Europäesch Unioun

EU ass eng Weiderleedung op dës Säit. Fir aner Bedeitunge vun deem Numm, kuckt wgl. ënner EU (Homonymie)

Europäesch Unioun (EU)
Europafändel
Hymn	Europahymn
Walsproch	„An der Diversitéit vereent“
Memberstaaten	27
Amtssproochen	24
Haaptstad	Bréissel (de facto)
Conseilsspresident	POR António Costa
Kommissiounspresidentin	DEU Ursula von der Leyen
Sëtzer	Europäesche Conseil: Bréissel Conseil: Bréissel Parlament: Stroossbuerg Kommissioun: Bréissel Geriichtshaff: Lëtzebuerg Rechnungshaff: Lëtzebuerg Zentralbank: Frankfurt am Main
Fläch	4.234.564 km²
Awunnerzuel	450.400.000 Mio. (1. Juli 2023)
Wärung	Euro (EUR); Bulgaresche Lew (BGN) Dänesch Kroun (DKK) Złoty (PLN) Rumänesche Leu (RON) Schweedesch Kroun (SEK) Tschechesch Kroun (CZK) Forint (HUF)
Grënnung	EU: 1992, a Kraaft getrueden: 1993
Feierdag	9. Mee (Europadag)
Zäitzonen	UTC±0 bis UTC+2 (Wanterzäit) UTC+1 bis UTC+3 (Summerzäit)
Internet-TLD	.eu
Websäit	europa.eu

D'Europäesch Unioun

D'Europäesch Unioun, ofgekierzt EU, ass eng Vereenegung vu 27 europäesche Staate mat enger totaler Awunnerzuel vu knapp 450 Millioune Mënschen an ass um Bruttoinlandsprodukt gemooss, de gréisste Wirtschaftsraum vun der Welt.

Geschicht

• kuckt och den Artikel: Sëtz vun den europäeschen Institutiounen

Ënnerzeechnung A Kraft getrueden Traité

1948 1948 Bréisseler Pakt

1951 1952 CECA

1954 1955 Paräisser Traitéen

1957 1958 Roum

1965 1967 Fusiouns- traité

1986 1987 Acte unique

1992 1993 Maastricht

1997 1999 Amsterdam

2001 2003 Nice

2007 2009 Lissabon

Europäesch Communautéiten

Dräi Saile vun der Europäescher Unioun

Europäesch Atomgemeinschaft (Euratom)

→

←

Europäesch Communautéit fir Kuel a Stol (CECA)

Traité 2002 ausgelaf

Europäesch Unioun (EU)

Europäesch Wirtschaftsgemeinschaft (EWG)

Europäesch Communautéit (EC)

→

Justiz an Interieur (JI)

Zesummenaarbecht vu Police a Justiz bei Strofaffären (PJZS)

←

Europäesch Politesch Zesummenaarbecht (EPZ)

→

Gemeinsam Aussen- a Sécherheetspolitik (GASP)

←

Westunioun (WU)

Westeuropäesch Unioun (WEU)

zum 1. Juli 2011 opgeléist

Geographie

D'Gesamtfläch vun der Europäescher Unioun ëmfaasst 4.234.564 km².

Europasymboler

• kuckt den Artikel: Europafändel
• kuckt den Artikel: Europahymn

Organer an Institutiounen

• kuckt den Artikel: Institutioune vun der Europäescher Unioun

E puer Beräicher ginn zesumme mat de Memberstaate verwalt (z. B. Bildung, Gesondheet, Sécherheet), wärend aner ganz beim nationalen Niveau bleiwen.

D'Haaptinstitutioune vun der EU, déi d'Politik gestalten, sinn:

• D'Europäesch Kommissioun (mécht Gesetzesvirschléi a kuckt op d'Ëmsetzung),
• D'Europäesche Parlament (vun de Bierger gewielt),
• De Conseil vun der Europäescher Unioun (vertrëtt d'Regierunge vun de Memberstaaten),
• Den Europäesche Conseil (d'Staats- a Regierungscheffen),
• Den Europäesche Geriichtshaff (kontrolléiert d'Rechtskonformitéit).

Kommissioun

D'Berlaymonts-Gebai zu Bréissel, Sëtz vun der Europäescher Kommissioun

D'Kommissioun ass d'Sekretariat vun der EU a besteet aus siwenanzwanzeg Kommissären (dorënner ee President an siwe Vizepresidente) an huet hire Sëtz zu Bréissel. Grad wéi d'Afrikanesch Kommissioun, ass se d'exekutiv Autoritéit.

