Haaptsäit/WDS-Archiv 365

Dëst sinn d'Wësst Der schonn ...?-Teaseren, déi a Schablounen agebonne sinn, sou datt all Dag uewen en neie stoe kënnt.

Hei sinn all d'Teasere beieneen. Fir s'esou ze gesinn, wéi s'op der Haaptsäit gewise ginn, kuckt hei a sicht Iech den Dag eraus.

Gerued Joren

Januar

... d'Erfindung vum Timber et mat sech bruecht huet, datt net méi deen, deen e Bréif kritt, mä deen, deen e fortschéckt, de Porto huet misse bezuelen?

... de Mathias Hardt (1809-1877) mat sengem Vocalismus der Sauermundart (1834) déi éischt wëssenschaftlech Beschreiwung vum Lëtzebuergesche gemaach huet?

... am Mäerz 2017 déi éischt Bréck tëscht Frankräich a Brasilien ageweit gouf?

… bei der sougenannter Personenstandsaufnahme vum 10. Oktober 1941 d'Resistenzgruppen d'Lëtzebuerger majoritär dovun iwwerzeegt kruten, bei verfängleche Froen iwwer Mammesprooch a "Volkszugehörigkeit" mat "Lëtzebuergesch" amplaz, wéi praktesch virgeschriwwen, mat "deutsch" z'äntwerten?
... zwou Persoune mam Numm Ernest Arendt Member vum Staatsrot waren, an zwar de Riichter Ernest Arendt vun 1902 bis 1931 an den Affekot Ernest Arendt vun 1973 bis 1988?

... de Mill Ends Park mat 0,292 m² dee klengste Park vun der Welt ass?

… et verschidden Theorien iwwer den Ënnergang vun der Minoescher Kultur ginn, wouvun déi gängegst e Vulkanausbroch op der Insel Thira dofir verantwortlech mécht?

... d'Marguerite Thomas-Clement (1886-1979) 1919 déi éischt a laang eenzeg Fra war, déi an d'Lëtzebuerger Chamber gewielt gouf?
... et an der Kölner Kanalisatioun e Sall gëtt, dee mat Lüsteren dekoréiert ass?

... bei der Krispines-Kapell, och Péiter Onrou genannt, um Lampertsbierg et bis virun net all ze laanger Zäit de Brauch gouf, Käerze mat dragepickte Spéngelen ofzebrennen, fir datt Männer, déi ontrei waren, solle "bestrooft" ginn?
... den Alphonse de la Fontaine (1825-1896), e Brudder vum Edmond de la Fontaine (Dicks), Auteur vun der éischter Fauna vun de Wierbeldéieren vu Lëtzebuerg war?

... op de Fënstere vun der Kierch Zowaasch verschidde Memberen aus der Grofefamill Saintignon an aner Stëfter vun der Kierch als Helleger duergestallt sinn?

... d'Kar keng klassesch Fruuchtzort ass, déi et schonn an der Antiquitéit gouf, mä villméi eréischt virun 2000 bis 3000 Joer als "Onkraut" an de Weessefelder vu Klengasien opkoum, wou et da mat rekoltéiert gouf?
... den Tevita Momoedonu aus Fidschi alt the Five Minute Prime Minister genannt gëtt, well en 2000 zweemol (wärend e puer Minutten) an 2001 (wärend zwéin Deeg) Premierminister war?

... an de Kasematte vum fréiere Bastioun Louis vun der Festung Lëtzebuerg haut d'Bank LBBW Luxemburg S.A. hire Wäikeller huet?

... de Krater vun Derweze an Turkmenistan zanter 1971 am Gaang ass ze brennen, an dowéinst vun de Leit vun do den Numm Paart vun der Häll krut?

... d'Luxemburger Wort déi eelst lëtzebuergesch Dageszeitung ass, déi ouni Ënnerbriechung bis haut existéiert?

... den Aristarch vu Samos (ëm 310 - ëm 230 v. Chr.) och alt "griichesche Kopernikus" genannt gëtt, well hien als ee vun den Éischten d'heliozentrescht Weltbild vertratt huet, no deem d'Sonn an net d'Äerd am Zentrum vum Weltall stéing?

... d'Iddi fir den Eiffeltuerm vum elsässer Architekt Maurice Koechlin war?

... de lëtzebuergesch-franséischen Archeolog Joseph Hackin a seng Fra Ria Hackin-Parmentier 1941 beim Ënnergang vum Cargoschëff SS Jonathan Holt, dat torpedéiert gouf, ëm d'Liewe koumen?

… et iwwer 30 Joer no Wien a München och an der lëtzebuergescher Konschtszeen zu enger Sezessioun koum, déi der moderner Molerei zum Duerchbroch verhollef huet?

... d'Land Cap Vert säin Numm vun engem Kap 500 km wäit ewech zu Dakar am Senegal huet, dat den Inselen hiren Numm ginn huet?

... et bei der Lëtzebuerg-Kris 1867 drëms goung, datt Lëtzebuerg u Frankräich verkaf sollt ginn?

... nom Tourismuspionéier Alexis Heck (1830-1908) net nëmmen eng Schoul, ma och e Cocktail genannt gouf?

... dem Wope vu Lëtzebuerg seng Originnen an de Wope vum mëttelalterlechen Haus Lëtzebuerg huet, an op den Henri V. (1136-1196) zeréckgeet?
... de lëtzebuergesche Journalist an Dokumentarfilmmécher Gordian Troeller (1917-2003) 1992 den Adolf-Grimme-Präis fir säi Liewenswierk krut?

... 1984 op engem vun deenen zwéi Biergahornen op der Corniche (haut net méi do) eng bis dohin onbekannt Wanzenaart entdeckt gouf?

... wéinst der Technikbegeeschterung an den 1960er Joren e lëtzebuergsche Basketballveräin, de BBC Telstar Hesper, nom Kommunikatiounssatellit Telstar genannt gi war?

... e Pingo eng Knupp oder en Hiwwel ass, deen am Permafraschtbuedem ze fannen ass, an aus engem Kär vun Äis besteet, iwwer deem sech de Buedem wëlleft?

... bei der Renovéierung vum Goteschen Haus zu Iechternach de Giewel nëmmen do stoe gelooss gouf, wou z'erkenne war, wéi d'Haus uersprénglech war?

... d'Buerg Malbrouck am loutrengesche Manderen nom englesche Feldhär John Churchill, 1. Herzog vu Marlborough genannt ass, deen am Spueneschen Ierffollegkrich 1705 do aquartéiert war?

Februar

... den Thomas Chippendale (1718-1779) en englesche Konscht- a Miwwelschräiner war, no dem den Chippendale-Stil benannt ass?

... de Codex Mariendalensis, eng spéitmëttelalterlech Handschrëft iwwer d'Geschicht vun der Yolanda vu Veianen, joerzéngtelaang als verluer gegollt huet, ier en 1999 erëmfonnt gouf?

... d'Sowjetunioun, fir de Westen an d'Ier ze féieren, hire Kosmodrom bei Tjuratam no der Uertschaft Baikonur genannt huet, déi iwwer 300 km vun do ewechlouch?

... d'Uertschaft Biver an de Bouches-du-Rhône nom lëtzebuergesch-belsche Grouweningenieur Ernest Biver genannt gouf?

... d'Huel Lee zu Bäerdref hir aktuell Form huet, well do zanter der Réimerzäit Millesteng aus dem Fiels gebrach goufen?

... de Miguel de Cervantes an de William Shakespeare, de selwechten Dag, an zwar den 23. Abrëll 1616 gestuerwe sinn?

... de Lëtzebuerger René Arend d'Chicken McNuggets an de McRib, zwéi McDonald's Produiten, kreéiert huet?

… d'Gesetz, dat de Leit aus Lëtzebuerg verbueden huet, um Spuenesche Biergerkrich deelzehuelen, eréischt 2003 revoquéiert gouf?
... vun den 11 Héichiewen zu Lëtzebuerg, déi et an de 40er Jore vum 19. Joerhonnert gouf, ausser zu Zowaasch, keen Eenzegen am Minett stoung?

... de 50-Eurobilljee deen am meeschte gebrauchte Geldschäin an der Eurozon ass? Den 1. Januar 2018 waren 9.826.239.828 Exemplairen dovun am Ëmlaf. Duerno kommen dee vun 20 an dee vun 10 Euro.

... den Adler um Duelemer Réimermonument ursprénglech vergoldt war an an eng aner Richtung gekuckt huet?

Fändel vu Moresnet

... Neutral-Moresnet tëscht 1815 an 1919 en neutralen Territoire war, eng 65 km nërdlech vu Lëtzebuerg, well Preisen op der enger Säit, Holland an duerno d'Belsch op der anerer, sech net eens goufe wien e kréich?
... de Vincent Wiesenbach (1880-1911), den éischte Lëtzebuerger mat engem Piloteschäin, 1911 mat sengem selwer gebaute Fliger déidlech verongléckt ass?

