Éisträichesch Nidderlanden

Geschicht vu Lëtzebuerg
Virgeschicht Steenzäit
Fréigeschicht Keltescht Lëtzebuerg ~51 v.Chr  • Treverer   Gallesch Kricher 58–50 v.Chr. Réimesch Herrschaft (Gallia Belgica) 90 n.Chr. – zk. 500 n.Chr.
Mëttelalter Franken   Merowenger 481–751  • Austrasien   Karolenger 751–987 Herzogtum Loutrengen 959~  • Lëtzebuerger    • Grofschaft Lëtzebuerg 1059–1353 Herzogtum Lëtzebuerg 1354–1795 Herrschaft vun den Habsburger 1482–1556
Fréi Neizäit Spuenesch Herrschaft 1556–1714 Partitioune vu Lëtzebuerg 1659–1839 Belagerung vum Louis XIV 1684 Éisträichesch Herrschaft 1714–95 Revolutiounsbelagerung 1794–95 Franséisch Herrschaft 1795–1815  • Klëppelkrich 1798  • Departement Forêts 1795–1814
19. Joerhonnert Wiener Kongress 1815  • Groussherzogtum Lëtzebuerg 1815– Hollännesch Herrschaft 1815–30  • Herrschaft vum Guillaume I 1815–40  • Belsch Revolutioun 1830–31 Personalunioun 1839–90  • Traité vu London 1839  • Herrschaft vum Wëllem II 1840–49  • Revolutioun zu Lëtzebuerg 1848  • Herrschaft vum Wëllem III 1849–90  • Lëtzebuerg-Kris 1867 Déi ganz Onofhängegkeet 1890-
20.–21. Joerhonnert Herrschaft vum Adolphe 1890–1905 Herrschaft vum Wëllem IV 1905–12 Herrschaft vun der Marie-Adélaïde 1912–19 Lëtzebuerg am Éischte Weltkrich:   Herrschaft vun der Charlotte 1919–1964 Zweete Weltkrich:    • Däitsch Invasioun 1940  • Kollaboratioun 1940–1945  • Exilregierung 1940–45  • Verwaltungskommissioun 1940  • Resistenz 1940–45  • Holocaust 1940–43  • Ardennenoffensiv 1944-45 Herrschaft vum Jean 1964–2000 Herrschaft vum Henri 2000–
Portal:Lëtzebuerg

Éisträichesch Nidderlande waren en Territoire, deen tëscht dem Enn vum Spueneschen Ierffollegkrich 1714 bis zu der Eruewerung duerch d'Truppe vun der Franséischer Revolutioun an domat verbonnen dem Uschloss un d'Franséisch Republik 1795 bestanen huet, an dee méi oder manner do louch, wou haut d'Belsch a Lëtzebuerg sinn.

Andeelung

D'Éisträichesch Nidderlanden 1786 (orange)

D'Éisträichesch Nidderlande bestoungen aus:

• dem Herzogtum Brabant
• dem Herzogtum Limburg an de Pays d'Outre-Meuse
• dem Herzogtum Lëtzebuerg
• engem Deel vum Herzogtum Geldern: Éisträichesch Geldern
• der Grofschaft Flandern
• der Grofschaft Namouer
• der Grofschaft Hennegau
• der Herrschaft Mechelen
• der Herrschaft Tournai
• dem Land Tournaisis