Den 1. Dezember 2024 huet d'Kommissioun von der Leyen II mat der Ursula von der Leyen als Kommissiounspresidentin hier Aarbecht opgeholl.

Sproochen

D'Europäesch Unioun huet 24 offiziell Sproochen.

 Méi Informatioun doriwwer am Artikel: Offiziell Sprooche vun der Europäescher Unioun.

Memberen

D'Entwécklung vun de Länner an der EU vun der Grënnung 1957 bis 2020.

kuckt: Memberstaate vun der Europäescher Unioun

Dës Lëscht weist d'Memberstaate vun der Europäescher Unioun mat der Regioun, dem kompletten Numm, der Haaptstad, der Bevëlkerung, der Fläch, de Sproochen an dem Bäitrëttsdatum. Se begräift:

• déi 27 Memberstaaten

Memberstaate vun der Europäescher Unioun (Stand: Juli 2025)

Nr	Regioun	Staat	Offizielle Staatsnumm	Haaptstad	Fläch [km²]	Awunner	Amtssprooch(en)	Bäitrëtt (EWG, EC oder EU)
		Europäesch Union			4.234.564	450.400.000
1	Westeuropa	Belsch	Kinnekräich Belsch	Bréissel	30.668	11.800.000	Franséisch	1. Januar 1958
2	Osteuropa	Bulgarien	Republik Bulgarien	Sofia	110.994	6.441.241	Bulgaresch	1. Januar 2007
3	Nordeuropa	Dänemark	Kinnekräich Dänemark	Kopenhagen	2.210.403	5.944.983	Dänesch	1. Januar 1973
4	Mëtteleuropa	Däitschland	Bundesrepublik Däitschland	Berlin	357.588	83.577.140	Däitsch	1. Januar 1958 (als BRD, 3. Oktober 1991 als Däitschland)
5	Osteuropa	Estland	Republik Estland	Tallinn	45.335	1.300.000	Estesch	1. Mee 2004
6	Nordeuropa	Finnland	Republik Finnland	Helsinki	338.472	5.500.000	Finnesch	1. Januar 1995
7	Westeuropa	Frankräich	Republik Frankräich	Paräis	632.733	68.373.433	Franséisch	1. Januar 1958
8	Südosteuropa	Griicheland	Republik Griicheland	Athen	132.029	10.482.487	Griichesch	1. Januar 1981
9	Nordwesteuropa	Irland	Republik Irland	Dublin	70.273	5.150.000	Iresch, Englesch	1. Januar 1973
10	Südosteuropa	Italien	Republik Italien	Roum	301.338	58.971.230	Italieenesch	1. Januar 1958
11	Südosteuropa	Kroatien	Republik Kroatien	Zagreb	56.594	3.829.989	Kroatesch, Italieenesch, Slowakesch	1. Juli 2013
12	Osteuropa	Lettland	Republik Lettland	Riga	64.594	1.875.757	Lettesch	1. Mee 2004
13	Osteuropa	Litauen	Republik Litauen	Vilnius	65.300	3.000.000	Litauesch	1. Mee 2004
14	Westeuropa	Lëtzebuerg	Groussherzogtum Lëtzebuerg	Lëtzebuerg	681.987	2.586	Lëtzebuergesch, Däitsch, Franséisch	1. Januar 1958
15	Südeuropa	Malta	Republik Malta	Valletta	316	519.562	Malteesesch, Englesch	1. Mee 2004
16	Westeuropa	Holland	Kinnekräich vun den Nidderlanden	Amsterdam	42.508	17.507.126	Hollännesch	1. Januar 1958
17	Mëtteleuropa	Éisträich	Republik Éisträich	Wien	83.883	9.197.213	Däitsch	1. Januar 1995
18	Mëtteleuropa	Polen	Republik Polen	Warschau	312.696	36.753.736	Polnesch	1. Mee 2004
19	Südwesteuropa	Portugal	Republik Portugal	Lissabon	92.212	10.421.117	Portugisesch	1. Januar 1986
20	Südosteuropa	Rumänien	Republik Rumänien	Bukarest	238.397	19.000.000	Rumänesch	1. Januar 2007
21	Nordeuropa	Schweden	Kinnekräich Schweden	Stockholm	447.435	10.587.710	Schweedesch	1. Januar 1995
22	Mëtteleuropa	Slowakei	Republik Slowakei	Bratislava	49.035	5.500.000	Slowakesch	1. Mee 2004
23	Mëtteleuropa	Slowenien	Republik Slowenien	Ljubljana	20.273	2.100.000	Sloweenesch	1. Mee 2004
24	Südwesteuropa	Spuenien	Kinnekräich Spuenien	Madrid	505.983	48.590.000	Spuenesch	1. Januar 1986
25	Mëtteleuropa	Tschechesch Republik	Republik Tschechien	Prag	78.866	10.700.000	Tschechesch	1. Mee 2004
26	Mëtteleuropa	Ungarn	Republik Ungarn	Budapest	93.036	9.539.502	Ungaresch	1. Mee 2004
27	Asien, (Europa)	Zypern	Republik Zypern	Nikosia	de facto 5.895 de jure 9.251	1.200.000	Griichesch	1. Mee 2004