... de Groussherzogleche Palais an der Mëtt vum 19. Joerhonnert eng Zort administrativen Allzweckbau war, wou nieft dem Kinnek-Groussherzog oder sengem Statthalter, déi do periodesch residéiert hunn, d'Regierung, d'Parlament, a vun 1858 un, de Staatsrot hire Sëtz haten, an och nach eng archeologesch Sammlung dran ënnerbruecht war?
... et beim lëtzebuergesche Schoulgesetz vun 1912 zu engem gudden Deel drëm goung, d'Muecht vun der Kathoulescher Kierch an de Primärschoulen anzeschränken, wat déi Jore virdrun zu heftegen Ausernanersetzungen tëscht Lénks- a Rietsparteie gefouert hat?

… den Astronom Christiaan Huygens als Éischten dat, wat de Galileo Galilei als "Ouere" vum Saturn bezeechent hat, als d'Saturnréng identifizéiert hat?
...Les danseurs d'Echternach vum Evy Friedrich aus dem Joer 1947 deen éischte lëtzebuergesche Film war, deen um Festival vu Cannes gewise gouf?

... ee Konschtstéck vum lëtzebuergesche Kraaftmënsch John Grün (1868-1912) dora bestoung, 2 Päerd mat 2 erwuessene Reider drop an d'Luucht ze hiewen?

... "Luxemburgerli" den Numm vun enger Makrounespezialitéit vun enger Zürcher Confiserie ass?

... den Traité vu London vun 1867 déi éischt Kéier war, wou Vertrieder vu Lëtzebuerg (de Victor de Tornaco an den Emmanuel Servais) en internationalen Traité mat ënnerschriwwen hunn?

... et vun der Skulptur Non-Violence (oder The Knotted Gun) vum Carl Fredrik Reuterswärd eng 20 Repliquë gëtt, wourënner eng zu New York, déi de Lëtzebuerger Staat de Vereenten Natioune geschenkt huet, an engem virum Jean-Monnet-Gebai um Kierchbierg?
... de Charles Bivort (1845-1920) vun Tratten déi éischt Stenographéiermaschinn fir Blanner erfonnt huet?

... den Ieselsfouss, eng Fréijoersplanz, och Fils avant le père genannt gëtt, well d'Bléi virun de Blieder erauskënnt?

… et vum fréiere Gauleiter Gustav Simon sengem Doud eng "offiziell" an eng "inoffiziell" Versioun gëtt?

... nom André Franquin sengem Comicpersonnage Marsupilami en Asteroid genannt gouf?

... dem Jean-François Gangler säi Lexicon der Luxemburger Umgangssprache vun 1847 deen éischten Dictionnaire vum Lëtzebuergesche war?

... d'Zitrouneblat e Päiperlek ass deen als Päiperlek iwwerwantert?

... et dräimol an der Geschicht en 30. Februar gouf?

Mäerz

... de Stadpark vun Esch-Uelzecht 1911 um Hank vum Gaalgebierg ugeluecht gouf, well den Escher Bësch, wou d'Leit soss an d'Gréngs trëppele goungen, bal ganz ofgeholzt gi war, fir do d'Adolf-Emil-Hütte ze bauen?
... de Peschtvull sou genannt gëtt, well fréier säi sporadescht a mysteriéist Opdauchen a Mëtteleuropa als e schlecht Omen ugesi gouf?
... de Medezinner a Cheemiker Henri-Jean-Népomucène Crantz vu Rued (1722-1792) fir seng Fuerschungen an der Hygiène fir Hiewane vum Jousef II. geadelt gouf?
... d'Uewerfläch vum Doudege Mier ronn 400 m ënnert dem Mieresspigel ass?
... an de fréiere Gasometere vu Wien-Simmering haut eng 1.500 Leit wunnen?
... dem Groussherzog seng Bibliothéik ronn 45.000 Wierker ëmfaasst?
... de Manneken Pis am Mee 2018 säin 1000. Costume geschenkt krut?
... op der Pallett vum Narmer, an enger vun deenen alleréischten hieroglypheschen Inskriptiounen iwwerhaapt, d'Vereenegung vun Ënner- mat Ueweregypten duerch den Narmer duergestallt gëtt?
... den Edmond de la Fontaine (1823-1891) net nëmmen, ënner dem Pseudonym Dicks, Operette geschriwwen huet, mä och jorelaang al Seeërcher a Bräich erfuerscht huet?
... wärend den Ëmbauaarbechte vum Chambersgebai, 1997-1999, d'Chamber hir Sëtzungen am Stater Stadhaus ofgehalen huet?

... "Sequoiaen" wuel dat eenzegt Wuert am Lëtzebuergeschen ass, bei deem all 5 Vokaler hannerenee stinn?
... d'Wollefsschlucht bei Iechternach hiren Numm 1881 vun engem vun den éischten Touristen, déi doduerch gefouert goufen, krut, dee se mat der "Wolfsschlucht" aus dem Carl Maria von Weber sengem Freischütz verglach huet?
... den Ausdrock Paparazzi op e Personnage aus dem Federico Fellini sengem Film La dolce vita zeréckgeet?
... beim Waasserball d'Feldspiller de Ball mat all Kierperdeel spille kënnen, just net mat den zwou Hänn gläichzäiteg?
… deen éischte lëtzebuergesche Goldmedailegewënner op enger Olympiad de Michel Théato war, an zwar 1900 zu Paräis am Marathon-Laf?
... Island souwuel op der nordamerikanescher wéi der europäescher Lithosphärplack läit?
… den Tunnel ënner der Stad Lëtzebuerg uganks der 1960er Joren ugeluecht gouf, fir eng Ofwaasserleitung aus dem Péitrussdall mam Pafendall ze verbannen?
... de franséische Komponist Maurice Ravel 1937 ee Joer laang zu Munneref am Hotel Grand-Chef gewunnt huet?
... d'Joer 238 och Sechskeeserjoer genannt gëtt, well sechs Männer no- a matenee vum Senat als Keeser vum Réimesche Räich unerkannt goufen?
... d'Walnut Lane Bridge zu Philadelphia (Foto) eng Kopie aus arméiertem Bëtong vun der Neier Bréck (Adolphe-Bréck) an der Stad Lëtzebuerg ass?

... de lëtzebuergesch-amerikaneschen Erfinder a Science-fiction-Auteur Hugo Gernsback (1884-1967) sech a senge Geschichten eng ganz Rëtsch technesch Konzepter ausgeduecht huet, déi eréischt an de Joerzéngten duerno developpéiert konnte ginn?
... ronn all zweete Vietnamees mam Familljennumm Nguyễn heescht?
... d'Verkéierswarnschëld viru Véi op der Strooss 2012 aus dem Lëtzebuerger Code de la Route gestrach, ma 2024 nees agefouert gouf?
... den Zwergmammut (Mammuthus exilis) eng ausgestuerwe Mammutaart ass, déi sech op eng Insel zeréckgezunn hat, an do am Laf vun der Evolutioun aus Manktem u Fudder ëmmer méi kleng gouf?
...d'Anna Boch den eenzege Client war deen de Vincent Van Gogh zu senge Liefzäiten hat?
... d'Kathedral Saint-Pierre zu Beauvais déi mam héchste gotesche Chouer vun der Welt ass, mä ni fäerdeg gebaut gouf?
... d'lëtzebuergesch Schauspillerin Germaine Damar duerch de Film Die Beine von Dolores an Argentinien esou bekannt gouf, datt si do 3 Joer laang ëm Chrëschtdag eng eege Televisiounsemissioun hat?
... de Saz "Play it again, Sam!" esou net am Film Casablanca (1942) virkënnt?
... d'Ukulele en hawaiianescht Museksinstrument ass, deem seng Originnen op Madeira zeréckginn, vu wou portugisesch Imigranten et matbruecht haten?
... d'Hinzerter Kräiz 1946 um Stater Nikloskierfecht opgeriicht gouf, fir un déi 82 Lëtzebuerger z'erënneren, déi am Zweete Weltkrich am SS-Sonderlager Hinzert an zu Köln-Klingelpütz higeriicht goufen?
... een am Bryce-Canyon-Nationalpark Honnerte vun Hoodooe bewonnere kann?