Geschicht

Wéi déi spuenesch Linn vun den Habsburger ausgestuerwe war, koum et zum Spueneschen Ierffollegkrich. Als Resultat dovu gounge 1714 déi bis dohi Spuenesch Nidderlanden un déi éisträichesch Habsburger-Linn. Wärend dem Éisträicheschen Ierffollegkrich, 1745-1748, ware se vu franséischen Truppen ënner dem Marschall Maurice vu Sachsen besat. Bis se am 1. Koalitiounskrich duerch Frankräich eruewert goufen, goufen d'Éisträichesch Nidderlanden duerch ee Generalgouverneur vu Bréissel aus regéiert. Déi eenzel "Provënzen", d. h. d'Bestanddeeler vun den Nidderlanden, d'Grofschaft Flanderen, d'Herzogtum Brabant, d'Grofschaft Hennegau/Hainaut, d'Grofschaft Namur, d'Herzogtum Lëtzebuerg, asw., goufen no lokale Gesetzer a Bräich verwalt, déi net onbedéngt iwwerall déi selwecht waren. Den Ensembel vun den Nidderlanden war nämlech ni méi, wéi eng Zort de facto-Konfederatioun vu Principautéiten, déi vum 14. / 15. Joerhonnert un an enger an der selwechter Hand waren.

Vill Leit ware mat den zentralisteschen an opgekläert-absolutistische Reforme vum Keeser Joseph II. net averstanen. Et koum 1789 zu der Brabanter Revolutioun a 1790 zu der Proklamatioun vun der Republik vun de Vereenegten nidderlännesche Staaten. Am Kontext souwuel vun der Brabanter Revolutioun wéi vun der franséisch-revolutionärer Invasioun gouf eng méiglech Onofhängegkeet vun de Südlechen Nidderlanden a vum Fürstentum Léck, mat oder ouni Lëtzebuerg, an d'A gefaasst. Sou ass 1790 ee Moment dru geduecht ginn, fir e Groussherzogtum Belgien, ënner der Souverainitéit vum Karel vun Habsburg-Lotrengen, ze grënnen. Et sollt awer anescht kommen: dem Joseph II. säi Brudder an Nofollger Leopold II. konnt d'Onrouen, aus deene sech Lëtzebuerg erausgehalen hat, nees zëssen.

1792 goufen d'Éisträichesch Nidderlanden duerch d'Truppe vun der Franséischer Revolutioun eruewert, d'Éisträicher hu se 1793 nees zeréckeruewert, mä 1794 goufe s'op en Neits vu Frankräich besat a formell den 1. Oktober 1795 vu Frankräich annexéiert. Am Oktober 1797 huet Éisträich där Annexioun am Fridde vu Campo Formio zougestëmmt.

Literatur

• Hervé Hasquin (Konzeptioun a wëssenschaftlech Koordinatioun) & 14 Mataarbechter, La Belgique autrichienne (1713-1794) - Les Pays-Bas méridionaux sous les Habsbourg d'Autriche ; Bréissel, Editioune vum 'Crédit communal', 1987; 539 Säiten. ISBN 2-87193-035-X
• Gilbert Trausch, Le Luxembourg sous l'Ancien Régime - 17e et 18e siècles et débuts du 19e siècle ; (= 3. Bd. vum Manuel d'histoire luxembourgeoise (...) à l'usage des classes de l'Enseignement secondaire (...) ; Lëtzebuerg, Verlag Bourg-Bourger, 1977 (= 1. Oplo); 176 Säiten.
• (erausgi vun: Jean-Paul Lehners, Claude Bruneel & Helmut Reinalter), L'Autriche, les Pays-Bas [méridionaux] et le Duché de Luxembourg au 18e siècle ; 'Publications du Centre universitaire de Luxembourg', Cahiers d'Histoire IV, Lëtzebuerg, 1999; [= Akte vun engem Colloque, deen am November 1996 um 'Centre universitaire' organiséiert gi war (eng Doze Kontributiounen)]; 182 Säiten. ISBN 2-87971-212-2
• Edouard Marc Kayser, Du Grand-Duché de Belgique mort-né [1790] au Grand-Duché de Luxembourg partagé [1839] - Aspects méconnus du passé belgo-luxembourgeois de la fin de l'Ancien Régime au milieu du XIXe siècle ; in: récré, 10 (1994); Dikrech (APESS - Verlag); Ss. 169-188 (ill.; 3 Kaarten).
• Ch. Rahlenbeck, Les pays d'Outre-Meuse: Dalhem, Fauquemont et Rolduc ; Bréissel, 1888.