Bäitrëttsbedingungen

D'Bäitrëttsbedingunge fir d'Kandidatelänner sinn datt se d'Demokratie, d'Fräiheet, d'Rechtsstaatlechkeet, d'Mënscherechter an d'biergerlech Grondfräiheete garantéieren.

Bäitrëttskandidaten

D'Europäesch Union an d'Kandidatelänner.

• Albanien
• Bosnien an Herzegowina
• Georgien
• Moldawien
• Montenegro
• Nordmazedonien
• Serbien
• Tierkei
• Ukrain

Potenzielle Bäitrëttskandidat ass:

• Kosovo

Politik

D'Politik vun der Europäescher Unioun baséiert op enger eenzegaarteger Form vun Zesummenaarbecht tëscht de Memberstaaten, déi souwuel supranational wéi och intergouvernemental Elementer enthält. D'Haaptzil vun der EU-Politik ass et, Fridden, Demokratie, Rechtsstaatlechkeet, wirtschaftleche Wuelstand a sozialen Zesummenhalt an Europa ze garantéieren.

D'EU huet Kompetenze fir eng Rei wichteg Politikberäicher, dorënner:

• Bannemaart an Handelspolitik
• Landwirtschaft (CAP)
• Fëschereiwiesen
• Wettbewerbsrecht
• Ëmweltschutz
• Digitaliséierung
• Klimapolitik
• Entwécklungs- a Baussepolitik

Ekonomie

D'Ekonomie vun der Europäescher Unioun gehéiert zu de gréissten a stäerkste Wirtschaftsraim op der Welt. Mat iwwer 450 Millioune Bierger a méi wéi 27 Memberstaate stellt d'EU e gemeinsame Bannemaart duer, wou Wueren, Déngschter, Kapital a Persoune fräi zirkuléiere kënnen.

D'EU setzt op eng sozial Maartwirtschaft, déi wirtschaftlech Kompetitivitéit mat sozialen an ekologesche Prinzippie verbënnt. D'Haaptbranche variéiere jee no Land, enthalen awer wichteg Secteuren ewéi Industrie, Landwirtschaft, Déngschtleeschtungen, Fuerschung an Digitaliséierung. Vill EU-Länner benotzen de Euro als gemeinsam Wärung, déi vun der Europäescher Zentralbank kontrolléiert gëtt.

D'EU spillt eng zentral Roll am Weltwandel a verhandelt Handelsaccorde mat Partner weltwäit. Zousätzlech gëtt et Fërderinstrumenter a Strukturfongen, déi hëllefen, regional Ongläichheeten auszegläichen an d’wirtschaftlech Entwécklung ze stäerken.

Trotz enger staarker Ekonomie steet d'EU och viru groussen Erausfuerderungen, wéi dem demographesche Wandel, der energeetescher Transitioun, an der globaler Kompetitioun, besonnesch am digitale Beräich.

Bannemaart

De Bannemaart vun der Europäescher Unioun ass e Wirtschaftsraum, an deem d'Membere vun der EU fräi ënnereneen handelen dierfen. Hie baséiert op véier fräien Zirkulatiounen: déi vu Wueren, Déngschter, Kapital a Persounen. De Bannemaart gouf offiziell am Joer 1993 agefouert, mat der Zilsetzung, d'wirtschaftlech Integratioun ze verdéiwen an d'Kompetitivitéit vun Europa ze stäerken.

Fir datt de Bannemaart funktionéiere kann, ginn et gemeinsam Reegelen a Standarden, déi d'Handelshemmnisser tëscht den EU-Länner ofbauen. Dëst mécht et méi einfach fir Entreprisen, fir iwwer Grenz ze schaffen, an et gëtt Biergerinnen a Bierger méi Méiglechkeeten, fir an anere Länner ze schaffen, studéieren oder liewen.