Abrëll

... e Reportage iwwer "Spaghettibeem" 1957 en Abrëllsgeck vun der BBC war, deen deemools vill fir richteg gehalen hunn?
... op der Bréisseler Plaz an der Stad de 5. Juli 1951 déi éischt Verkéiersluucht zu Lëtzebuerg a Betrib geholl gouf?
... all d'Planéite vun eisem Sonnesystem no réimesche Gëtter genannt goufen, ausser d'Äerd an den Uranus?
... den islännesche Literatur-Nobelpräisdréier Halldór Laxness sech 1922-23 an d'Benediktinerabtei Klierf zeréckgezunn huet an do gedeeft gouf?
...Wäisse Wäin vun alle méigleche Wäindrauwen, och där mat bloelzeger Haut, gemaach ka ginn?
… déi éischt Eisebunnsstreck zu Lëtzebuerg den 11. August 1859 tëscht Lëtzebuerg a Zoufftgen a Betrib geholl gouf?
... bei Uergelpäifen ë. a. tëscht Labial- an Zongepäifen ënnerscheet gëtt?
... de lëtzebuergeschen Auteur Norbert Jacques d'Figur vum Doktor Mabuse erfonnt huet?
... de Yellowstone-Nationalpark den eelsten Nationalpark vun der Welt ass?
… de Sender 1212 e Radiosprogramm an däitscher Sprooch war, dee vum Dezember 1944 bis Krichsenn vum amerikanesche militäresche Geheimdéngscht als "schwaarz Propaganda" nuets iwwer d'Anlage vu Radio Lëtzebuerg ausgestraalt gouf?

... d'Mundaneum vum Belsch Paul Otlet (1868-1944) eng Zort Multimedia-Archiv war, dat un e bibliographesch-enzyklopedesche Repertoire gekoppelt war, an haut als eng "analog Sichmaschinn" vum Wësse vun der Welt ugesi gëtt?
... d'Gare Belval-Université, hirem Architekt no, engem Mued oder enger Raup gläiche soll?
... d'Dräikinneksgaass an der Stad Lëtzebuerg sou genannt gëtt, well et do eng Bäckerei gouf, déi e Bild vun den Dräi Kinneken iwwer der Dier hänken hat?
... de Basiliscus plumifrons, eng Eidechsenaart, op Franséisch och lézard Jésus-Christ genannt gëtt, well en, fir senge Feinden z'entkommen, op den hënneschte Patten iwwer d'Waasser lafe kann?
... deen éischte lëtzebuergesche Geldschäin 1856 vun enger privater Bank erausgi gouf, nämlech der BIL?
... der UNESCO no e Buch op d'mannst 49 Säiten (ouni den Deckel) muss hunn?
... dem "Hauptmann von Köpenick" säi Graf an der Stad Lëtzebuerg um Nikloskierfecht ass?
... "Däitschland" an der Provence nëmme knapps iwwer 500 Awunner huet?
... deen éischten Aarbechter, deen Deputéierten an der Chamber gouf, de Jean Schortgen, op engem 1. Mee bei engem Accident an der Grouf leie blouf?
... am Joer 1957 an der Stengeforter Schmelz 10.041 Tonne Phenol produzéiert goufen?

... d'Drëttel-Reegel an der Fotografie dora besteet, datt de 'Bléckfank' vum Bild op enger Intersektioun vun den horizontalen a vertikale Linne vu jee engem Drëttel vum Bild ass?
… am Arno Schmidt sengem Roman Abend mit Goldrand eng ganz Rei Beschreiwungen iwwer Lëtzebuerg stinn, obwuel de Schmidt ni e Fouss an d'Land gesat huet?
... de Péiterséileginselkonflikt e Grenzkonflikt tëscht Spuenien a Marokko war, deen ausgebrach ass, wéi am Juli 2002 marokkanesch Truppen op der Péiterséileginsel u Land gaange sinn?
... déi zwéin Detektiven an Dem Tintin senge Geschichten, am Original Dupont et Dupond, an de lëtzebuergeschen Iwersetzunge Biwer a Biver heeschen?
... den Amazonas seng Quell 190 km vum Pazifik ewech huet, mä da méi wéi 6000 km queesch duerch Südamerika leeft, fir dann an den Atlantik ze lafen?
... d'Doudesstrof zu Lëtzebuerg fir d'lescht de 24. Februar 1949 ausgeféiert gouf, 1979 per Gesetz ofgeschaaft gouf an 1999 an der Verfassung festgehale gouf, datt se net méi agefouert kéint ginn?
… Baarle-Hertog, eng belsch Gemeng, ë. a. aus 20 Exklave besteet, déi an Holland leien, an deenen hirersäits 7 hollännesch Enklave sinn?
... d'Loschbur-Fra eng 1000 Joer méi al ass wéi de Loschbur-Mann?
... den Émile Servais (1847-1928) den 9. Januar 1919 zum President vun der Republik Lëtzebuerg designéiert gi war, ier den Dag drop franséisch Truppen dem republikaneschen Opstand en Enn gemaach hunn?
... de Jarosław Kaczyński 2006-2007 polnesche Premierminister ënner dem Staatspresident Lech Kaczyński, sengem eeneeëgen Zwillingsbrudder, war?

Mee

... dat eelst Spidol zu Esch-Uelzecht d'Metze Spidol war, dat 1878 vun de Bedreiwer vun der Metze Schmelz als e Spidol fir hir Aarbechter gebaut gouf?
... d'Plakeg Maulefsraten (Heterocephalus glaber) a grousse Kolonië liewen, déi vu jee engem Weibchen dirigéiert ginn, dat sech, wéi bei de Beien, exklusiv ëm d'Reproduktioun këmmert?
... "Ketty Maus" den Numm vun enger fiktiver Fra ass, deen op Modeller vu lëtzebuergesche Päss gebraucht gëtt?
... dat gréisst Knabberdéier, d'Capybara, bis zu 1,20 m grouss ka ginn?
… am Karni-Mata-Tempel zu Deshnok an Indien eng 20.000 Rate liewen, déi als helleg gëllen an deenen do Friesse geaffert gëtt?
... d'Bisamrat keng Rat ass, mä villméi zu de Wullmais (Arvicolinae) gehéiert, vun deene se de gréisste Vertrieder ass?
... D'Ro'd Wullmaus eng lëtzebuergesch Schülerzeitung aus de Joren 1969-1973 war, déi wéinst hiren antiautoritären Texter a Karikaturen och alt de Prozess gemaach krut?
... d'Zuel vun de Supermarchéën zu Lëtzebuerg tëscht 1996 an 2016 vun 42 op 106 eropgaangen ass?
...Rio de Janeiro iertemlech no engem "Januar-Floss" genannt gouf, deen et awer net gëtt?
... den 18. Mee 1975 ronn 12.000 jonk Leit zu Lëtzebuerg op ee Coup groussjäreg goufen, well den Alter dofir per Gesetz vun 21 op 18 Joer erofgesat gouf?

... dem belsche Kënschtler Paul Van Hoeydonck säi Fallen Astronaut dat eenzegt Konschtwierk ass, dat bis ewell um Äerdmound installéiert gouf?
... Bréissel a Paräis hiren Urspronk un de Meandere vun zwéin homophone Flëss hunn?
... Lëtzebuerg (via RTL) tëscht 1956 an 1993 am Ganze siwenandrëssegmol beim Eurovision Song Contest matgemaach huet an dëse fënnefmol gewonnen huet?
… de Meuse-Musel-Kanal e Projet aus den 1820er Jore war, deen, queesch duerch d'Ardennen, Léck hätt solle mat Waasserbëlleg verbannen, an deen zwar ugefaangen, awer ni fäerdeg gemaach gouf?
... d'Bäerbelekierch zu Crusnes déi eenzeg Kierch a Frankräich ass, déi ganz aus Eise gebaut ass?
… de Prix Grand-Duc Adolphe e Konschtpräis ass, deen zu Lëtzebuerg zanter 1902 all zwee Joer (virun 1995: meeschtens all Joer) un een oder méi Kënschtler vergi gëtt, déi um Salon vum Cercle Artistique de Luxembourg (CAL) ausgestallt hunn?
...de Félix Thyes (1830-1855) deen éischte lëtzebuergesche Schrëftsteller a franséischer Sprooch war?
... d'Lidd Bella Ciao ursprénglech iwwer dat schwéiert Liewe vu Räis-Baierinnen am Piemont erzielt, déi ënner hirem strenge Patron ze leiden haten, méi spéit awer an en antifaschistescht Partisane-Lidd ëmgedicht gouf?
… d'Helen Buchholtz (1877-1953), eng lëtzebuergesch Komponistin, bei hirem Doud iwwer 200 Noutemanuskripter vu Kompositiounen hannerlooss huet?
... d'Staatlech Pressehëllef, déi zu Lëtzebuerg 1976 agefouert gouf, fir de Meenungspluralismus ze stäipen, sech am Joer 2018 op eng 8,16 Milliounen Euro belaf huet?
... zu San Marino d'Amt vum Staatschef vun zwou Persounen ausgeübt gëtt, déi all 6 Méint änneren?

