou gewënnt fir Griicheland mam Lidd My Number One de 50. Eurovision Song Contest zu Kiew.
Kino
[änneren | Quelltext änneren]- L'Esquive vum Abdellatif Kechiche kritt de César fir de beschte Film.
- Million Dollar Baby vum Clint Eastwood gëtt mam Oscar fir de beschte Film ausgezeechent.
- L'enfant vum Jean-Pierre a Luc Dardenne gewënnt d'Gëlle Palm zu Cannes.
- 30. August: Weltpremière vum lëtzebuergesch-polnesche Filmdrama Your Name Is Justine zu Montreal
Lëtzebuerg
[änneren | Quelltext änneren]- 14. Oktober: 2. Lëtzebuerger Filmpräis fir dem Claude Lahr säin Heim ins Reich.
Wëssenschaft an Technik
[änneren | Quelltext änneren]- Einsteinjoer: däitsche Bäitrag zum internationale Weltjoer vun der Physik.
- 14. Januar: D'Weltraumsond Huygens landt um Saturn-Mound Titan.
- 27. Abrëll: Den Airbus A380 flitt eng éischt Kéier zu Toulouse.
- 28. Dezember: Deen éischten Testsatellit vum europäesche Satellittennavigatiounssystem Galileo gëtt op Orbit geschoss.
Ekonomie
[änneren | Quelltext änneren]- Procter & Gamble Co. keeft Gillette Co. fir ongeféier 57 Milliarden $ op a gëtt déi weltgréisst Enterpris fir Gebrauchsgidder.
- 16. Februar: De Kyoto-Protokoll iwwer d'Reductioun vun Zäregasen trëtt a Kraaft.
- 14. Oktober: D'Online-Stee-Enterprise Ebay iwwerhëlt déi Lëtzebuerger Internet-Telefongesellschaft Skype Technologies. Den Deal huet e Gesamtvolume vu méi wéi 4 Milliarden US-Dollar.
Sport
[änneren | Quelltext änneren]- Den F91 Diddeleng gëtt Lëtzebuerger Champion am Foussball, den CS Péiteng gewënnt d'Coupe de Luxembourg.
- 30. Mäerz: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert zu Riga, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 2006, 0:4 géint Lettland.[1]
- : Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert an der 8. JuniStad Lëtzebuerg, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 2006, 0:4 géint Slowakei.[2]
- 24. Juli: De Lance Armstrong gewënnt säi 7. konsekutiven Tour de France Titel a stellt domat en neie Rekord op (Dësen Titel gëtt him 2012 wéinst Doping oferkannt).
- : Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert zu 3. SeptemberFaro, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 2006, 0:6 géint Portugal.[3]
- : Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert zu 7. SeptemberVaduz, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 2006, 0:3 géint Liechtenstein.[4]
- : Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert zu 8. OktoberMoskau, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 2006, 1:5 géint Russland. De Gol fir d'Lëtzebuerger huet de Claude Reiter geschoss.[5]
- 12. Oktober: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert an der Stad Lëtzebuerg, am Kader vun der Qualifikatioun fir d'Foussball-Weltmeeschterschaft 2006, 0:2 géint Estland.[6]
- 16. November: Déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp verléiert zu Hesper 0:1 géint Kanada.[7]
Gebuer
[änneren | Quelltext änneren]- 11. Mee: Gwyneth ten Raa, hollännesch-lëtzebuergesch Schileeferin.
- 29. November: Caroline Jorge, lëtzebuergesch Foussballspillerin.
Gestuerwen
[änneren | Quelltext änneren]- : 1. JanuarAdriano Bolzoni, italieeneschen Dréibuchauteur a Filmregisseur.
- 10. Januar: Joséphine-Charlotte, Groussherzogin vu Lëtzebuerg.
- 17. Januar: Virginia Mayo, US-amerikanesch Schauspillerin.
- 17. Januar: Zhao Ziyang, chineesesche Politiker.
- 28. Januar: Jacques Villeret, franséische Schauspiller.
- 29. Januar: Jean Hengen, lëtzebuergeschen Äerzbëschof.
- 29. Januar: Ephraim Kishon, israeelesche Schrëftsteller.
- 31. Januar: Erich Kurt Kästner, däitsche Constructeur vu Filmkameraen
- : 2. FebruarMax Schmeling, däitsche Box-Weltmeeschter.
- : 3. FebruarSurab Jwania, georgesche Politiker.
- : 6. FebruarHubert Curien, franséische Physiker a Fuerschungsminister.
- : 8. FebruarJimmy Smith, US-amerikaneschen Jazzorganist.
- 10. Februar: Arthur Miller, US-amerikanesche Schrëftsteller.
- 13. Februar: Lúcia dos Santos, portugisesch Nonn an, no eegenen Aussoen, Zeie vu Marienerscheinungen zu Fátima.
- 13. Februar: Sixten Ehrling, schweedeschen Dirigent.
- 14. Februar: Cécile Wagner, lëtzebuergesch Fraerechtlerin a Politikerin.