De Bannemaart spillt eng wichteg Roll an der wirtschaftlecher Entwécklung vun der EU a stellt ee vun de Grondpiliere vun der Unioun duer.

Fërderprogrammer

D'Fërderprogrammer vun der Europäescher Unioun sinn Initiativen, mat deenen d'EU Projeten a Secteuren ënnerstëtzt, déi wichteg fir d’Zukunft vun Europa sinn. Dës Programmer déngen der wirtschaftlecher, sozialer an territorialer Zesummenhalt, der nohalteger Entwécklung an der Innovatioun.

Zu de bekanntste Fërderprogrammer gehéieren Horizon Europe (Fuerschung an Innovatioun), Erasmus+ (Mobilitéit an Ausbildung), Connecting Europe Facility (Infrastruktur), an den Europäesche Fonds fir regional Entwécklung (EFRE). Zousätzlech ginn et Programmer fir Ëmweltschutz, kleng a mëttel Betriber (PMEen), digital Entwécklung a vill méi.

D'Fërderung gëtt normalerweis iwwer Calls for Proposals ugebueden, wou Projeten no kloer definéierte Krittären ausgewielt ginn. Beneficiairë kënnen ëffentlech Institutiounen, Privatfirmen, Fuerschungszentren oder ONGe sinn.

D'Zil vun dëse Programmer ass et, d'Kompetitivitéit an d'Innovatiounsfäegkeet vun Europa ze stäerken, regional Ongläichheeten ze reduzéieren a gemeinsam europäesch Prioritéiten ëmzesetzen.

Euro

kuckt den Artikel: Euro

Finanzen

D'Finanze vun der Europäescher Unioun ginn haaptsächlech iwwer de gemeinsame Budget gereegelt, deen all Joer opgestallt a vum Europäesche Parlament a Ministerrot approuvéiert gëtt. Dëse Budget finanzéiert Programmer a Beräicher wéi d'Landwirtschaft, regional Entwécklung, Innovatioun, Ëmweltschutz an Ausbildung.

D'EU huet kee Steierrecht am enke Sënn, mee hir Recettë kommen aus dräi Haaptquelle:

1. Bäiträg vun de Memberstaaten (baséiert op hirem Bruttonationalakommes),
2. Recettë vun der TVA (e klenge Prozentsaz vun der nationaler TVA),
3. Douanerecettë op Importer aus Drëttstaaten.

Fir d'Period 2021–2027 huet d'EU e laangfristege Finanzplang, de sougenannte Multiannual Financial Framework, mat engem Gesamtvolumene vu ronn 1.211 Milliarden Euro. Dobäi kënnt nach de NextGenerationEU-Fong vu ronn 807 Milliarden Euro, dee fir wirtschaftlech Erhuelung no der COVID-19-Pandemie agefouert gouf.

D'Kommissioun iwwerwaacht d'Verwaltung vum Budget, an de Europäesche Rechnungshaff kontrolléiert d'Ausgabe fir sécherzestellen, datt se no de Reegelen a mam Necessaire Resultat erfollegen.

Literatur

Iwwerbléckswierker

• Ruth Reichstein: Die 101 wichtigsten Fragen – Die Europäische Union. (C. H. Beck Paperback, Band 7034), 4., überarbeitete und aktualisierte Auflage, C. H. Beck, München 2016, ISBN 978-3-406-68396-1.
• Werner Weidenfeld: Die Europäische Union. 3., aktualisierte Auflage. UTB / Fink, München 2013, ISBN 978-3-8252-3986-2.
• Andreas Wehr: Die Europäische Union. 2., aktualisierte und erweiterte Auflage. Papyrossa, Köln 2015, ISBN 978-3-89438-498-2.

Politikwëssenschaft

• Hans-Jürgen Bieling: Die Globalisierungs- und Weltordnungspolitik der Europäischen Union. VS Verlag für Sozialwissenschaften, Wiesbaden 2010, ISBN 978-3-531-17303-0.
• Sven Bernhard Gareis, Gunther Hauser, Franz Kernic (Hrsg.): The European Union – A Global Actor? Opladen, Berlin u. a. 2013, ISBN 978-3-8474-0040-0.
• Jürgen Hartmann: Das politische System der Europäischen Union. Eine Einführung. 2., überarbeitete und aktualisierte Auflage. Campus, Frankfurt am Main 2009, ISBN 978-3-593-39025-3.
• Claus Offe: Europa in der Falle. Suhrkamp, Berlin 2016, ISBN 978-3-518-12691-2 (Artikel in Blätter, Januar 2013).
• Jürgen Rüttgers, Frank Decker (Hrsg.): Europas Ende, Europas Anfang. Neue Perspektiven für die Europäische Union. Campus Verlag, Frankfurt/New York 2017, ISBN 978-3-593-50700-2 (Inhaltsverzeichnis bei SLUB).
• Wolfgang Wessels: Das politische System der Europäischen Union. VS Verlag, Wiesbaden 2008, ISBN 978-3-8100-4065-7.
• Jens Wissel: Staatsprojekt Europa. Grundzüge einer materialistischen Theorie der Europäischen Union. Münster 2015, ISBN 978-3-89691-859-8.
• Jan Zielonka: Europe as Empire: The Nature of the Enlarged European Union. Oxford University Press, Oxford 2006, ISBN 0-19-929221-3.