…d'Buergfrid-Affär eng politesch-juristesch Affär tëscht 1969 an 1974 war, déi der Ministesch Madeleine Kinnen, der éischter Fra an enger Lëtzebuerger Regierung, hiert Amt kascht huet?
... Basalt d'Form vu sechseckege Saile kritt, wann d'Basalt-Lava méi lues wéi gewéinlech ofkillt?
… déi sougenannt Offiziell Lëtzebuerger Orthographie déi éischt gesetzlech festgeluechte Schreifweis vum Lëtzebuergesche war, déi 1946 agefouert gouf, awer sou gutt wéi vu kengem benotzt a schonn 1950 duerch déi vum Luxemburger Wörterbuch ersat gouf, wat awer eréischt gesetzlech 1975 festgehale ginn ass?
... et a Brasilien eng 20 Luxemburgia-Aarte gëtt?
... d'Forest Green Rovers FC e vegane Foussballveräi sinn?
... den däitsche Krounprënz Wilhelm von Preußen déi éischt Méint vum Éischte Weltkrich säin Haaptquartéier an der Groussgaassschoul zu Esch-Uelzecht hat?
... d'Sprooch aus dem fiktive Land Syldawien an den Tintins-Geschichten zu engem groussen Deel e schrëftlech verfriemte Bréisseler Dialekt ass?
… déi éischt Zeitung, déi zu Lëtzebuerg erauskoum, La Clef du cabinet des princes de l'Europe (1704) war, an dat, fir d'Zensur a Frankräich z'ëmgoen?
... de Kinnek Louis XIV. de Pätter vum Stater Affekot Jean-Bernard Knepper sengem Jong Louis ass, dee wärend dem Kinnek senger Visite zu Lëtzebuerg gebuer gouf?
... d'Sandale vu Christus an der Abtei Prüm am Mëttelalter zu de bedeitendste Reliquien an der Géigend gezielt hunn, bis zu Tréier de sougenannten Hellege Rack opgedaucht ass?

Juni

... de Mitock (Upupa epops) op Lëtzebuergesch och nach Wuppert, Butbutt, Buddert, Buddebutt, Bëschbuppert, Sténkert, Drecksvull, Riffer, Ruppert, Hupp-Hupp oder Witapp genannt gëtt?
d'Gare vun Däitsch-Oth an déi vu Wuelmereng zwou Kappgarë vun den CFL sinn, déi a Frankräich leien?
... de Konschtturner Josy Stoffel vun 1949 bis 1964 ouni Ënnerbriechung Landesmeeschter am Turne war an u véier Weltmeeschterschaften, sechs Europameeschterschaften a fënnef Olympiaden deelgeholl huet?
... de Meter 1793 als den 10-milliounsten Deel vun der Distanz vum Pol bis bei den Equator vum Äerdmeridian, op deem Paräis läit, definéiert gouf, an e Prototyp vun dësem Meter 1795 a Messeng gegoss gouf?
... de gebiertegen Iechternacher Jules Hoffmann 2011 den Nobelpräis fir Medezin kritt huet an zanter 2012 Member vun der Académie française ass?
... siwe Lëtzebuerger op der Säit vun den Alliéierte de 6. Juni 1944 bei der Operation Overlord am Asaz waren? Et waren dat bei de Buedemtruppen de Charles-André Schommer op 'Omaha Beach' an op Sword Beach de Pierre Laux bei den engleschen Truppen an den Antoine Neven, Jean Neven, Félix Peters a Jean Reiffers beim franséische Commando Kieffer. De Jean-Bernard Ney war deen Dag als Navigateur u Bord vun engem Fliger vun der englescher Aviatioun iwwer 'Omaha Beach' am Asaz.
... de Lëtzebuerger Frang tëscht 1935 an 1941 e Véierels méi wäert war wéi dee Belschen, nom Krich awer nees zu enger Paritéit vun 1:1 erëmagefouert gouf?
... de Sendemast vun Housen mat 300 Meter dat héchst Bauwierk vu Lëtzebuerg ass?
... d'Schluecht vu Valmy zwar keng eendeiteg taktesch Resultater ervirbruecht huet, mä e grousse symbolesche Wäert hat, well se als déi éischt franséisch Victoire no der Franséischer Revolutioun gefeiert gouf?
... de lëtzebuergesche Schauspiller Joseph Noerden tëscht 1949 an 1953 am Bertolt Brecht sengem Berliner Ensemble gespillt huet?

... de Seechomessenniwwel, e planetareschen Niwwel, sou genannt gëtt, well en dem Kapp an dem Thorax vun enger Seechomes gläicht?
... am Schlass Bierg, der groussherzoglecher Residenz, tëscht 1941-1944 vum däitschen Occupant eng sougenannt Nationalpolitische Erziehungsanstalt ageriicht gi war?
... d'Amerikanesch Joffereninsele bis 1917 zu Dänemark gehéiert hunn, déi se du fir 25 Milliounen Dollar un d'USA verkaaft hunn?
… de Ciné Kursaal vu Rëmeleng, och nach den Ale Kino genannt, den eelste Kino zu Lëtzebuerg ass, deen nach haut a Betrib ass?
… den Edouard Luja (1875-1953), e lëtzebuergesche Biolog, Fuerscher an Entdeckungsreesenden, eng 130 bis dohin onbekannt Planzen- an Déierenaarten entdeckt huet, wouvun der eng Partie säin Numm kruten, z. B. d'Acacia Lujaei oder d'Eulophia Lujaeana?
... de Milbekéis eng Spezialitéit aus Sachsen-Anhalt ass, deen duerch d'Exkrementer vun e puer Millioune Milben, déi drop sëtzen, zeideg gëtt, a sou säin typesche Goût kritt?
... d'franséisch Schrëftstellerin Simone de Beauvoir en Urenkelkand vum Hubert Brasseur war, engem vun de Matgrënner vun der Brasseurs Schmelz zu Esch?
... de Var dat eenzegt franséischt Departement ass, dat no engem Floss genannt ass (dem Var), deen hautdesdaags guer net derduerchleeft?
… de Begrëff "Télécran" fir d'éischt an der franséischer Iwwersetzung vum George Orwell sengem Roman Nineteen eighty-four fir den englesche Begrëff telescreen gebraucht gouf?
... op de Baupläng vun der Rouder Bréck zwou Vëlospistë vun 1,75 m virgesi waren; dës awer, wéi s'a Betrib geholl gouf, zu Gonschte vum Autostrafic geaffert goufen?

… um Mosaik vu Viichten, dat 1994 entdeckt gouf, an dat géint d'Joer 240 geluecht gouf, den Homer mat den Néng Musen ze gesinn ass?
... de Johannes Mylius vun Diddeleng (ëm 1537-1596) Studieboursse gestëft huet, déi nach Joerhonnerten duerno ausbezuelt goufen?
... op der Nordsäit vun der Pyramid vum Kukulcán, wärend der Equinoxe, de Schiet esou op d'Säitemauer vun der Trap fält, datt et ausgesäit wéi wann do eng riseg Schlaang erofkrauche géif?
… d'Regierung Mongenast zu Lëtzebuerg just 25 Deeg, vum 12. Oktober bis de 6. November 1915 am Amt war?
... Kraków (Krakau) vun 1038 bis 1609 d'Haapt- a Kinneksstad vu Polen war?
…den Étienne Lenoir (1822-1900) 1860 deen éischte brauchbare Gasmotor an 1863 dat éischt Stroossegefier, dat domat ugedriwwe gouf, gebaut huet?
... "Luxemburg" gläich dräi Uertschaften an de Vereenegte Staaten heeschen?
... d'Tranchée de Caster an der Belsch e 65 Meter déiwen Aschnëtt an d'Montagne Saint-Pierre ass, déi tëscht 1930 an 1933 fir den Albertkanal ugeluecht gouf?
... d'Kierchtierm vun der 1858 gebauter Kierch St. Alphonse ("Paterekierch") an der Stad Lëtzebuerg, sou niddreg sinn, well se no bei der Festungsmauer stoungen a soss eng giedeleg Zilscheif gi wieren, wa se méi héich gewiescht wieren?
... den Asteroid (255019) Fleurmaxwell no der Lëtzebuerger Äiskonschtleeferin Fleur Maxwell benannt gouf?