- 15. Februar: Benito Gallo, italieeneschen Theolog.
- 20. Februar: Sandra Dee, US-amerikanesch Filmschauspillerin.
- 20. Februar: Hunter S. Thompson, US-amerikanesche Journalist a Schrëftsteller.
- 25. Februar: Peter Benenson, britteschen Affekot a Grënner vun Amnesty International.
- 26. Februar: Pierre Trabaud, franséische Schauspiller.
- 28. Februar: Mario Luzi, italieenesche Lyriker, Literaturtheoretiker an Iwwersetzer.
- : 6. MäerzHans Bethe, US-amerikanesche Physiker.
- Robert Winter, lëtzebuergeschen Offizéier a Chef d'État-Major vun der Lëtzebuerger Arméi. 6. Mäerz:
- Teresa Wright, US-amerikanesch Schauspillerin. 6. Mäerz:
- : 8. MäerzBrigitte Mira, däitsch Schauspillerin.
- : 9. MäerzWilliam Murray, US-amerikanesche Journalist a Schrëftsteller.
- 10. Mäerz: Jacqueline Pierreux, franséisch Schauspillerin.
- 13. Mäerz: Jason Evers, US-amerikanesche Filmschauspiller.
- 15. Mäerz: Bert Pronk, hollännesche Vëlossportler.
- 28. Mäerz: Joseph Brebsom, lëtzebuergesche Politiker.
- : 1. AbrëllHarald Juhnke, däitschen Entertainer
- : 2. AbrëllJean-Paul II., Poopst vun 1978-2005
- : 4. AbrëllBlanchette Brunoy, franséisch Schauspillerin.
- Fernand Herman, belsche Politiker. 4. Abrëll:
- : 5. AbrëllSaul Bellow, US-amerikanesche Schrëftsteller.
- : 6. AbrëllRainier III., Prënz vu Monaco.
- : 9. AbrëllJean Schoos, lëtzebuergeschen Historiker.
- 19. Abrëll: Niels-Henning Ørsted Pedersen, dänesche Bassist.
- 22. Abrëll: Erika Fuchs, däitsch Iwwersetzerin.
- 26. Abrëll: Constant Franssens, belschen Ekonomist a Bankmanager.
- 26. Abrëll: Maria Schell, Schwäizer-éisträichesch Schauspillerin.
- 28. Abrëll: Percy Heath, US-amerikaneschen Jazz-Bassist.
- : 2. MeeRenée Faure, franséisch Schauspillerin.
- 17. Mee: Stella Zázvorková, tschechesch Schauspillerin.
- 20. Mee: Paul Ricoeur, franséische Philosoph.
- 23. Mee: Robert Moog, US-amerikaneschen Erfinder, Pionéier vun der elektronescher Musek.
- 24. Mee: Carl Amery, däitsche Schrëftsteller an Ëmweltaktivist.
- 24. Mee: Eddie Albert, US-amerikanesche Schauspiller.
- : 2. JuniMike Marshall, franséisch-US-amerikanesche Schauspiller.
- : 4. JuniJeannot Bewing, lëtzebuergesche Kënschtler.
- : 5. JuniSusi Nicoletti, däitsch-éisträichesch Schauspillerin.
- : 6. JuniAnne Bancroft, US-amerikanesch Schauspillerin.
- Siegfried Palm, däitschen Cellist. 6. Juni:
- : 9. JuniJulia Palmer-Stoll, däitsch Schauspillerin
- 11. Juni: Ghena Dimitrova, bulgaresch Operesängerin.
- 11. Juni: Ron Randell, australesche Schauspiller.
- 13. Juni: Jesús Moncada, spuenesche Schrëftsteller.
- 14. Juni: Carlo Maria Giulini, italieeneschen Dirigent.
- 15. Juni: Suzanne Flon, franséisch Schauspillerin.
- 20. Juni: Larry Collins, US-amerikanesche Journalist a Schrëftsteller.
- 21. Juni: Jaime Lachica Sin, philippinnesche Kardinol.
- 22. Juni: Manolis Anagnostakis, griicheschen Dichter.
- 22. Juni: Herman Berkien, hollännesche Sänger an Entertainer.
- 25. Juni: Jiří Kodet, tschechesche Schauspiller.
- 26. Juni: Haidy Jacobi, däitsch Radio-Speakerin, Schauspillerin a Regisseurin.
- 29. Juni: James G. Baker, US-amerikaneschen Entwéckler vu Satellittekameraen an aner optesch Systemer fir d'Loft- a Raumfaart.
- : 4. JuliMarga López, argentinesch-mexikanesch Filmschauspillerin.
- : 5. JuliAlfred Mousset, lëtzebuergeschen Hobby-Entomolog.
- : 6. JuliEvan Hunter, US-amerikanesche Schrëftsteller an Dréibuchauteur.
- Claude Simon, franséische Schrëftsteller. 6. Juli:
- 11. Juli: Jonas Mart, Hollännesche Politiker a Schrëftsteller.