Geschicht

• Gerhard Brunn: Die europäische Einigung. Von 1945 bis heute. 5. Auflage (Reclams Universalbibliothek, Nr. 14027). Reclam, Stuttgart 2020, ISBN 978-3-15-014027-7.
• Christoph Driessen: Griff nach den Sternen: Die Geschichte der Europäischen Union. Pustet Verlag Regensburg 2024, ISBN 978-3-7917-3474-3.
• Wilfried Loth: Europas Einigung. Eine unvollendete Geschichte. Campus, Frankfurt am Main 2014, ISBN 978-3-593-50077-5.
• Guido Thiemeyer: Europäische Integration. Motive, Prozesse, Strukturen. Böhlau / UTB, Köln 2010, ISBN 978-3-412-20411-2 (Böhlau) / ISBN 978-3-8252-3297-9 (UTB).

Rechtswëssenschaft

• Manfred A. Dauses (Hrsg.): Handbuch des EU-Wirtschaftsrechts. 24. Auflage. Beck, München 2009, ISBN 978-3-406-44100-4.
• Dieter Grimm: Europa ja – aber welches? Zur Verfassung der europäischen Demokratie. 3. Auflage. C. H. Beck, München 2016, ISBN 978-3-406-68869-0 (Schabloun:JSTOR).
• Stephan Keiler, Christoph Grumböck (Hrsg.): EuGH-Judikatur aktuell. Linde, Wien 2006, ISBN 3-7073-0606-2.
• Marcel Haag, Roland Bieber, Astrid Epiney: Die Europäische Union: Europarecht und Politik. 11. Auflage. Nomos, Banden-Baden / Helbing Lichtenhahn, Basel 2015, ISBN 978-3-8487-0122-3 (Nomos) / ISBN 978-3-7190-3563-1 (Helbing Lichtenhahn).

Politik

• Daniel Cohn-Bendit, Guy Verhofstadt: Für Europa. Ein Manifest. Übersetzt von Philipp Blom. Hanser, München 2012, ISBN 978-3-446-24187-9.
• Ulrike Guérot: Warum Europa eine Republik werden muss!: Eine politische Utopie. Dietz, Bonn 2016, ISBN 978-3-8012-0479-2.
• Jürgen Habermas: Zur Verfassung Europas. Ein Essay. Suhrkamp, Berlin 2011, ISBN 978-3-518-06214-2.
• Johannes Heinrichs: Die Logik des europäischen Traums. Eine systemtheoretische Vision. Academia Verlag, Sankt Augustin 2014, ISBN 978-3-89665-641-4.
• Bodo Hombach, Edmund Stoiber (Hrsg.): Europa in der Krise. Vom Traum zum Feindbild? Tetrum Wissenschaftsverlag, Marburg 2017, ISBN 978-3-8288-3854-3.
• Srecko Horvat, Slavoj Žižek: Was will Europa? Laika, Hamburg 2013, ISBN 978-3-942281-68-3.
• Thomas Schmid, Europa ist tot, es lebe Europa! Eine Weltmacht muss sich neu erfinden. München 2016, ISBN 978-3-570-10318-0.
• Autorinnenkollektiv Meuterei: Grenzenlose Gewalt. Der unerklärte Krieg der EU gegen Flüchtende. Assoziation A, Hamburg / Berlin 2022, ISBN 978-3-86241-491-8 (312 Seiten).

Um Spaweck

Commons: Europäesch Unioun – Biller, Videoen oder Audiodateien

• Den European Navigator (Hannergrondinformatiounen iwwer d'historesch Entwécklung vun der EU)
• europa.eu - D'Portal vun den Institutioune vun der EU

Portal EU – All d'Artikelen op der Wikipedia iwwer d'Europäesch Unioun.