Juli

... déi kasachesch Haaptstad bannent manner wéi 7 Joerzéngte sechsmol den Numm gewiesselt huet?
... de lëtzebuergesche Metallurg William J. Kroll (1889 - 1973) ë. a. deen no him genannte "Kroll-Prozess" entdeckt huet, deen et erméiglecht, Titan industriell ze produzéieren?
... d'Husumer Protestschwäin eng rout-wäiss-rout gesträift Schwéngsrass ass, déi uganks vum 20. Jh. vun den Dänen an Nordfriesland geziicht gouf, fir dergéint ze protestéieren, datt se net den dänesche Fändel hunn däerfen eraushänken?
... deen éischte Long métrage op Lëtzebuergesch Wat huet e gesot? geheescht huet, an 1981 doruechter gewise gouf?
... d'Uertschaft 'Gréiwels fréier Nei-Brasilien housch, well sech do am Joer 1828, op den deemolege Gemengegrenze vu Groussbus, Heischent a Wal, Leit néiergelooss hunn, déi alles verkaaft haten, fir a Brasilien auszewanderen, do awer ni ukomm sinn a veraarmt op Lëtzebuerg zeréckkoumen?
... de Victor Tedesco (1821-1897) aus der Stad Lëtzebuerg an der Belsch wéinst Opruff zur Revolutioun zum Doud verurteelt gouf, spéider awer Affekot, Gemengerot a Provënzialrot zu Arel war?
... de Lake Luxembourg a Pennsylvania säin Numm krut, well d'Groussherzogin Charlotte an hirem Exil wärend dem Zweete Weltkrich do en Terrain kaf hat?
... den Zolwerknapp en Zeiebierg ass; d. h. en Hiwwel, deen op senger Kopp Reschter vun enger méi haarder Gestengsschicht huet, wéi déi ronderëm, déi erodéiert ass?
... d'Gemeng Wëntger 2019 déi lescht Gemeng zu Lëtzebuerg war, déi Stroossennimm agefouert huet?
… de lëtzebuergesch-franséischen Naturfuerscher an Entdeckungsreesende Guillaume Capus (1857-1939) annerhallwe Mount am Norde vum Afghanistan vun engem Stamm festgehale gi war, an eréischt op Interventioun vum Vizekinnek vun Indie fräikomm ass?

... den Zoo vun Antwerpen schonn 1843 gegrënnt gouf, an haut iwwer 5.000 Déieren huet, déi sech op 900 Aarte verdeelen?
... de Charles Metz (1799-1853) Deputéierten souwuel an der Belscher wéi och an der Lëtzebuerger Chamber war?
... zu Zowaasch bis an d'Joer 1980 bei all Begriefnëss e franséischen Douanier huet missen dobäi sinn, well de Kierfecht op franséischem Terrain läit?
… de Jean Beck (1588-1648) aus der Stad Lëtzebuerg et zum Maître de Camp général an der Habsburger Arméi an zum Gouverneur vum Herzogtum Lëtzebuerg an der Grofschaft Chiny bruecht hat?
... op der Single Komm, gib mir deine Hand/Sie liebt dich zwou däitsch Versioune vun de Beatles hire Lidder sinn, déi de Camillo Felgen hinnen iwwersat hat?
… d'Fro vum Sëtz vun den Europäeschen Institutioune bal 40 Joer laang ëmmer nees diskutéiert gouf, bis eng Kompromëssléisung fonnt gouf?
… zu Keel op der Léiffrächen Enn 1947 dräi Kanner mysteriéis Marienerscheinunge solle gehat hunn, wat deemools Dausende vu Virwëtzegen ugelackelt huet?
... dat eelst Dokument am Besëtz vun der Lëtzebuerger Nationalbibliothéik en handgeschriwwent Stéck aus engem Gebietsbuch aus dem 8 Joerhonnert ass, dat de Willibrord vum Poopst geschenkt krut?
... et 1982 am Simbabwe e Gesetz gouf, dat et verbueden huet, de Geck mam President Canaan Banana sengem Familljennumm ze maachen?
… de Codex Aureus Epternacensis, d'Gëllen Evangeliebuch vun Iechternach (entstanen 1030-1050), 1955 zu Verkaf stoung, mä de Lëtzebuerger Staat en deemools net kafe wollt oder konnt, an en sou an de Germanische Nationalmuseum zu Nürnberg koum, wou en haut nach ass?

... nom Groussherzog Henri senger Mamm schonn zu Liefzäiten eng Bréisseler Metrosstatioun genannt gouf?
... d'Brubbel zu Wallenborn deen eenzege Kalwaassergeysir an Däitschland ass, an all déck hallef Stonn Schwiefelgaser ausstéisst?
... de Jacques Leurs bekannt dofir ass, deen éischte Lëtzebuerger mat schwaarzer Hautfaarf gewiescht ze sinn?
... de Bäitrëttstraité vu Rumänien a Bulgarien zu der EU 2005 an der Abtei Neimënster ënnerschriwwe gouf?
… de Paul Lauterbur (1929-2007), Nobelpräisdréier fir Medezin 2003, lëtzebuergesch Urgrousselteren hat?
... en Dag op der Venus méi laang dauert wéi e Venus-Joer? Se brauch knapps 225 Äerd-Deeg fir en Ëmlaf ëm d'Sonn, mä hirer 243 fir eng Rotatioun ëm hir eegen Achs.
... de Bernard Molitor (1755-1833) e lëtzebuergesche Konschtschräiner war, dee sech zu Paräis en Numm gemaach hat, an zäitweileg Fournisseur de la Cour impériale war?
... Luxembourgit e Mineral ass, dat zu Lëtzebuerg entdeckt gouf?
... mat "Mutz vum Monomach", engem russesche Kascht a Form vun der traditioneller Kroun vun de Groussfürsten an den éischten Zaren, souwuel eng Fleesch-Mayonnaise-Zalot wéi och e Friichtekuch gemengt ka sinn?
... de Magnum bullarium romanum, eng vun de véier grousse Kollektioune vun de Peepst hire Bullen (Ordenanzen) an der Kierchegeschicht, déi vu 1727 u beim Stater Libraire an Editeur André Chevalier erauskoum, dee gréisste Buchprojet vun der Lëtzebuerger Geschicht war?
... Ashcan (d. h. Dreckskëscht) de Codenumm fir en alliéiert Gefaangelager zu Bad Munneref am Palace-Hôtel war, an deem am Summer 1945 all déi bis dohi gefaangen héichrangeg Nazien an däitsch Militär souzen, fir verhéiert ze ginn?

August

... de Buffalo Bill mat senger Wild West Show den 3. September 1906 en Optrëtt zu Lëtzebuerg hat?
... d'Däitschsproocheg Communautéit déi klengst vun den 3 Communautéiten an der Belsch ass?
... de Menhir vu Recken joerhonnertelaang ëmgekippt do louch, ier en 1978 als sollechen erkannt an an de Joren dono nees opgeriicht gouf?
... bei der Schluecht vu Salamis enger vun de gréisste Séischluechten an der griichescher Antiquitéit, Athen ënner dem Themistokles d'Flott vum Xerxes I. vu Persien verdriwwen huet?
... 2001 fir de Film Secret Passage zu Esch-Uelzecht, op der Industriebrooch vun Terre-Rouge, eng iwwer 6 Hektar grouss Kuliss vu Venedeg am 15. Joerhonnert an Originalgréisst, inklusiv de Kanäl, opgebaut gouf?
… de Michel Gloesener vun Uewerkäerjeng d'Reversibilitéit vun der Induktioun am Dynamo erkannt huet an domat de Grondstee fir den elektresche Motor geluecht huet?
... de lëtzebuergesch-belsche Botaniker Jean Linden (1817-1898) mat deen éischte war, deen an Europa Orchideeë geziicht huet an dës am grousse Stil kommerzialiséiert huet?
... d'Schengener Ofkommes um Schëff MS Princesse Marie-Astrid 2 ënnerschriwwe gouf, dat haut ewell, als MS Regensburg, op der Donau ënnerwee ass?
... déi sowjetesch Kosmonaute Juri Gagarin a Walentina Tereschkowa 1961, respektiv 1963, deen éischte Mann an déi éischt Fra am Weltall waren?
... de Film Girl with a Pearl Earring mat der Scarlett Johansson an der Titelroll, bal ganz zu Lëtzebuerg gedréint ginn ass?