- 12. Juli: Piero Cappuccilli, italieeneschen Operesänger.
- 16. Juli: Camille Felgen, lëtzebuergesche Sänger, Radios- an Tëleesanimateur, Schlagertextschreiwer a Schauspiller.
- 23. Juli: Tamara Lund, finnesch Operesängerin a Schauspillerin.
- 24. Juli: Richard Doll, brittesche Fuerscher.
- 31. Juli: Wim Duisenberg, hollänneschen Ekonomist.
- : 1. AugustConstant, hollännesche Kënschtler.
- : 1. AugustFahd ibn Abd al-Aziz, Kinnek vu Saudi-Arabien.
- : 6. AugustRobin Cook, schottesche Politiker.
- Ibrahim Ferrer, cubanesche Sänger. 6. August:
- : 8. AugustBarbara Bel Geddes, US-amerikanesch Schauspillerin.
- Ilse Werner, däitsch Schauspillerin. 8. August:
- 13. August: Nelly Stein, Lëtzebuerger Politikerin.
- 16. August: Tonino Delli Colli, italieenesche Kameramann.
- 16. August: Frère Roger, franséische Geeschtlechen.
- 16. August: Eva Renzi, däitsch Schauspillerin.
- 17. August: Freddy Alborta, bolivianesche Fotograf.
- 22. August: Henri Génès, franséische Sänger a Schauspiller.
- 28. August: Hans Clarin, däitsche Schauspiller a Synchronspriecher.
- 28. August: Jacques Dufilho, franséische Schauspiller.
- : 9. SeptemberAndré Pousse, franséische Schauspiller a Vëlossportler.
- 10. September: Erich Kuby, däitschen Auteur.
- 14. September: Robert Wise, amerikanesche Filmregisseur.
- 15. September: Guy Green, englesche Filmregisseur a Kameramann.
- 16. September: F. K. Waechter, däitsche Schrëftsteller a Graphiker.
- 20. September: Simon Wiesenthal, éisträicheschen Architekt an Nazi-Jeeër.
- 21. September: Molly Yard, US-amerikanesch Fraerechtlerin.
- 28. September: Pol Bury, belsche Moler a Sculpteur.
- 29. September: Rolf Winter, däitsche Journalist.
- 16. Oktober: Marcel Jander, lëtzebuergesche Sänger a Schauspiller.
- 18. Oktober: William Evan Allan, leschten australesche Veteran aus dem Éischte Weltkrich
- 20. Oktober: Jean-Michel Folon, belsche Moler, Graphiker a Sculpteur.
- 22. Oktober: Franky Gee (Captain Jack), Museker
- 24. Oktober: Rosa Parks, US-amerikanesch Biergerrechtlerin.
- 26. Oktober: Jany Holt, franséisch Schauspillerin.
- : 3. NovemberAenna Burda, däitsch Editrice.
- : 8. NovemberCarola Höhn, däitsch Schauspillerin.
- 15. November: Hanne Haller, däitsch Sängerin a Komponistin.
- 25. November: Karl Burgeff, däitsche Sculpteur.
- 25. November: Norbert von Kunitzki, lëtzebuergeschen Ekonomist a Manager.
- 28. November: Mady Molitor, lëtzebuergesch Biologin.
- : 6. DezemberCharly Gaul, Lëtzebuerger Vëlossportler.
- Hanns Dieter Hüsch, däitsche Kaberettist. 6. Dezember:
- 26. Dezember: Vincent Schiavelli, US-amerikanesche Schauspiller.
- 30. November: Roger Behm, lëtzebuegesche Landesmeescher am Boxen.
- 15. Dezember: Giuseppe Patroni Griffi, italieenesche Schrëftsteller, Dréibuchauteur, Film- an Theaterregisseur.
- 15. Dezember: Julián Marías Aguilera, spuenesche Philisoph.
- 31. Dezember: Claude Sylvain, franséisch Schauspillerin.
Um Spaweck
[änneren | Quelltext änneren]Commons: 2005 – Biller, Videoen oder Audiodateien |
Referenzen
[Quelltext änneren]- ↑ D'Detailer vum Foussballlännermatch Lettland-Lëtzebuerg den 30. Mäerz 2005 op der Websäit vun European Football.info
- ↑ D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Slowakei den 8. Juni 2005 op der Websäit vun European Football.info
- ↑ D'Detailer vum Foussballlännermatch Portugal-Lëtzebuerg den 3. September 2005 op der Websäit vun European Football.info
- ↑ D'Detailer vum Foussballlännermatch Liechtenstein-Lëtzebuerg de 7. September 2005 op der Websäit vun European Football.info
- ↑ D'Detailer vum Foussballlännermatch Russland-Lëtzebuerg den 8. Oktober 2005 op der Websäit vun European Football.info
- ↑ D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Estland den 12. Oktober 2005 op der Websäit vun European Football.info
- ↑ D'Detailer vum Foussballlännermatch Lëtzebuerg-Kanada de 16. November 2005 op der Websäit vun European Football.info