... dem United States Copyright Office no Afeselfien net dem Auteursrecht ënnerleien?
... vun der 1. Oplo vum Michel Rodange sengem Renert no 30 Joer just 313 Exemplairë verkaaft gi waren?
… 1946 an der franséischer Regierung vum Georges Bidault gläich zwéi Regierungsmembere waren, déi zu Lëtzebuerg gebuer waren, nämlech d'Andrée Viénot an de Robert Schuman?
… d'Musel viru laanger Zäit an d'Meuse gelaf ass, an an deem Bett wou se haut leeft d'Meurthe gelaf ass?
... den Dollar säin Numm vun der Uertschaft Sankt Joachimsthal hier huet, déi haut Jáchymov heescht?
... de Lëtzebuerger Nationalfeierdag 1840 zweemol gefeiert gouf?
... d'Traditioun, d'Bierger an d'Krateren um Mound no bekannten Astronomen a Wëssenschaftler ze nennen, vum Francesco Maria Grimaldi (1618-1663) agefouert gouf?
… de Barrage Esch-Sauer, deen tëscht 1955 an 1957 gebaut gouf, um Fouss 4,5 m déck ass an 1,5 un der Kroun, an datt d'Staumauer 168 m laang ass?
… am Joer 1811 zu Lëtzebuerg 66 Gierwereie bestanen hunn, an datt d'Haaptclienten dovu laang d'Arméie waren, déi zu Lëtzebuerg stationéiert waren?
... den Tour de France zanter 1947 bis ewell néngmol duerch Lëtzebuerg goung?

… de Jérôme vu Bauschelt (ëm 1470 - 1517) Member vum Grousse Conseil vu Mechelen war?
... souwuel de Monet wéi de Manet en Tableau mam Numm Le déjeuner sur l'herbe gemoolt hunn?
… de Moler Pierre-Joseph Redouté (1759-1840) Rafael vun de Blumme genannt gouf?
... Jéinesch (oder Lakerschmus), d'Sprooch vun de Jéinen, bis ufanks vum 20. Joerhonnert vu Weimeschkiercher Händlerfamille geschwat gouf?
... d'Ionesch Revolt 500/499 v. Chr. en Opstand vun de klengasiateschen an zypriotesche Griiche géint d'Perser war?
... vun den iwwer 40 sougenannte Spueneschen Tiermercher, déi et an der Stad Lëtzebuerg gouf, der just nach 9 bis haut existéieren, resp. nees opgebaut goufen?
... d'Lise Rischard (geb. Meyer, 1868-1940) am Éischte Weltkrich den Englänner Informatiounen iwwer däitsch Truppentransporter an der Stater Gare zoukomme gelooss huet, andeems dës kodéiert an engem Fortsetzungsroman an der Zäitschrëft Der Landwirt publizéiert goufen?
... fir de Bau vun der Adolf-Emil-Hütte (haut ArcelorMittal Esch-Belval) 1909 praktesch dee ganzen 92 ha groussen Escher Bësch ofgeholzt ginn ass?
... an der Parkierch vu Bäerdref, ënner dem Haaptaltor, ee réimesche Véiergëtterstee steet, mat der Minerva, der Juno, dem Apollo an dem Herkules drop?
… de lëtzebuergeschen Ethnolog Edouard Conzemius (1892-1931) e Spezialist vun de Miskito- a Sumu-Indianer an Honduras an Nicaragua war?
… déi zwou Bensinnsstatiounen op der Aire de Berchem iwwer 300 Millioune Liter Brennes am Joer verkafen?

September

... den Adrien Ries (1933-1991) am Joer 1970 de Begrëff Nordstad geprägt huet, deen den urbane Ballungsraum ëm Dikrech an Ettelbréck bezeechent?
... Südafrika offiziell 3 Haaptstied huet: Pretoria als Verwaltungshaaptstad, Kapstad als Regierungs- a Bloemfontein als Geriichts-Haaptstad?
... d'Uelzechtstrooss zu Esch virun 1923, jee no Deelstéck, Avenue de l'Hôtel de Ville, Rue de la Poste a Rue Marie-Thérèse housch?
… een an der Whirlpool-Galaxie (Messier 51 oder NGC 5194/5195), eng Spiralgalaxie am Stärebild Canes Venatici, eng äusserst aktiv Stäregebuert observéiere kann?
… d'Berwart-Schlass zu Esch-Uelzecht 1954 ofgerappt gouf, fir 1956 als Kuliss fir d'Feierlechkeete vum Cinquantenaire nees fir kuerz Zäit opgeriicht ze ginn?
... -40 Grad Fahrenheit a -40 Grad Celsius déi selwecht Temperatur uginn?
... déi hollännesch Provënz Flevoland praktesch ganz aus Land besteet, dat dem Mier ofgewonne gouf?
... d'Bundesamt für Seeschifffahrt und Hydrographie zu Hamburg déi gréisst Sammlung vu Fläscheposten op der Welt huet?
… et zu Lëtzebuerg zwéi Vëlossportler mam Numm Nicolas Frantz gouf, woubäi een dovun, den Nicolas Frantz II, bei enger Course no enger Chute vun engem Auto iwwerrannt gouf, wéi e probéiert hat, säi Cousin mam nämmlechten Numm an zweemolegen Tour-de-France-Gewënner, z'iwwerhuelen?
... Andorra zwéi Staatscheffen huet, nämlech de franséische President Emmanuel Macron an de Joan Enric Vives i Sicília, Bëschof vu La Seu d'Urgell?

… den Henri Tudor (1859-1928), deen deen éischte brauchbare Bläiakkumulator erfonnt huet, u Bläivergëftung gestuerwen ass?
… d'Dreckswiss en Naturschutzgebitt an de Gemenge Käerjeng a Suessem ass, dat 71 ha Fiichtgebitt ëm d'Kuer ëmfaasst?
... dem Alfred Hitchcock säi Film Rope esou opgeholl gouf, wéi wann en aus enger eenzeger Astellung bestoe géif?
... vun den ursprénglech op d'mannst 14 Tierm vun der Iechternacher Stadmauer der 5 erhale sinn an a Wunnengen ëmgebaut goufen?
... den Ötzi iwwer 5000 Joer no sengem Doud e klengen diplomatesche Sträit tëscht Éisträich an Italien ausgeléist huet?
… Ronnschwanzséikéi (Trichechidae, och „Manati“ genannt) dacks ronderëm Elektrizitéitswierker ze fanne sinn, well do d'Waasser méi waarm ass a se mëttlerweil ofhängeg vun dëser kënschtlecher Hëtzt gi sinn an opgehalen hunn, a méi waarm Gewässer ze wanderen?
... de belsche Kinnek Baudouin am Abrëll 1990 fir 36 Stonnen als net am Stand, ze regéieren erkläert gouf?
... nodeem dem Minettstram säi Betrib den 22. September 1956 agestallt gi war, ee Bäiwon vum Tram eng Zäit duerno nach als Büro fir déi theoreetesch Fürerschäiprüfung benotzt ginn ass?
… d'Draperies de Luxembourg am 19. Joerhonnert 2.000 Leit beschäftegt an 1.000 Tonne gewäsche Woll am Joer verschafft hunn an zu deene gréisste vun Europa gezielt gi sinn?
... d'Désirée Nosbusch scho mat 12 Joer Radiosemissiounen a mat 15 Joer Tëleesemissiounen an däitscher Sprooch moderéiert huet?

... d'Luxemburger Zeitung tëscht 1902 an 1940 zweemol am Dag eng nei Editioun erausbruecht huet?
... de lëtzebuergesche Moler Jean Jacoby (1891-1936) zweemol – 1924 an 1928 – d'Goldmedail am Olympesche Konschtconcours gewonnen huet?
... Halloween op e Karschnatz- an Neijoerschfest vun de Kelten zeréckgeet?
... de Ras-Täfäri de 25. Mee 1924 op offizieller Visite zu Lëtzebuerg war?
... d'Kuer mat hiren Niewebaachen an d'Fooschtbaach am Éislek déi eenzeg Waasserleef zu Lëtzebuerg sinn, déi net zum Baseng vum Rhäin gehéieren, mä zu deem vun der Meuse?
... 1895, an de Pionéierjore vum Telefon zu Lëtzebuerg, e Mikro um Musekskiosk op der Plëss d'Arem un de Reseau ugeschloss war, fir datt d'Postbeamten de Sonndesconcert an der Telefonszentral nolauschtere konnten?
... Paraskavedekatriaphobie d'Angscht virum Freideg den Dräizéngten ass?
... de Rubicon an der Belsch bei Remouchamps de längste schëffbaren ënnerierdesche Floss op der Welt ass?
... "Kueb" an de spéiden 1970er Jore wéinst sengem Glach mat engem Villchen de Spëtznumm vun engem Bauprojet fir d'Europaparlament um Kierchbierg war, dee schlussendlech duerch e manner ambiziéisen ersat gouf, deen dann, trotz enger anerer Form, bis haut "Klenge Kueb" genannt gëtt?
... d'N 3A mat nëmme knapps 50 m déi kierzt

Nationalstrooss zu Lëtzebuerg ass?

Oktober

... d'Pravčická brána an Nordtschechien déi gréisst natierlech Sandsteebréck an Europa ass?
… d'Hélène Hiertz (1911-1985), déi di éischt Kächen zu Lëtzebuerg war, déi fir hire Restaurant e Michelin-Stär krut, eng aktiv Resistenzlerin war?
... den Erdäpfelmuseum zu Prinzendorf an Éisträich zu Éiere vum lëtzebuergesche Geeschtleche Johann Eberhard Jungblut ugeluecht gouf, deen do 1761 d'Gromper agefouert huet?
... hanner dem Paul-Eyschen-Monument zu Stadbriedemes eng Populatioun vu Sëlwerfëschelcher lieft, déi fir gewéinlech a Mëtteleuropa just a Wunnengen ze fanne sinn?
... Nauru deen eenzege Memberstaat vun der UNO ass, dee keng Haaptstad huet?
... d'Iechternacher Basilika am 19. Joerhonnert joerzéngtelaang eng Faïencerie war, an datt ee vun de Kierchtierm de Kamäin dovu war?
... dem Henry Miller säi Roman Quiet Days in Clichy ënner anerem och zu Lëtzebuerg spillt?
... de Pont de Fer zu Huy an der Belsch entgéint sengem Numm net aus Eisen, mä aus Bloem Steen ass?
...d'Our, d'Sauer an d'Musel op deene Stécker vun hirem Laf, wou se d'Grenz tëscht Lëtzebuerg an Däitschland maachen, e Kondominium sinn?
... den Nicolas Kinsch vun Esch-Uelzecht vun 1959 bis 1967 Äerzbëschof vu Kisangani (Demokratesch Republik Kongo) war, den James Schwebach vu Platen 1891-1921 Bëschof vu La Crosse (Wisconsin) war; de Jacques Mangers vu Stolzebuerg vun 1953 bis 1964 Bëschof vun Oslo war; de Jean-Baptiste Fallize vun Harel 1892-1922 Apostolesche Vikar vun Norwege war an de Michel Fallize och vun Harel 1889-1910 Generalvikar vun der Diözees Dacca (Bangladesch) war?
... de Salar de Uyuni mat enger Fläch vun 10.582 km² déi gréisst Salzwüst op der Welt ass?

… an der Fotothéik vun der Stad Lëtzebuerg eng 4 Millioune Fotoen an Negativer vun 1855 bis haut iwwer d'Stad Lëtzebuerg versuergt ginn?
… et an der Gemeng Réiser eng Strooss gëtt, déi no Sprengstoff genannt gouf?
... de Film Autobahnraser op der Lëtzebuerger A13 gedréint gouf, ier déi fir den normale Verkéier opgoung, an déi dofir kuerzfristeg mat däitschen Autobunnsschëlter 'ëmdekoréiert' gouf?
...déi gréisst lieweg Hai-Aart, de Walhai, deen iwwer 13 m laang ka ginn, sech vu Plankton erniert, an dofir fir de Mënsch ongeféierlech ass?
…den Émile Reuter (1874-1973) dee Chamberpresident zu Lëtzebuerg mat bis ewell der längster Amtszäit war (vun 1926 bis 1958, ofgesi vun der däitscher Besatzungszäit)?
... de Kontinent Amerika säin nach haut geleefegen Numm 1507 op enger Kaart kritt huet, déi en Deel vum Kartograph Martin Waldseemüller sengem Wierk Cosmographiae Introductio war, well de Waldseemüller gemengt hat, den Amerigo Vespucci hätt en entdeckt?
... den Atomium zu Bréissel en Eise-Kristall an enger 165-milliardefacher Vergréisserung duerstellt?
... souwuel de Moler a Manager Gust Graas wéi och de Politiker Gusty Graas den Titel 'Grand officier de l'ordre de la couronne de chêne' kritt hunn?
… et am Kader vun der Affär Dreyfus, déi déi franséisch Ëffentlechkeet jorelaang polariséiert huet, 11 Joer gedauert huet, ier den Alfred Dreyfus nees rehabilitéiert gouf?
... op Bretzelsonndeg dem Brauch no Männer enger Fra, déi hinnen eppes bedeit, eng Bretzel schenken, fir dann, bei géigesäitegem Intressi, Ouschteren en Ouschteree vun hir geschenkt kréien, ausser bei Schaltjoren, wou et ëmgedréint ass?

... de Zénon Bernard 20 Joer nodeem hien e Gol am eenzege Match, deen déi lëtzebuergesch Foussballnationalekipp jee géint Frankräich gewonnen huet, geschoss hat, als éischte Kommunist an d'Chamber gewielt gouf?
... Südafrika eelef ofiziell Sproochen huet?
... de franséische Chansonnier Serge Gainsbourg an den 1960er Joren och Regisseur vu Sandalefilmer war?
… den Iechternacher Séi e kënschtleche Séi ass, deen Enn der 1970er Joren ugeluecht gouf, fir d'touristesch Offer ze diversifiéieren, an dofir d'Lëschenhaus, e Barockgebai vu 1676, ofgerappt gouf, well et soll gehënnert hunn?
… den zweeten an deen drëtte President vun de Vereenegte Staate genee de selwechten Dag, de 4. Juli 1826, gestuerwe sinn?
... de Boulevard de la Recherche um Belval op knapps 300 Meter duerch Frankräich geet?
... et Legenden, awer keng schlësseg Erklärunge gëtt, wéi a firwat d'Pierre Brunehaut, e Monolith an der belscher Provënz Hainaut, op déi Plaz koum, wou en haut steet?
...d'Carmen Pereira 1984 dräi Deeg laang amtéirend Presidentin vu Guinea-Bissau an domat déi éischt Fra an där Positioun an Afrika war?
... d'Stad Limbourg weeder an der belscher nach an hollännescher Provënz Limburg läit, deene se den Numm ginn huet, ma an der Provënz Léck?
... de Mathematiksprofesser Antoine Meyer (1801-1857) den Auteur vum éischte Buch op Lëtzebuergesch, E' Schrek ob de' Lezeburger Parnassus (1829), war?

November

...de Rapport iwwer e Leefer, deen d'Victoire an der Schluecht vu Marathon mat sengem leschten Otemzuch zu Athen soll verkënnegt hunn, eng Erfindung aus dem 4. Jh v. Chr. war?
... den Habschter Tunnel, beim Ofschloss vun den Aarbechten 1879, dee längsten am Land war?
... de Schwaarze Spiecht, dee virum Ufank vun den 1960er Jore just an de Biergbëscher an Nord- an Zentraleuropa doheem war, sech zanterhier am flaache Land bis op den Atlantik breetgemaach huet, ouni datt genee gewosst ass firwat?
… de Jean-Baptiste Nothomb (1805-1881) ee vun de "Pappe" vun der Belscher Verfassung war?
... de Puck 1877 vum William Fleet Robertson erfonnt gouf, andeems en einfach zwou Tranchë vun engem Vollgummisball uewen an ënnen ewechgeschnidden hat?
... de Staatsarchitekt Charles Arendt 1900 proposéiert hat, um Glacis eng neigotesch Kathedral mat Plaz fir bis zu 3.000 Leit ze bauen?
... een, fir ee Kilo Safran-Stempelen ze gewannen, 80.000 bis 150.000 Bléie brauch?
... nach 100 Joer nom Doud vum Prënz Henri vun Oranien-Nassau, him zu Éieren eng Eech am Gréngewald geplanzt gouf?
... all Joers vun der Asbl natur&ëmwelt e "Vull vum Joer" ausgeruff gëtt, fir op eng bedreet Vullenaart zu Lëtzebuerg opmierksam ze maachen?
... de Spëtznumm "Chareli" vun der Vizinalbunn vun der Stad op Iechternach op de Virnumm vum Minister Charles Rischard zeréckgeet?

... de Routhirsch zu Lëtzebuerg am 19. Joerhonnert praktesch ausgerott war, säi Bestand awer zanter der Mëtt vum 20. Joerhonnert nees an d'Luucht geet, op haut e puer Dausend Déieren?
... d'Grondmauere vum markanten 8-stäckegen Tuerm vun der Villa Louvigny, op de Reschter vum Fort Louvigny stinn?
... de Risechameleon, mat enger Längt vu 70 cm, déi gréisst Chameleonaart ass, déi et gëtt?
... d'Händschefabréck Reinhard am Stadgronn, mat enger 1.000 Aarbechter, viru ronn 100 Joer dee gréissten Industriebetrib an der Stad Lëtzebuerg war?
... den Alexei Leonow 1965 deen éischte Mënsch war, dee säi Raumschëff verlooss huet, an am Weltraum geschwieft ass?
... d'Rue de Chiny an der Stad Lëtzebuerg 2013 zu Märel opgehalen huet, z'existéieren, fir 2019 op der Gare nees nei opzedauchen?
... de Fändel vum Afghanistan am Laf vum 20. Joerhonnert eng 20 Mol geännert gouf?
... vun der Prinzessin vu Schengen just nach Zänn iwreg sinn?
... d'Olympesch Spiller vun 1916 engersäits an 1940 an 1944 op där anerer, wéinst dem Éischten, resp. dem Zweete Weltkrich annuléiert goufen?
... e Lëtzebuerger den éischte President vun der d'Assemblée parlementaire de la Francophonie war, enger Organisatioun déi sech aus franséischsproochegen, interparlamentaresche Regierungen oder Organisatiounen zesummesetzt?

... den Ausdrock "op Mechele goen" (fir "déi lescht Trompkaart auszespillen") op de Grousse Rot vu Mechelen zeréckgeet, déi iewescht Geriichtsinstanz an de Burgundeschen, Spueneschen an Éisträicheschen Nidderlanden?
... den Alphonse Kemp 1911 e Projet virgestallt huet fir d'Uelzecht an engem Tunnel ënnert dem Rummplateau erduerch ze féieren?
... et vun enger vun de sëllege Publikatiounen, déi de Kim Jong-il als Auteur uginn, eng lëtzebuergesch Iwwersetzung gëtt, nämlech Déi historesch Lekzioun vum Opbau vum Zozialissem an déi allgemeng Linn vun onser Partei?
... bei de Chamberwale vum 18. Juni 1989 véier verschidde gréng Parteien ugetruede sinn?
... d'Katastroph vun Tschernobyl der Ëffentlechkeet bekannt gouf, wéi a Schweden anormal héich Stralungswäerter bei enger Atomzentral gemooss goufen, vun deenen ufanks ugeholl gouf, si kéime vun do?
... de Joseph Faulké an den Alphonse Rupprecht "uniforméiert Champignonsspezialiste" waren?
... Stewart Granger e Pseudonym ass, deen dëse Schauspiller ugeholl huet fir net mat engem homonyme Beruffskolleeg verwiesselt ze ginn?
... de Jacques Santer an de Jean-Claude Juncker ee wéi deen aneren noeneen Affekot, CSV-Fraktiounssekretär, Staatssekretär am Aarbechtsministère, Aarbechts-, Finanz- a Premierminister, a President vun der Europäescher Kommissioun waren?
... 160 Millioune Liichtjoere vun hei ewech d'Peitruss ronderëm d'Lucilinburhuc kreest?
... am Mee 2012 zu Lëtzebuerg mam Schëld A, 28 e Verkéiersschëld agefouert gouf, dat virun Tramsgleiser warnt, obwuel d'Gesetz, en Tram an der Stad Lëtzebuerg (nees) anzeféieren, eréischt am Juni 2014 an der Chamber gestëmmt gouf?

Dezember

... ee vun de Pionéier vun der Lëtzebuerger Geologie eng wichteg Roll an der belscher Revolutioun gespillt huet a mat just 32 Joer un engem Schlag gestuerwen ass?
... dem Serge Ecker seng Melusina-Skulptur mat Hëllef vun engem groussen 3D-Drécker entstanen ass?
... ënner dem Pafendaller Viaduc, wou haut d'Jugendherberg vun der Stad Lëtzebuerg steet, Enn 19./uganks 20. Jh. e Schluechthaus stoung?
... et zu Lëtzebuerg eng griichesch-orthodox an eng russchesch-orthodox Kierch gëtt?
... Charleroi deen Numm 1666 zu Éiere vum Kinnek Carlos II. krut, a bis dohi Charnoy housch?
... 1922 an 1923 mat der Marcelle Dauphin an der Louise Welter déi éischt Fraen zu Lëtzebuerg Doktesch goufen (Zänndoktesch, resp. Generalistin)?
... dem François Gillen säi Buer op der Spëtzt vun der Aler an der Neier Avenue am Garer Quartier fir den 30. Anniversaire vun de Réimesche Traitéen opgeriicht gouf?
... d'Duchfabréck op der Schläifmille laang virun der Gemeng Hamm, an där se louch, en eegene Pompjeescoprs hat?
... d'Stad Malakoff bei Paräis no enger Kopie vun engem Tuerm vun der Festung Malakoff, déi do stoung, genannt gouf, deen d'Fransousen 1856 am Krimkrich eruewert haten?
... 1890, wéi mam Adolphe vu Lëtzebuerg d'Dynastie Nassau-Weilburg de Lëtzebuerger Troun iwwerholl huet, d'Dräifaltegkeetskierch an der Jofferegässel d'Kierch vum Lëtzebuerger Herrscherhaus gouf?

... den Doud vum Deputéierten Aly Duhr, den 1. Januar 1974, als Konsequenz hat, datt d'CSV bis d'Walen am Mee 1974 mat engem Deputéierte manner an der Chamber vertruede war, well kee méi op hirer Lëscht vum Ostbezierk stoung, deen nach hätt kënnen noréckelen?
... Léck tëscht August 1789 a Januar 1791 eng Republik war?.
... de Film Déi zwéi vum Bierg am Dréibuch Di zwéi vum Bierg an um Filmplakat Déi zwee vum Bierg housch?
... den Europäesche Maulef op der Insel Groussbritannien, awer net op Irland virkënnt?
... deen nom Politiker Robert Schuman genannte Rond-point Robert-Schuman an der Stad Lëtzebuerg, grad wéi deen zu Bréissel, allen zwéin zwar "Rond-Point" heeschen, awer keng Intersection à sens giratoire obligatoire, wéi s'am Code de la route virgesinn ass, sinn?
... déi héchst Victoire vun der Lëtzebuergescher Foussballnationalequipe, de 26. Juli 1948 zu London, 6–0 géint Afghanistan war?
... dat Wuert Schach op Persech "Kinnek" bedeit, a Schachmatt "de Kinnek ass dout"?
... déi éischt Parkauer zu Lëtzebuerg am Abrëll 1958 an der Stad bei der Post um Piquet an an der Aldrengerstrooss opgestallt gouf?
... den 3. Tuerm vum Europäesche Geriichtshaff, mat 115 Meter Héicht, dat héchst Gebai zu Lëtzebuerg ass (Antennemasten net matgerechent)?
... ëm d'Joer 2020 Wëllef vun der mëtteleuropäescher Flaachlandpopulation a vun där aus dem Alperaum sech an der Regioun ëm d'Belsch a Lëtzebuerg vereenegt hunn?

... dem Geoffrey Chaucer säin allegorescht Gedicht The Parliament of Fowls dacks als Geleeënheetsgedicht fir d'Hochzäit vum Kinnek Richard II. mat der Anne vu Béimen gedeit gëtt?
... bis 1952 den Napoleonsgaart, dono bis 1997 d'Buergplaz zu Huldang, an zanterhier Op Kneiff als déi héchste Plaz zu Lëtzebuerg gëllt?
... d'Gemeng Ierpeldeng op der Sauer aus dräi Sektioune besteet, wouvun eng am Éislek, eng am Guttland an déi drëtt op der Grenz vun den zwou Regioune läit?
... den Zockerbäcker Nicolas Namur, ier e säi Betrib an der Stad Lëtzebuerg gegrënnt huet, 1854 bis 1861 Pâtissier a Kalifornien war?
... den 1900 gebaute Liichttuerm Rubjerg Knude Fyr an Dänemark 2019 eng 70 Meter an d'Hannerland geréckelt gouf, fir datt en net an d'Mier soll falen?
... de lëtzebuergeschen Entreprener Théodore Pescatore (1871-1931) schonn 1904 eng Firma (L'Auto mixte) gegrënnt huet, fir Hybrid-Gefierer ze bauen?
... Klierf, den Houwald, Esch-Sauer an d'Kautebaach déi éischt Uertschaften zu Lëtzebuerg waren, déi eng Gemeinschaftsantenn haten an dat, nach ier et 1967 e Gesetz dofir gouf?
... den Olympus Mons um Mars mat iwwer 22 km Héicht iwwer dem mëttlere Planéitenniveau a 26 km iwwer der Plateausdéift an engem Duerchmiesser vu bal 600 km deen héchsten a gréisste bekannte Bierg am Sonnesystem ass?
... d'Haus Höcklin von Steinach um Krautmaart warscheinlech dat eelst Wunnhaus an der Stad Lëtzebuerg ass, dat nach erhalen ass?
… d'Zuel vun de Gemengen zu Lëtzebuerg tëscht de Joren 1830 an 1891 vun 120 op 130 eropgoung, fir dann nees, duerch Fusiounen, op déi aktuell 100 erofzefalen?
... de Julien Lefèvre Lëtzebuerg 1936 op den olympesche Summerspiller als Sculpteur an op de Wanterspiller als (Ersatz-)Bobfuerer vertrueden huet?

Ongerued Joren